NGHE - THẤY & SUY NGẪM 16:03, 01/10/2013 GMT+7

Ngày 28-9-2010, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư số 153/2010/TT-BTC về hoá đơn bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ. Thông tư này đã tạo ra hành lang pháp lý đầy đủ và minh bạch hơn cho công tác quản lý hóa đơn của ngành Thuế. Tuy nhiên, theo đáng giá của các chuyên gia trong ngành thuế thì sau hơn 3 năm áp dụng vào thực tiễn cuộc sống, nhiều quy định trong thông tư này đã bộc lộ những điểm bất hợp lý.

Một là đối tượng được phép tự in hoặc tự đặt in hóa đơn cho mình quá rộng. Vì theo quy định tại Thông tư 153/2010/TT-BTC thì chỉ bán hóa đơn do cơ quan thuế đặt in cho những doanh nghiệp (DN) siêu nhỏ và DN ở địa bàn kinh tế - xã hội khó khăn và một số ít đối tượng khác, còn các DN khác thì phải tự đặt in hóa đơn hoặc nếu đủ điều kiện thì sử dụng hóa đơn tự in. Tiếp đó, Thông tư 64/2013/TT-BTC thay thế Thông tư 153/2010/TT-BTC tiếp tục mở rộng đối tượng tự đặt in hoặc tự in hóa đơn. Theo đó, DN siêu nhỏ và DN ở địa bàn kinh tế - xã hội khó khăn cũng phải tự đặt in hoặc tự in hóa đơn, cơ quan thuế không bán hóa đơn cho các DN này nữa. Quy định này có mặt tích cực là trao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho người nộp thuế và nó đặc biệt tốt cho các DN sử dụng số lượng hóa đơn lớn. Tuy nhiên, điều này không phù hợp với DN sử dụng ít hóa đơn, vì giá thành in hóa đơn sẽ rất cao. Bên cạnh đó, đối tượng được tự đặt in hóa đơn rộng nhưng không có chế tài chặt chẽ để kiểm soát thì nguy cơ xuất hiện hành vi sử dụng hóa đơn giả là khó tránh khỏi.

Hai là cho đến nay ngành thuế vẫn chưa ban hành quy định cụ thể về phương thức thông báo thông tin đối với những hóa đơn hợp pháp được sử dụng để người nộp thuế dễ dàng tiếp cận. Trong khi đó, các quy định tại các văn bản pháp luật hiện hành về hóa đơn chỉ mới đưa ra yêu cầu người nộp thuế phải gửi thông báo phát hành hóa đơn và hóa đơn mẫu cho cơ quan thuế, đồng thời dán thông báo phát hành cũng như hóa đơn mẫu tại trụ ở DN. Tuy vậy, trên thực tế, các DN chủ yếu tuân thủ được yêu cầu thông báo phát hành và hóa đơn mẫu cho cơ quan thuế, còn việc thông báo tại trụ sở DN còn chưa tuân thủ đầy đủ. Hơn nữa, trong trường hợp DN cố tình sử dụng hóa đơn giả vẫn dán thông báo công khai tại trụ sở của mình thì những người đến mua hàng không có cơ sở để phát hiện ngay được

Ba là quy định về xử phạt hành vi vi phạm về hóa đơn chưa bao quát hết các vi phạm cần xử lý. Cụ thể là chưa có quy định xử phạt hành chính đối với hành vi sử dụng sai loại hóa đơn. Ví dụ, theo quy định thì DN xuất khẩu hàng hóa phải sử dụng hóa đơn xuất khẩu. Nếu DN sử dụng hóa đơn GTGT khi xuất khẩu hàng hóa là không đúng quy định, nhưng Nghị định 51/2010/NĐ-CP lại chưa có quy định trong trường hợp này xử phạt như thế nào. Bên cạnh đó, ngành thuế cho đến nay vẫn chưa có quy định cụ thể về việc phân biệt rõ cách thức xác định trách nhiệm của bên bán và bên mua trong một số sai phạm về hóa đơn, để từ đó áp dụng điều khoản xử phạt phù hợp.

Để khắc phục tình trạng trên, ngành thuế cần xác định đối tượng tự đặt in hoặc tự in hóa đơn phù hợp. Cụ thể là không nên quy định cứng nhắc rằng đã là DN thì phải tự đặt in hoặc tự in hóa đơn. Đối với những DN sử dụng số lượng ít hóa đơn thì có thể lựa chọn tự đặt in hóa đơn hoặc mua hóa đơn của cơ quan thuế. Với quy định này, những người nộp thuế sử dụng ít hóa đơn đỡ tốn kém chi phí sử dụng hóa đơn mà cơ quan thuế lại có thể quản lý tốt những đối tượng này.

Bên cạnh đó, cần có quy định cụ thể về phương thức và thời hạn cơ quan thuế công khai các thông tin này để người nộp thuế có thể dễ dàng tiếp cận bất kỳ khi nào họ cần. Đồng thời bổ sung quy định xử phạt đối với các hành vi vi phạm về hóa đơn hiện chưa quy định trong văn bản pháp luật về quản lý hóa đơn để đảm bảo mọi hành vi vi phạm đều có chế tài xử phạt. Đó là các hành vi, như: Sử dụng không đúng loại hóa đơn, không thông báo hóa đơn đã thông báo phát hành nhưng bị hỏng…                                                                                                                     

NV