Hay nhưng không thể làm theo

Thứ 5, 12/06/2014 | 15:21:00

BP - Cà phê sáng cuối tuần, trong muôn vàn câu chuyện trên trời dưới biển, tôi bỗng nhớ câu chuyện về kinh nghiệm rất hay của Đài Loan trong quá trình đô thị hóa. Đó là khi thu hồi đất của nông dân để giao cho các công ty thực hiện các dự án, Nhà nước quy định bắt buộc công ty phải bán cổ phần cho nông dân và coi như giữ tiền hộ cho các hộ bị thu hồi đất. Phần tiền lãi hằng năm từ cổ phần sẽ giúp nông dân bảo đảm kế sinh nhai lâu dài. Kinh nghiệm này hay quá, không biết hằng năm, rất nhiều đoàn trong nước, trong tỉnh đi tham quan các nước, trong đó có Đài Loan có học tập để áp dụng hay không?

Lại nhớ cách đây vài năm, khi làn sóng đầu tư ồ ạt đổ vào Bình Dương, hàng ngàn hộ dân bỗng nhiên trở thành tỷ phú từ nguồn tiền đền bù đất. Với nhận thức và tư duy hạn hẹp, nhiều hộ đầu tư làm nhà tiền tỷ, mua sắm nhiều vật dụng, phương tiện đắt tiền và ăn tiêu vung phí. Không còn đất sản xuất, không có nghề nghiệp lại không kiểm soát được việc chi tiêu nên chỉ vài năm, nhiều hộ đã trắng tay, phải bán nhà để duy trì nguồn sống. Và tệ nạn xã hội cũng từ đó mà ra.

Là một tỉnh đang trong quá trình đô thị hóa, phát triển công nghiệp, Bình Phước đã và đang có rất nhiều dự án. Không làm được như ở Đài Loan, nhưng hình như ở tỉnh ta cũng có quy định là khi xây dựng dự án, các chủ đầu tư phải cam kết ưu tiên bố trí việc làm cho các hộ bị thu hồi đất, nhất là đối tượng đồng bào dân tộc thiểu số. Cam kết thế, nhưng khi các nhà máy, công ty đi vào hoạt động, chủ đầu tư có muôn ngàn lý do để không thực hiện. Những lý do được họ đưa ra là không có nhu cầu, hoặc trình độ văn hóa của lao động địa phương không đáp ứng yêu cầu công việc. Vả lại, cũng chẳng có cơ quan nào đứng ra giám sát việc thực hiệc hoặc không thực hiện cam kết của các chủ đầu tư!

Công nghiệp hóa - hiện đại hóa là xu thế phát triển. Nhưng người nông dân khi bị thu hồi hết đất, họ sẽ làm gì để làm chủ số phận của mình, để không trở thành nạn nhân của công cuộc công nghiệp hóa - hiện đại hóa là câu hỏi không dễ trả lời. Có người nói, cứ áp dụng kinh nghiệm của Đài Loan là hay nhất. Nhưng anh bạn tôi nhấp ngụm cà phê rồi thủng thẳng: Hay thế nhưng không thể áp dụng được ở ta đâu. Rồi anh phân tích: Lâu nay, mỗi khi thực hiện dự án, chính quyền được giao áp giá đền bù, giải phóng mặt bằng. Công đoạn này dễ tiêu cực và rắc rối nhất, nhưng từ trước tới nay chẳng thấy ai từ chối. Về phía các chủ dự án, họ chẳng muốn ràng buộc gì với các hộ dân mà chỉ muốn giải quyết một lần cho xong. Còn với những hộ dân bị thu hồi đất, cứ thử giữ lại tiền của họ, cho dù là “giữ hộ” mà xem, họ lại chẳng làm ầm lên rồi kiện tụng tùm lum ấy chứ! Rốt cuộc, kinh nghiệm của Đài Loan dù rất hay, nhưng không thể áp dụng ở ta được!

L.T