NGHE - THẤY & SUY NGẪM 09:22, 21/11/2017 GMT+7

BP - Tính đến hết tháng 10-2017, nợ bảo hiểm xã hội (BHXH), bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp toàn tỉnh 82,243 tỷ đồng, trong đó nợ BHXH 45,812 tỷ đồng, nợ bảo hiểm y tế 36,431 tỷ đồng. Nếu số tiền này được gửi vào ngân hàng, mỗi năm sẽ sinh lãi xấp xỉ 5 tỷ đồng và có thể hỗ trợ làm 100 căn nhà tình thương cho hộ nghèo. Phân tích như thế để thấy, trong khi cả hệ thống chính trị và toàn xã hội đang ra sức vận động nhà tài trợ cũng như chắt chiu từng đồng ngân sách để hỗ trợ người nghèo ổn định cuộc sống, thì một bộ phận doanh nghiệp đang chiếm dụng một khoản tiền rất lớn của người lao động. Và vấn đề này đã nóng đến mức ngày 18-11-2017, tại kỳ họp Quốc hội đang diễn ra, nhiều đại biểu chất vấn Chánh án Tòa án nhân dân tối cao vì sao và giải pháp như thế nào giải quyết việc pháp luật chưa xử lý được doanh nghiệp nợ tiền BHXH.

Không nóng sao được khi hiện cả nước có tới 102.900 đơn vị đang nợ BHXH của 2,6 triệu lao động với số tiền lên tới 14.700 tỷ đồng. Trong khi đó, quy định pháp luật lại chưa xử lý được doanh nghiệp nợ BHXH, đặc biệt là thời gian qua các tổ chức công đoàn đã khởi kiện 138 vụ về việc này nhưng cơ quan tòa án lại không xử được. Chánh án Tòa án nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình trả lời trước Quốc hội theo Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Hình sự số 100/2015/QH13, từ ngày 1-1-2018, hành vi vi phạm nợ BHXH bắt buộc coi như tội phạm và Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao sẽ có nghị quyết hướng dẫn xử lý, xét xử. Thế nhưng, các đại biểu Quốc hội chất vấn lại cho rằng đó không phải là giải pháp. Bởi mấu chốt của vấn đề ở chỗ hiện có nhiều quy định chưa rõ ràng về quyền khởi kiện của tổ chức công đoàn và những quy định này không thực hiện được.

Có thể thấy, cho dù như thế nào thì vướng mắc trong xử lý doanh nghiệp nợ bảo hiểm vẫn xuất phát từ quy định của pháp luật. Chuyện doanh nghiệp nợ bảo hiểm đã tồn tại nhiều năm qua, các cơ quan báo chí, truyền thông, chuyên gia quản lý, người lao động... đã phản ánh rất nhiều. Đáng buồn là sự phản ánh đó đến nay chưa đem lại kết quả. Ai nói cứ nói, còn doanh nghiệp nợ... cứ nợ, chẳng làm gì được nhau.

Ở phạm vi hẹp, điều đáng tiếc nhất trong vấn đề này là người lao động vẫn cứ bị thiệt kép. Bởi lẽ, lương hằng tháng của họ bị trừ tiền đóng bảo hiểm, nhưng số tiền đó không được doanh nghiệp nộp cho cơ quan bảo hiểm. Không những họ bị chiếm dụng khoản tiền ấy mà còn mất rất nhiều quyền lợi khi tham gia bảo hiểm. Ở phạm vi vĩ mô, điều đó cho thấy hệ thống pháp luật về bảo hiểm của nước ta còn rất lỏng lẻo, kém hiệu quả, diễn ra đã nhiều năm nhưng chưa có cách giải quyết. Không chỉ bị doanh nghiệp lợi dụng, điều đó còn cho thấy trình độ phát triển xã hội thấp, vô tình tạo thuận lợi cho hành vi bất chính.

Việc chiếm dụng tiền bảo hiểm một phần do doanh nghiệp tham lam, nhưng một phần cũng bởi quản lý yếu kém của cơ quan chức năng như cơ quan bảo hiểm, cơ quan bảo vệ pháp luật... Doanh nghiệp vi phạm pháp luật thì phải phạt doanh nghiệp, thậm chí khởi tố chủ doanh nghiệp như ở các quốc gia có hệ thống pháp luật chặt chẽ trên thế giới. Thế nhưng, các quy định của nước ta hiện nay lại đẩy trái bóng đó cho người lao động - tức là tòa án muốn xử thì phải có đại diện là tổ chức công đoàn khởi kiện doanh nghiệp. Pháp luật do con người tạo nên. Quy định pháp luật không phù hợp thì phải hủy bỏ hoặc sửa đổi. Nếu không lấy trái bóng khó ra khỏi chân người lao động và doanh nghiệp nợ bảo hiểm vẫn không hề hấn gì, thì câu chuyện này còn dài dài.

Trần Phương