NGHE - THẤY & SUY NGẪM 09:04, 03/07/2018 GMT+7

BP - Phát biểu kết luận hội nghị Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh lần thứ 12 khóa X ngày 28-6, Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Văn Lợi chỉ đạo các cấp, ngành, cơ quan chức năng đẩy mạnh tiến độ giải ngân vốn xây dựng cơ bản, rà soát các dự án, công trình còn chậm tiến độ để điều chỉnh vốn. Đây là một trong những vấn đề được các cấp lãnh đạo từ Trung ương đến địa phương đặc biệt quan tâm, bởi giải ngân vốn đầu tư chậm đã được xác định là một điểm nghẽn của nền kinh tế thời gian qua.

Theo số liệu của Sở Kế hoạch và Đầu tư, giải ngân vốn đầu tư xây dựng cơ bản ước thực hiện 6 tháng đầu năm 2018 đạt 32% kế hoạch HĐND tỉnh giao cả năm (2.832 tỷ đồng). Tỷ lệ này thấp hơn khá nhiều so với cùng kỳ năm 2017 (đạt 42%). Nhìn lại những năm trước đó, tiến độ giải ngân vốn xây dựng cơ bản của tỉnh cũng rất chậm và đây cũng là tình trạng chung của nhiều địa phương trong cả nước. Giải ngân vốn xây dựng cơ bản chậm như một căn bệnh nan y chưa có thuốc đặc trị và để lại những hệ lụy rất lớn đối với phát triển kinh tế.

Việc này có thể lý giải theo cách đơn giản nước ta đang vay vốn rất nhiều từ nước ngoài. Mặc dù được hỗ trợ nhiều, song vay vốn phải trả lãi, tùy mức cao thấp khác nhau. Vốn huy động trong nhân dân, vốn trái phiếu chính phủ cũng phải trả lãi như vậy. Nếu vốn chưa sử dụng sẽ không phục vụ được cho đất nước mà phải trả lãi mẹ đẻ lãi con. Như trong phạm vi gia đình, đi vay tiền ngân hàng về không sử dụng hoặc sử dụng kém hiệu quả sẽ ôm cục nợ, lại mắc thêm cục lãi. Vốn giải ngân chậm một ngày thì lãng phí một ngày, chậm ngày nào sẽ làm chậm tăng trưởng phát triển kinh tế ngày đó, không chỉ ảnh hưởng đến hiện tại, mà còn ảnh hưởng đến nửa năm tới và những năm sau đó.

Có nhiều nguyên nhân dẫn tới giải ngân vốn chậm, song về cơ bản có 3 đầu mối, gồm đơn vị giao vốn, khối lượng thi công và quyết toán. Thực tế việc giao vốn chậm diễn ra từ Trung ương về địa phương, rồi từ cấp tỉnh đến chủ đầu tư, từ chủ đầu tư đến đơn vị thi công. Thủ tục giao vốn hiện nay còn rất phức tạp, qua nhiều tầng nấc, bước phê duyệt... Thậm chí nhiều trường hợp hết nửa năm vốn từ Trung ương chưa về tới địa phương... Nhiều trường hợp điều chỉnh, thẩm định, phê duyệt mất rất nhiều thời gian. Cũng có nhiều trường hợp tiến độ, khối lượng thi công chậm, dẫn tới giải ngân chậm, quyết toán chậm...

Vì giải ngân chậm, đã có nhiều trường hợp bị rút vốn hoặc chuyển vốn sang dự án, chương trình khác. Nhiều nhà thầu năng lực kém, chậm triển khai dự án bị thay thế bằng nhà thầu khác... Hằng năm, UBND tỉnh đều có không chỉ một mà nhiều công văn yêu cầu các sở, ngành, đơn vị, chủ đầu tư đẩy mạnh tiến độ giải ngân. Các công văn cũng yêu cầu đơn vị liên quan thường xuyên báo cáo tiến độ để xác định rõ nguyên nhân vướng mắc, kịp thời báo cáo cấp thẩm quyền xem xét, xử lý vướng mắc phát sinh... Thế nhưng, dường như xử lý như vậy chưa đủ mạnh, chưa tạo nên sức ép đủ lớn nên đâu vẫn hoàn đó.

Từ thực tế cho thấy, bên cạnh sự chỉ đạo quyết liệt của các cấp lãnh đạo, cần có chế tài mạnh đối với công trình, dự án khối lượng lớn nhưng không giải ngân hoặc giải ngân chậm. Song song đó, ưu tiên thanh toán khối lượng đã thực hiện. Đối với dự án đã hoàn thành, tập trung thanh toán để nghiệm thu, bàn giao đưa vào sử dụng. Đối với chủ đầu tư chậm hoàn thành nhiệm vụ, kiên quyết điều chỉnh vốn. Có như vậy, ở cấp địa phương mới hạn chế giải ngân chậm, đẩy nhanh tiến độ thi công, gấp rút giải ngân vốn.

Hưng Nguyên