NGHE - THẤY & SUY NGẪM 08:24, 10/10/2014 GMT+7

Ở nhiều trạm cân đã và đang xảy ra rất nhiều điều bất cập cả từ phía cơ quan chức năng lẫn đối tượng bị điều chỉnh khiến việc cân xe trở nên phức tạp. Nhiều lái xe không chấp hành việc dừng xe kiểm soát, không ký biên bản, cho xe chạy nhanh rồi lùi lại để làm hỏng cân. Ở một tỉnh phía Bắc lại có hiện tượng cảnh sát giao thông dẫn xe quá tải chạy né trạm cân. Ngay ở Bình Phước, tình trạng những đoàn xe tải chạy vào đường Bù Na, qua cầu 25 đi thị xã Phước Long để né trạm cân vẫn diễn ra. Dù Tổng cục Đường bộ Việt Nam đã có văn bản yêu cầu sở Giao thông - Vận tải các tỉnh lắp đặt bổ sung camera giám sát hoạt động trực tuyến trạm kiểm tra tải trọng xe lưu động, nhưng một khi con người đã cố tình vi phạm thì sẽ tìm mọi cách để lách luật. Có người nói, việc cân xe chỉ là quy định của Bộ Giao thông - Vận tải nên không được chấp hành nghiêm. Và trong thực tế, nhiều bộ luật vẫn bị người dân phớt lờ, gần đây nhất là Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá.

Từ khi chưa có hiệu lực đã không ít người hoài nghi về tính khả thi của Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá. Dù đã có chế tài là phạt tiền, nhưng ai phạt thì luật lại không cụ thể. Ngay cái tên luật, không chỉ thiếu ấn tượng mà thiếu cả sự dứt khoát. Có người nói không thể viết “cấm” được vì Nhà nước vẫn đầu tư vào sản xuất - kinh doanh thuốc lá. Nhưng chính từ những yếu tố đó đã dẫn đến tình trạng “nhờn luật”. Không chỉ ở nơi công cộng như trường học, chợ, bến tàu xe, ngay trong các công sở, bệnh viện, người ta vẫn điềm nhiên nhả khói thuốc. Những người xung quanh dù tỏ ra khó chịu với khói thuốc cũng không ai ý kiến rằng bác, anh, em… đang vi phạm luật. Và nếu gọi những người hút thuốc là phạm luật thì con số vi phạm phải hàng triệu. Luật mà có hàng triệu người vi phạm thì còn là luật nữa không?

Nói về cái sự không thích chấp hành pháp luật, có lẽ người Việt Nam ta phải đứng nhất thế giới! Nhẹ thì vi phạm Luật Giao thông đườnhg bộ, mắt trước mắt sau không thấy cảnh sát là vượt đèn đỏ. Cao hơn là lấn chiếm đất, xây dựng trái phép… Đáng buồn là nhiều người lại coi sự vi phạm ấy như những chiến tích! Cái “truyền thống” không mấy quý báu đó đã được một số nhà sử học, tâm lý học lý giải rằng do dân ta phải sống quá lâu trong chế độ phong kiến, thực dân. Trong con mắt của nhiều người, pháp luật là công cụ của kẻ thống trị để trấn áp, trừng trị số đông và chỉ phục vụ số ít người. Còn người dân thì cố thủ sau lũy tre làng với những lệ làng, hương ước tuy giản dị, đơn sơ nhưng lại phản ánh được ý chí của họ. Bất tuân pháp luật là sự phản ứng của người Việt đối với pháp luật cũ, lâu dần hình thành “phản xạ” luôn đặt pháp luật trong tư thế đối lập.

Chợt nghĩ, mỗi bộ luật khi được ban hành cần phải bảo đảm các điều kiện thực thi và phải có cơ chế kiểm tra, giám sát. Có như thế mới giảm dần, tiến tới không còn tình trạng “nhờn luật”.

L.T