NGHE - THẤY & SUY NGẪM 14:28, 18/09/2016 GMT+7

BP - Ngày 21-8 vừa qua, em Hồ Đắc Thanh Chương đã giành được chiếc vòng nguyệt quế Olympia với số điểm 340. Báo chí sẽ không tốn nhiều giấy mực đến thế, nếu như số điểm mà Thanh Chương đạt được không phải là số điểm cao nhất tại vòng thi chung kết trong lịch sử Olympia. Điều thứ hai là em giành vòng nguyệt quế khi mới chỉ là học sinh lớp 11. Báo chí ca ngợi em, nhà trường, chính quyền tỉnh Thừa Thiên - Huế và Hội đồng hương Thừa Thiên - Huế ở nhiều tỉnh, thành cùng tự hào vinh danh em. Bên cạnh niềm vui tràn ngập đó, cũng có những người phỏng đoán rằng Thanh Chương rồi sẽ “một đi không trở lại” như nhiều quán quân Olympia khác. Lại có người nửa đùa nửa thật chúc mừng nước Úc sắp có thêm một nhân tài!

Cuộc thi Đường lên đỉnh Olympia đã bước sang năm thứ 16. Trong số 16 nhà vô địch, ngoài Thanh Chương vừa giành ngôi vị quán quân, còn một số em vẫn đang học tập tại nước ngoài thì số đã hoàn thành chương trình đào tạo phần lớn không trở về Việt Nam. Tại diễn đàn Quốc hội ngày 2-11-2015, đại biểu Nguyễn Ngọc Hòa (thành phố Hồ Chí Minh) đã day dứt đặt câu hỏi trong phiên thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội: Vì sao 13 em nhận học bổng Đường lên đỉnh Olympia, sau khi tốt nghiệp thì 12 em không về nước? Ông Hòa cho rằng chúng ta đã lãng phí nguồn nhân lực quý báu này do thiếu cơ chế phù hợp để khai thác. Và đây là một minh chứng cho tình trạng bức xúc trong thu hút, sử dụng nhân tài hiện nay.

Thực ra, không phải đến bây giờ câu chuyện du học sinh, trong đó có nhiều người từng vô địch Olympia không trở về nước mới thu hút sự quan tâm của dư luận. Cũng có nhiều ý kiến cho rằng việc các nhà vô địch Olympia ở lại nước ngoài là đương nhiên, vì ở đâu được coi trọng, được cống hiến hết mình thì ở đó sẽ thu hút được nhân tài. Không thể phủ nhận một thực tế là các nước phát triển, trong đó có Australia có điều kiện kinh tế - xã hội tốt hơn thì sẽ có nhiều đãi ngộ tốt hơn đối với các nhân tài. Và điều này không thể đem so với nước ta - một đất nước còn đang yếu kém về nhiều lĩnh vực, trong đó có đào tạo, nghiên cứu cũng như ứng dụng khoa học - kỹ thuật. Một trong những nguyên nhân khiến du học sinh không muốn trở về nước là do thiếu các điều kiện để các em phát huy tài năng. Ngay tại Bình Phước, mỗi năm Trường THPT chuyên Quang Trung có khoảng từ 250-280 em lớp 12, trong số đó đa phần đậu đại học, chỉ một vài em phải học cao đẳng. Đến nay, trường đã có khoảng 200 em thi đậu, đã và đang học Đại học Y Dược. Thế nhưng dường như chưa có em nào trở về đầu quân cho ngành y tế tỉnh.

Việt Nam đang trên con đường hội nhập sâu, rộng. Hơn lúc nào hết, việc bồi dưỡng, đào tạo, thu hút nhân tài là một trong những điều kiện quan trọng, cần thiết trong sự nghiệp chấn hưng dân tộc để theo kịp, để vượt các nước trong khu vực và thế giới. Tiềm năng trí tuệ của người Việt Nam không thua kém một đất nước nào, nhiều nhà khoa học, nhà quản lý nổi tiếng người Việt từ khắp nơi trên thế giới đã chứng minh điều đó. Vấn đề còn lại là tạo dựng chính sách thu hút nhân tài, tạo dựng môi trường phù hợp để khai thác trí tuệ của các nhân tài. Chính sách tốt không chỉ tập trung ở việc đãi ngộ vật chất với tiền lương, thưởng cao mà còn phải giải quyết các vấn đề trên một phạm vi rộng lớn hơn. Làm sao để huy động, tập trung rộng rãi, thu hút được nhiều người đến đầu quân cho các cơ quan nhà nước, từ đó để tuyển dụng nhân tài. Điều đó đòi hỏi người tham mưu xây dựng chính sách cũng như người sử dụng nguồn nhân lực phải công tâm, trong sáng, thực sự dân chủ, công khai. Đây là điều rất khó, bởi trong thực tế có nhiều người quản lý không những không trọng dụng mà còn làm thui chột nhân tài.

Một thế hệ mới người Việt Nam với môi trường xã hội tốt sẽ làm nảy sinh những nhân tài trên mọi lĩnh vực. Đó sẽ là những gương mặt ưu tú của đất nước, góp phần làm rạng rỡ gương mặt Việt Nam.