NGHE - THẤY & SUY NGẪM 09:32, 27/11/2014 GMT+7

BP - Tại kỳ họp lần thứ 8, Quốc hội khóa XIII, Bộ Tài chính đã trình Dự thảo Luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt. Dự thảo luật này đã nhận được sự đóng góp nhiệt tình, với nhiều ý kiến sâu sắc của các đại biểu. Nhất là về nội dung tăng thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt đối với bia rượu, thuốc lá, games online và thuế thu nhập cá nhân đối với người trúng thưởng trong casino.

Theo thống kê của Bộ Kế hoạch - Đầu tư, hiện ở nước ta có khoảng 350 cơ sở sản xuất bia có trụ sở ở hầu khắp các tỉnh thành và tiếp tục tăng về số lượng. Năm 2013, trong khi cả nước xuất khẩu được 6,61 triệu tấn gạo, trị giá 2,95 tỷ USD thì cả nước lại “nướng” vào bia đúng con số 3 tỷ USD. Như vậy, Việt Nam đã mua bia nhiều hơn xuất khẩu gạo. Nếu lượng tiền dùng cho bia rượu được đầu tư cho phát triển kinh tế chắc chắn sẽ tạo ra được giá trị gia tăng tốt hơn. Đó là chưa tính đến hậu quả của việc dùng quá nhiều rượu, bia làm ảnh hưởng đế sức khỏe, gây ra tai, tệ nạn cho xã hội.

Còn về tiêu thụ thuốc lá, hiện Việt Nam cũng là quốc gia đứng đầu trong khu vực Đông Nam Á. Theo công bố lượng tiêu thụ thuốc lá tại Việt Nam của Hiệp hội thuốc lá Việt Nam, trong 8 tháng năm 2013 đã đạt 2,760 tỷ bao. Theo đó, lượng thuốc lá tiêu thụ trong năm 2012 tại Việt Nam cao hơn nhiều so với năm 2011, 2010. Còn theo khuyến cáo của Bộ Y tế, tại Việt Nam, mỗi năm có 40.000 người tử vong do các bệnh có liên quan đến thuốc lá. Nếu không thực hiện các biện pháp phòng chống tác hại thuốc lá hiệu quả thì đến năm 2030, số ca tử vong do các bệnh liên quan đến thuốc lá sẽ tăng lên đến 70.000 người.

Như vậy, hậu quả của việc sử dụng rượu, bia và thuốc lá đã quá rõ và vấn đề là làm thế nào để giảm tác hại của tình trạng trên. Tại kỳ họp lần thứ 8, Quốc hội khóa XIII, không chỉ đồng tình với việc tăng thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt đối với bia, rượu, thuốc lá mà một số vị đại biểu còn góp ý giải pháp để hạn chế tiêu thụ các mặt hàng này. Đại biểu Thích Chơn Thiện còn đề xuất là không bán rượu bia trong ngày làm việc, chỉ bán ngày cuối tuần. Còn đại biểu Đặng Ngọc Nghĩa thì cần đánh thuế tiêu thụ đặc biệt cả cửa hàng kinh doanh bia rượu và cấm bán thuốc lá, rượu bia cho người dưới 18 tuổi.

Dư luận cũng rất đồng tình với việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các mặt hàng rượu bia và thuốc lá. Tuy nhiên giải pháp thực hiện như hai đại biểu Quốc hội đề xuất ở trên xem ra khó khả thi. Thứ nhất là nếu cấm bán rượu bia, thuốc lá vào ngày làm việc là vi phạm quyền tự do kinh doanh hợp pháp, quyền này đã được hiến định trong Hiến pháp 2013. Thứ hai, chẳng lẽ mỗi khi đi mua hàng người mua phải mang theo chứng minh nhân dân để minh chứng trên 18 tuổi (!). Thứ ba, nếu chỉ tăng thuế tiêu thụ đặc biệt mà không bàn đến các giải pháp ngăn chặn, phòng chống buôn lậu thuốc lá, rượu, bia thì chắc chắn hàng ngoại nhập lậu sẽ tràn lan. Khi đó, không những Nhà nước không thu được thuế mà còn làm cho các doanh nghiệp sản xuất bia rượu, thuốc lá trong nước khó tránh khỏi tình trạng phá sản.

Vì vậy, tăng thuế cần phải có đề án chống nhập lậu hiệu quả, nếu không thì khi tăng thuế sẽ tạo ra vùng trũng, kích thích nhập lậu. Đồng thời, các cơ quan chức năng cần tuyên truyền về tác hại của rượu bia, thuốc lá đối với người tiêu dùng và cộng đồng. Bên cạnh đó, cần thực thi nghiêm mức phạt đối với người hút thuốc nơi công cộng, người điều khiển phương tiện sau khi đã uống rượu, bia.

Gia Bảo