2014 GMT+7

Người thổi hồn cho mai vàng đua sắc

Thứ 4, 29/01/2014 | 21:23:00

Về với Chơn Thành trong những ngày giáp tết, chúng tôi được lãnh đạo Hội Sinh vật cảnh tỉnh giới thiệu một nghệ nhân bậc thầy trong nghệ thuật trồng cây cảnh. Đó là anh Phạm Ngọc Danh, ở khu phố 4, thị trấn Chơn Thành. Anh đến với cây cảnh không chỉ vì giá trị kinh tế mà còn là niềm đam mê, lòng yêu thiên nhiên, cây cỏ của mình.

Cây cảnh - tác phẩm nghệ thuật độc đáo

Đến với nghệ thuật trồng, ghép cây cảnh từ năm 1990 bằng lòng say mê, yêu thích cây cỏ, anh Danh là một trong những nghệ nhân khởi đầu phong trào chơi cây cảnh bon sai, mai vàng... ở tỉnh. Quanh nhà anh Danh có hàng trăm chậu cây cảnh đa chủng loại với dáng thế độc đáo. Ngắm những cây cảnh được cắt tỉa, uốn nắn cẩn thận, tinh tế, chúng tôi thật sự ấn tượng về khu vườn, bởi nó không chỉ có giá trị kinh tế mà còn chứa đựng niềm đam mê, yêu thiên nhiên của nghệ nhân sinh vật cảnh Phạm Ngọc Danh.

Nghệ nhân Phạm Ngọc Danh bên cây mai vàng đã từng “ẵm” 4 giải thưởng lớn

Được biết, anh làm nghề cơ khí nhưng do có đam mê cây cảnh nên đã sưu tầm rất nhiều loại cây về trồng, chăm sóc. Hễ thời gian rảnh là anh lại sưu tầm các loại cây, khối đá, chậu độc đáo để phù hợp với từng dáng, thế cây. Nhờ vậy, khu vườn nhỏ của anh trở nên xanh tốt, trong lành. Thời gian tạo dáng, uốn sửa cây là cả quá trình lâu dài, đòi hỏi nghệ nhân phải có lòng đam mê và sự kiên trì, bình quân phải mất từ 2 đến 10 năm. Yếu tố để người chơi cây cảnh thành công chính là có cái nhìn, tư duy sáng tạo trong tạo hình để thổi hồn vào tác phẩm, làm cho tác phẩm trở nên sống động.

Năm 2004, anh là một trong những thành viên nòng cốt sáng lập ra Hội Sinh vật cảnh tỉnh và Huyện hội Chơn Thành. Từ đó anh đã giúp nhiều thành viên trong hội phát triển vườn cây theo hướng vừa chơi cây vừa đem lại thu nhập cao. Bất cứ cây nào khi mới mang về đều được anh cắt, uốn cành để tạo thế, mất vài năm như vậy cây mới thành hình. Theo anh, một cây cảnh “độc” phải hội đủ 3 yếu tố: Cổ - kỳ - mỹ, nghĩa là phải lâu năm, kỳ dị và có giá trị mỹ thuật cao. Cây phải có dáng đẹp, cành nhánh cân đối theo một trong 4 thế: Trực, siêu, hoành, huyền. Rễ càng xù xì càng đẹp. Thân cây phải nhỏ dần từ dưới lên trên. Cành phải sắp xếp từ lớn đến bé và không được trùng nhau. Cây cảnh đẹp không chỉ ở dáng mà còn phù hợp với chậu, như thế mới tôn thêm nét đẹp của từng loài. Một tác phẩm tương đối hoàn thiện là một cây già, cổ kính, còn giữ nét hoang sơ, dịu dàng gợi lên được sự rung động mỹ cảm của người ngắm. Trong đó, dáng thế của cây là phần quyết định.

Chơi cây cảnh cũng như nhiều thú chơi khác, ngoài niềm đam mê, có tâm trong sáng, cần có những hiểu biết về cây. Thế quần thụ thể hiện sự đoàn kết, sung túc, sum vầy; thế bạt phong thể hiện ý chí mạnh mẽ; thế phụ tử, mẫu tử, huynh đệ tượng trưng cho tình cảm gia đình. Dáng trực thể hiện tính quân tử, cương trực; dáng huyền, siêu nói lên sự mềm dẻo, khéo léo... Và việc nghiên cứu tỉ mỉ về các loại cây khiến anh Danh không chỉ là một nghệ nhân mà còn là một chuyên gia về cây cảnh. Mong muốn của anh là ngày càng có nhiều người đến với cây cảnh hơn nữa, vừa như một thú chơi lành mạnh, vừa là một cách phát triển kinh tế hiệu quả, bền vững.

Để mai vàng khoe sắc

Với người miền Bắc hoa đào chiếm vị trí độc tôn trong ngày tết, thì hoa mai là biểu tượng mùa xuân của người dân miền Nam. Mỗi khi nụ mai vàng e ấp nở những cánh đầu tiên là báo hiệu mùa xuân về. Không biết từ bao giờ, mai vàng đã trở thành biểu tượng của mùa xuân phương Nam. Trong muôn loài hoa tết, hoa mai được yêu chuộng nhất. Nhìn những cánh mai vàng bừng sáng rực rỡ trong nắng xuân, lòng người cảm thấy thanh thản, trào dâng bao cảm xúc, ước vọng cho những ngày tháng tươi đẹp sắp đến.

Theo kinh nghiệm của anh Danh, để có cây mai đẹp, nhiều cành, mức độ hoa dày đặc, màu sắc sặc sỡ, vàng đậm, nở đúng dịp tết thì quá trình chăm sóc đóng vai trò quyết định và được chuẩn bị ngay từ đầu năm. Từ tháng 3 sẽ tiến hành cắt tạo tán rồi bón phân. Cứ thế vừa tiếp tục chăm sóc, phòng ngừa sâu bệnh vừa bón phân theo định kỳ hàng tháng. Cho đến tháng 9 thì tạo tán thêm một lần rồi bón phân tiếp. Đến giữa tháng Chạp, những cây có độ lá xanh nhiều thì tiến hành lặt lá, những cây lá già thì lặt chậm lại sau vài ngày. Đặc biệt, từ đầu tháng Chạp phải thường xuyên theo dõi thời tiết, nếu quá lạnh có thể đưa vào nhà tránh gió, sưởi ấm. Cũng theo anh Danh, cây mai không phun bất kỳ một loại thuốc kích thích nào mà ngày lặt lá quyết định hoa nở sớm hay muộn. Hoa mai nở theo chu kỳ sáng nở chiều rụng trong 4 ngày liền và nở theo 2 đợt, mỗi đợt cách nhau 10 ngày. Những cây mai khi hoa nở nhưng lá không mọc là những cây đạt. Để có cây mai đạt phần lớn phụ thuộc vào quy trình chăm sóc và giống hoa. Hiện nay, giống mai tốt nhất là mai Dạo giảo (Thủ Đức).

Gia đình anh Danh hiện có trên 300 chậu mai vàng có độ tuổi từ 8 năm trở lên với giá từ 5 triệu đến 200 triệu đồng/cây. Vào những ngày giáp tết, ngoài bán anh còn cho người dân thuê với giá bằng 40% giá trị của cây. Đặc biệt, nếu gia đình nào sau tết không có điều kiện chăm sóc có thể gửi lại nhờ anh chăm với khoản thù lao bằng 30% giá trị cây.

Với kinh nghiệm chơi cây cảnh trên 20 năm, anh Danh đã tạo ra rất nhiều tác phẩm nghệ thuật độc đáo, có thương hiệu trong và ngoài tỉnh. Chỉ vào cây mai vàng với dáng thác đổ, anh cho biết tác phẩm này được anh công phu tạo dựng từ năm 1991 và đã từng “ẵm” 4 huy chương tại các hội hoa xuân thành phố Hồ Chí Minh.

Cho đến nay, các tác phẩm nghệ thuật của nghệ nhân Phạm Ngọc Danh đã đoạt trên 50 giải thưởng tại các cuộc triển lãm, hội hoa xuân, trong đó mai vàng chiếm 12 giải. Bằng niềm đam mê, tư duy sáng tạo, anh đã thổi hồn để cho cây mai vàng đua sắc, góp phần mang vẻ đẹp thiên nhiên đến với mỗi nhà, mỗi người.

Vũ Thuyên