Mặt trái của các dự án FDI

Thứ 5, 01/01/2015 | 09:03:00

BP - Thời gian qua, nhiều địa phương đã quá chú trọng chạy theo con số bề nổi về thu hút các dự án đầu tư nước ngoài (FDI). Trong khi đó, nhiều dự án FDI hoạt động hàng chục năm nhưng chưa mang lại hiệu quả thiết thực cho nền kinh tế đất nước. Ngoài việc giải quyết một phần nhu cầu lao động cho người Việt Nam, còn lại các mặt như chuyển giao công nghệ, nộp thuế cho đất nước từ các dự án này là chưa tương xứng với những gì được ưu đãi.

Không những thế, một số dự án khi hoạt động tại Việt Nam đã gây thiệt hại rất lớn về môi trường, trực tiếp gây thiệt hại về kinh tế cho người dân sinh sống trong khu vực. Thậm chí, không ít nhà đầu tư khi bị phát hiện có biểu hiện chuyển giá, trốn thuế hoặc khi hết thời hạn ưu đãi đầu tư bèn vội vàng bán lại dự án để “chuồn”. Nguy hiểm hơn, một số địa phương dễ dãi gật đầu cấp phép cho các dự án FDI ở những vị trí xung yếu trong công tác quốc phòng - an ninh. Cách đây chưa lâu, UBND tỉnh Thừa Thiên - Huế đã phải ra quyết định dừng dự án Khu du lịch nghỉ dưỡng quốc tế World Shine - Huế (100% vốn Hồng Kông) tại Cửa Khẻm trên đèo Hải Vân (ranh giới giữa tỉnh Thừa Thiên - Huế và thành phố Đà Nẵng). Phải bỏ ngân sách ra bồi thường cho nhà đầu tư là điều chắc chắn. Nhưng dù sao thì đây cũng là một quyết định đúng.

Hiện tồn tại một thực tế, các doanh nghiệp FDI luôn được “trải thảm đỏ” với rất nhiều chế độ ưu đãi. Trong khi đó, hàng ngàn doanh nghiệp nội lâm vào tình trạng bê bết, hoạt động cầm chừng, phải bán lại doanh nghiệp, thương hiệu; tuyên bố phá sản, giải thể vì không cạnh tranh nổi. Thu hút FDI phục vụ phát triển đất nước là rất cần thiết, đa số các nước đang phát triển đều mong muốn. Trong giai đoạn khan hiếm nguồn lực làm đòn bẩy phát triển như Việt Nam hiện nay, việc thu hút FDI càng trở nên bức thiết. Tuy vậy, đã đến lúc các địa phương cần nghiêm túc nhìn nhận lại hiệu quả của việc thu hút FDI. Việc tính toán đến lợi ích lâu dài của đất nước, của các doanh nghiệp nội, của môi trường sống cho các thế hệ tương lai cần được đặt lên hàng đầu khi cân nhắc ưu đãi các dự án FDI.

Chúng ta cần có quy hoạch cụ thể, rõ ràng về từng lĩnh vực, từng khu vực cần có ưu đãi và mức ưu đãi tối đa để thu hút FDI. Có như vậy mới tránh được kiểu ưu đãi ồ ạt, thiếu chọn lọc và rất nguy hiểm như hiện nay. Nếu không kịp thời có sự điều chỉnh về cơ chế, chính sách thì nguy cơ “thua trên sân nhà” đối với các doanh nghiệp nội là điều khó tránh khỏi.

Ngọc Nguyên