Điều giản dị

Bát canh gợi nhớ quê nhà

BPO - Tôi sinh ra và lớn lên từ một làng quê nghèo, hết thảy chỉ trông vào hạt thóc. Ngày ấy, bữa cơm của mọi nhà chỉ toàn rau, rất ít cá thịt. Tuy nghèo là vậy nhưng mọi người sống với nhau rất gắn bó, chan hoà như ruột thịt, cùng chia sẻ ngọt bùi. Từ nải chuối đến quả mít, quả hồng vào vụ đều được bà con phân phát chia đều cho mọi nhà trong xóm.

Hè về, bọn trẻ chúng tôi được nghỉ học, ngoài việc đỡ đần bố mẹ như trông em, kiếm củi, coi nhà, nấu cơm, chăn trâu... chúng tôi thích nhất được ra đồng xúc cua cá, vừa để có thêm “chất tươi” cải thiện cho bữa ăn, lại có thời gian để nô nghịch.

Cánh đồng lang rộng lớn, có những con mương dẫn nước chạy dọc ngang, chính những con mương này là nơi cung cấp nguồn cua, cá cho chúng tôi. Từ sớm, chúng tôi đã chuẩn bị giỏ, rổ để đi xúc cá, xúc tép… Gặp nhau ở giữa cánh đồng vừa tầm 9-10 giờ trưa. Bọn tôi cứ men dọc theo con mương, đặt rổ chặn rìa cỏ ven bờ, hai tay giữ rổ, dùng chân dậm cỏ lùa cua, cá chạy vào rổ và nhanh chóng lật ngửa rổ nhấc lên bờ… Những chú cua càng trơ ra, bò lồm cồm trong rổ, những chú cá rô mắc cạn đánh vây choanh choách hòng tìm cách thoát thân… Chúng tôi chỉ việc bắt chúng thả vào giỏ, rồi lại tiếp tục những mẻ khác.

Cua, cá ngày đó rất sẵn, bởi phân hoá học và thuốc trừ sâu ngày ấy bà con hầu như chưa biết tới, đỉa cũng rất nhiều, mỗi lần đi xúc về đứa nào đứa nấy chân đầy vết đỉa cắn, máu chảy đỏ lòm. Xúc chừng hai tiếng đồng hồ là chúng tôi đã được đầy giỏ vừa cua, vừa cá, đủ cho hai bữa canh cua đậm đặc và bát tôm, cá lẫn lộn để nấu với măng chua thì thật là tuyệt! Khoái nhất là vào những trưa hè đổ lửa, anh em chúng tôi mang giỏ ra đồng bắt “cua ngôm” ở các thửa ruộng mà sáng người lớn vừa bừa ngả.

Lũ cua không chịu nổi cái nóng của mặt nước lúc trưa nắng gắt nên phải bò vào rìa bờ tìm những đám cỏ, mô đất náu mình, tránh nắng. Thế là chúng tôi chỉ việc nhặt chúng thả vào xô, vào giỏ. Có cánh đồng nhiều cua, chỉ cần đi dọc hai, ba bờ ruộng là đã bắt đầy giỏ rồi…

Mẹ tôi nấu canh cua rất khéo, chưa cần thưởng thức, trông thôi đã thấy ngon! Canh cua là món ăn quen thuộc của dân làng quê tôi trong suốt những ngày hè nắng nóng. Bát canh cua như làm dịu đi cái nắng nóng nghiệt ngã của mùa hè oi ả. Những mùa hè của tuổi thơ tôi.

Giờ đây cùng với sự phát triển của xã hội, các món ăn Âu - Á cũng được du nhập khá phổ biến. Nó dần lấn át các món ăn dân dã nơi làng quê. Thêm vào đó là sự ô nhiễm môi trường sinh thái, sự săn bắt bừa bãi của con người nên đồng quê không còn sẵn cá, sẵn cua... như xưa. Nhiều khi ngồi trước mâm tiệc đầy ắp các món ăn sang trọng, tôi vẫn thèm một bát canh cua rau đay mẹ nấu. Hồn quê và bóng dáng mẹ lại như lẩn quất đâu đây. Hình bóng quê nhà cũng lại hiện lên trong nỗi nhớ thương da diết! 

Nhật Lai