NGHE - THẤY & SUY NGẪM 09:34, 05/06/2014 GMT+7

Tại điểm a, khoản 3, Điều 43 Nghị định số 181/2004/NĐ-CP (thi hành Luật Đất đai 2003) về nội dung ghi tên người sử dụng đất trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ) đối với hộ gia đình được thực hiện theo quy định sau: a) Trường hợp hộ gia đình sử dụng đất nông nghiệp được Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất hoặc quyền sử dụng đất là tài sản chung của cả vợ và chồng thì ghi cả họ, tên vợ và họ, tên chồng; trường hợp hộ gia đình đề nghị chỉ ghi họ, tên vợ hoặc họ, tên chồng thì phải có văn bản thỏa thuận của vợ và chồng có chứng thực của UBND xã, phường, thị trấn.

Như vậy, pháp luật về đất đai đã có điều khoản hướng dẫn chi tiết về quyền có tên của phụ nữ trong GCNQSDĐ - sổ đỏ. Để đảm bảo tính liên tục, nhất quán và sự kế thừa, phát huy các chính sách về đất đai, trong Luật Đất đai năm 2013 cũng có điều khoản quy định về quyền này. Cụ thể là tại khoản 4, Điều 98 về nguyên tắc cấp GCNQSDĐ, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất có quy định như sau: 4. Trường hợp quyền sử dụng đất hoặc quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất hoặc quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất là tài sản chung của vợ và chồng thì phải ghi cả họ, tên vợ và họ, tên chồng vào giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất, trừ trường hợp vợ và chồng có thỏa thuận ghi tên một người. Trường hợp quyền sử dụng đất hoặc quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất hoặc quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất là tài sản chung của vợ và chồng mà giấy chứng nhận đã cấp chỉ ghi họ, tên của vợ hoặc chồng thì được cấp đổi sang giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất để ghi cả họ, tên vợ và họ, tên chồng nếu có yêu cầu.

Tuy nhiên, qua tìm hiểu thực tế ở các huyện, thị xã trong tỉnh cho thấy hiện có rất nhiều phụ nữ vẫn chưa hiểu hết quyền lợi của mình khi có tên trong GCNQSDĐ. Nhiều phụ nữ còn không hiểu ý nghĩa của việc đứng tên vợ, chồng như thế nào, trong khi những người đàn ông lại cho mình là chủ gia đình và chỉ cần mình đứng tên là được. Việc phụ nữ không có tên trong GCNQSDĐ đã trực tiếp làm giảm vai trò, vị thế của họ trong sử dụng đất đai vào mục đích phát triển kinh tế gia đình, cải thiện sinh kế, giảm nghèo bền vững.

Cũng từ thực tế cho thấy, việc chỉ có người chồng đứng tên trong GCNQSDĐ thường đồng nghĩa với việc người chồng được quyền quyết định tài sản là đất đai hoặc tài sản trên đất hoặc gắn liền với đất. Khi người chồng muốn chuyển quyền sử dụng đất, người vợ không có quyền tham gia hoặc tham gia cũng chỉ lấy lệ. Khi vợ chồng ly hôn, người vợ thường gặp nhiều rắc rối trong phân chia tài sản, hoặc khi người chồng chẳng may qua đời hoặc làm ăn kinh doanh thua lỗ thì người vợ đều gặp thiệt thòi.

Nhằm đảm bảo quyền lợi cho phụ nữ, đồng thời để người dân hiểu hết quyền lợi khi đứng tên cả vợ, chồng trong GCNQSDĐ, các cơ quan chức năng cần có hướng dẫn chi tiết về việc đổi GCNQSDĐ là tài sản chung của vợ và chồng từ 1 tên thành 2 tên với các trường hợp trước năm 2004. Đồng thời, Nhà nước cần có chính sách ưu đãi đối với các hộ nghèo, cận nghèo khi đổi sổ thì không thu phí. Và quan trọng nhất Nhà nước cần có quy định rõ việc cán bộ địa chính xã (phường, thị trấn), Phòng Tài nguyên - Môi trường huyện (thị) phải hướng dẫn người dân cụ thể về thực hiện quyền có tên trong GCNQSDĐ của vợ và chồng khi họ đến đăng ký cấp mới và cấp đổi GCNQSDĐ.

 Văn Minh