NGHE - THẤY & SUY NGẪM 09:49, 19/09/2017 GMT+7

BP - Phát huy truyền thống dũng cảm đổi mới - là một trong những nội dung chỉ đạo, chia sẻ của Phó thủ tướng Vũ Đức Đam tại lễ kỷ niệm 20 năm thành lập Học viện Công nghệ bưu chính - viễn thông diễn ra ngày 16-9-2017. Học viện Công nghệ bưu chính - viễn thông là một trong những trường đại học đầu tiên của nước ta chủ động về kinh phí hoạt động và có nhiều đóng góp cho sự phát triển xã hội, đặc biệt là góp phần to lớn đưa ngành viễn thông Việt Nam từ lạc hậu đến sánh ngang với các quốc gia phát triển trong khu vực, thậm chí cao hơn mặt bằng chung của thế giới.

Đổi mới là quy luật tất yếu của cuộc sống. Nếu không có đổi mới, loài người, quốc gia hay một tộc người... sẽ dẫn tới sự thụt lùi, thậm chí có thể diệt vong. Trong phạm vi thời gian ngắn hơn, không gian hẹp hơn, như một cơ quan, doanh nghiệp, thậm chí một phòng, ban, nhóm cộng sự làm việc... đổi mới cũng có ý nghĩa sống còn trên đường phát triển. Đó là lý thuyết, không khó hiểu. Thực tế phong phú và phức tạp hơn rất nhiều. Đổi mới chưa bao giờ là dễ dàng, dù ở bất kỳ phạm vi nào. Bởi đổi mới luôn đi kèm thay đổi về phân chia lợi ích, bao gồm cả vật chất và tinh thần. Không có sự đổi mới nào không dẫn tới sự tăng lợi ích cho nhóm người này và giảm lợi ích của nhóm người khác...

Đất nước ta sau 30 năm đổi mới tính từ năm 1986, đang được xem như bắt đầu cuộc đổi mới tiếp theo gắn với cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 trên thế giới. Bên cạnh những vấn đề thượng tầng như chính trị, quan điểm tư tưởng... nước ta đang đổi mới toàn diện các mặt kinh tế - xã hội. Dễ nhìn thấy nhất là trong các hoạt động trên lĩnh vực kinh tế, như quản lý kinh tế vĩ mô, sắp xếp lại doanh nghiệp nhà nước, quản lý thị trường tài chính... Trong hoạt động của các cơ quan của Đảng và Nhà nước, là đổi mới về quản lý ngân sách, công tác cán bộ, cải cách hành chính...

Thay đổi thói quen đã khó, thay đổi tư duy làm việc của mỗi cá nhân và của cả bộ máy, đặc biệt khi nó luôn gắn với lợi ích, khó hơn rất nhiều. Một trong những vấn đề cốt lõi trong lần đổi mới năm 1986 của nước ta là xóa bỏ cơ chế cào bằng lợi ích, dẫn tới nhiều hệ lụy và kìm hãm sự phát triển. Tuy nhiên, tàn dư của cơ chế này vẫn còn không ít trong bộ máy nhà nước. Đơn cử như tiền lương của công chức, viên chức hiện nay được trả theo bằng cấp và thâm niên chứ chưa tính theo hiệu suất lao động, đến kỳ là tăng và hiếm có trường hợp giảm. Hệ lụy đầu tiên là thủ trưởng - người được nhà nước giao làm chủ tài khoản, biết rõ cấp dưới làm việc kém hiệu quả, thậm chí không làm việc, “ăn nhờ ở đậu” nhà nước, cũng khó có thể giảm lương, hạ lương chứ chưa nói tới đuổi việc “ông biên chế” ấy. Pháp luật quy định 2 năm liền xếp loại “không hoàn thành nhiệm vụ” có thể bị xem xét kỷ luật chậm tăng lương, hạ bậc lương, buộc thôi việc... Nhưng thực tế, mỗi năm cả nước có bao nhiêu người bị xếp loại như thế? Chưa có con số thống kê chính thức, song chắc chắn không bao nhiêu, trong khi thực tế thì rất nhiều người không hoàn thành nhiệm vụ 2 năm liền.

Đó là một ví dụ nhỏ trong số rất nhiều vấn đề đang cần giải quyết. Đổi mới cần sự dũng cảm để đối diện với va chạm lợi ích - đó là thực tế không thể né tránh. Và trong ví dụ đã nêu, sự dũng cảm cần được thể hiện bằng hành động cụ thể của người đứng đầu các cấp cũng như những ai tự tin khẳng định mình là người làm được việc chứ không phải tầm gửi, ký sinh vào cơ quan, đơn vị, nhà nước!

Trần Phương