Điều giản dị

Nhớ tô cháo lạch đầu mùa lũ

BPO - Tối qua, đọc dòng tin nhắn của nhỏ bạn chí cốt ngoài quê:“Ê, về lội nước lụt cùng tau”, tôi bần thần nhớ bạn, nhớ quê, nhớ con nước bạc đầu mùa, nhớ tô cháo lạch nóng hổi….

Những đứa vốn đã quen với mưa nắng bão lụt như tôi giờ đây, dù đã xa quê đến hàng vài chục năm cũng thấy quen mỗi lần nghe nước lũ về. Hồi nhỏ, có năm nhà tôi hứng hàng chục cơn bão lũ. Nhất là vào mùa mưa, cứ kê đồ lên chưa kịp dọn đồ xuống thì lại nghe thông báo lụt. Không còn cảm giác quá lo lắng khi nghe lũ về, ngược lại tôi và lũ bạn rất khoái nữa là khác. Không chỉ là rủ nhau đi lội lụt, tung tóe nước cả ngày mà chúng tôi được thưởng thức rất nhiều đặc sản chỉ duy nhất mùa này mới có.

Lũ đầu mùa cũng là thời điểm rất nhiều loài sống dưới nước vào mùa sinh sản. Lươn, lạch, chình, cá ngạch… mùa này vừa mập, vừa béo, bụng đầy trứng vàng ươm. Nhưng có lẽ, cái món cháo lạch vẫn khiến lũ chúng tôi mong đợi nhất. Tôi, vốn là đứa con gái sợ “bọn da trơn”, chỉ nhìn thấy nó là tôi “chết khiếp”, thế nhưng sau một “cú lừa” của má tôi, thì tôi ăn nó một cách ngon lành, mà mãi đến giờ, nhắc đến vẫn còn dư vị trong miệng.

Má tôi nói không biết vì sao hồi nhỏ tôi luôn ốm đau dặt dẹo khiến cả nhà rất buồn lòng. Miếng ngon trong nhà, tôi luôn là đứa được ăn trước nhất, nhiều nhất, thậm chí lúc nhà thiếu gạo phải độn khoai, tôi là đứa duy nhất được ăn cơm trắng. Ấy vậy mà tôi vẫn không lớn nổi. Không biết nghe ai bày ai chỉ, cứ đến mùa nước lũ, má tôi luôn tìm mua con lạch huyết để về “tẩm bổ” cho tôi. Lúc đó, tôi nào biết con lạch là con gì, vì tô cháo má nấu rất hấp dẫn, ngọt thanh, mùi nghệ tươi phi cùng nén, dầu phộng thơm phức, thịt lạch vàng nhạt ẩn trong màu nghệ tươi đậm đà không cưỡng nổi… Cũng thành thật mà nói, có lẽ vì không biết, nên húp tô cháo lạch má nấu đến đâu tôi tỉnh người đến đó, sinh lực tràn về như được tiếp thêm nguồn năng lượng yêu thương vô bờ bến.

"Con lươn, con lạch, con chình
Ba con dưới nước cái mình trơn lu"

Lớn lên, khi vô tình trong đợt ôn thi học sinh giỏi Văn cấp tỉnh, nghe thầy đọc câu này tôi mới biết con lạch là con gì. Lúc đó không có Google tra hỏi, nên tôi được đứa bạn dẫn đi chợ, chỉ vào cái xô lạch đầu mùa. Nhìn kỹ con lạch, mặt mày tôi tái xanh, hồn vía lên mây, mất mấy giây mới bình tĩnh. Tôi cũng không còn bị má “lừa” nữa, bởi má chỉ cho tôi cách làm lạch thật sạch, chế biến nhiều món thật ngon và nó ám ảnh khiến tôi thèm thuồng cho tới tận bây giờ.

Con lươn, con lạch, con chình đều ở dưới nước. Nhưng con lươn sống ở nước ngọt,  con chình thì có khi ở nước ngọt, có khi nước mặn, chỉ có con lạch là ở nước lợ, vì vậy mỗi con có một vị ngon khác nhau. Và con lạch thường không ngon bằng con lạch huyết. Má tôi mua lạch huyết về ngâm trong bát tro, đổ nước vo gạo vào cho nó vùng vẫy rồi vuốt cho sạch nhớt. Sau đó rửa sạch, tuốt thịt để xương riêng, ướp gia vị cho thấm và đem om với nghệ tươi đập dập. Riêng món cháo của tôi còn được má giã xương lạch nhuyễn, lọc lấy nước hầm. Gạo nở bung, má đổ tô thịt lạch um vào rắc tiêu hành rồi bắt ăn liền cho nóng. Tôi nhớ tô cháo lạch có một lớp váng dầu màu vàng của nghệ, vị thơm của hành lá, ấm nóng của tiêu bột, thịt lạch thấm ngon, húp đến đâu mồ hôi túa ra tới đó.

Lạch được người dân Hội An quê tôi chế biến rất nhiều món như cháo lạch, lạch xào sả ớt, lạch um chuối khế, lạch nướng lá nghệ, lạch nấu canh chua... Hương vị lạch đầu mùa khó lẫn vào đâu, khiến nhiều người dân xứ Quảng không thể quên!

Mùa lạch rất ngắn, chỉ khoảng một tuần là hết. Còn tôi, mùa nhớ cứ dài theo năm tháng tha hương. Tôi thèm tô cháo lạch, hay thèm cái cảnh canh nồi cháo lạch với má tôi!

Phương Dung