2011 GMT+7

Thu quỹ bảo trì đường bộ - phương án nào cũng bất cập

Thứ 5, 29/09/2011 | 00:00:00

Bộ Giao thông - Vận tải (GT-VT) vừa công bố dự thảo đề án thu quỹ bảo trì đường bộ để lấy ý kiến đóng góp của các cấp, các ngành trước khi trình Chính phủ phê duyệt. Theo đó, Bộ GT-VT đề xuất hai phương pháp thu quỹ bảo trì đường bộ: Thứ nhất là thu qua đầu phương tiện (kể cả xe gắn máy) và thứ hai là thu qua xăng dầu. Và mặc dù dự thảo đề án mới được công bố nhưng đã nhận được nhiều ý kiến đóng góp, trong có không ít những ý kiến lo ngại về tính khả thi của nó. Còn theo suy nghĩ của cá nhân người viết bài này thì cả hai phương án trên đều có những bất cập dẫn đến rất khó thực thi.

Nhiều bất cập trong dự thảo về thu quỹ bảo trì đường bộ - Ảnh Internet

Thứ nhất, nếu áp dụng phương pháp thu theo đầu phương tiện thì các loại xe sử dụng xăng dầu phải chịu phí chồng lên phí, gồm: Phí thu trực tiếp từ đầu phương tiện và phí thu qua các trạm thu phí BOT. Và như vậy, việc sử dụng cùng một dịch vụ, cùng một phương tiện nhưng phải đóng nhiều lần phí bảo trì đường bộ là không hợp lý, đồng thời tác động mạnh đến giá vận chuyển hàng hóa, dịch vụ mà cuối cùng là người có nhu cầu phải gánh chịu.

Thứ hai là phương pháp thu qua đầu phương tiện không bảo đảm được tính công bằng. Ví dụ như xe bị hư hỏng phải sửa chữa, xe gây tai nạn phải dừng hoạt động để phục vụ điều tra dù không hoạt động trên đường nhưng vẫn phải đóng phí.

Thứ ba là trong phương án thu qua đầu phương tiện, Bộ GT-VT đưa ra đề nghị mức thu đối với xe ôtô sử dụng dầu diezel cao gấp 1,5 lần so với mức thu của xe sử dụng xăng trong cùng nhóm xe là hoàn toàn vô lý và mang tính áp đặt. Vì theo quy định của pháp luật hiện hành, bất cứ loại xe gì, sử dụng nhiên liệu nào, khi lưu hành trên đường bộ đều phải tuân thủ quy định về tải trọng của cầu, đường. Các cá nhân, tổ chức nào không chấp hành Luật Giao thông đường bộ đã có các chế tài xử phạt theo quy định của pháp luật hiện hành. Vì vậy, không có cơ sở để cho rằng xe sử dụng dầu diezel gây hư hỏng cầu, đường nhiều hơn xe sử dụng xăng nên phải đóng phí bảo trì đường bộ cao hơn.

Thứ tư là trong phương án thu qua đầu phương tiện, Bộ GT-VT còn đề xuất thu phí bảo trì đường bộ đối với cả xe gắn máy là không khả thi, vì ai thu và thu bằng cách nào? Trong thực tế cho thấy, người sở hữu xe máy là đối tượng bắt buộc phải mua bảo hiểm trách nhiệm dân sự, nhưng trên thực tế hiện nay gần như người dân chỉ mua một lần khi mới mua xe, còn sau đó thì rất nhiều người không mua nữa nhưng cũng chẳng có chế tài nào xử lý.

Thứ năm là với phương pháp thu qua xăng dầu cũng có những bất cập. Vì người nông dân sử dụng xăng dầu vào việc chạy các loại máy bơm nước, máy gặt, máy cày… phục vụ trên cánh đồng chứ đâu có chạy trên đường mà cũng phải chịu phí bảo trì đường bộ. Cũng tương tự, các ngư dân sử dụng xăng dầu vào việc chạy tàu thuyền đánh bắt cá trên biển mà cũng phải chịu đóng phí bảo trì đường bộ là không không hợp lý, không công bằng.

Như phân tích ở trên, cả hai phương án mà Bộ GT-VT đề xuất đều có những bất hợp lý, thiếu công bằng. Nhưng theo suy nghĩ của người viết bài, nếu không có giải pháp nào hay hơn và không thể không thu quỹ bảo trì đường bộ thì phương pháp thu qua xăng dầu vẫn có tính khả thi hơn. Vì phương án này tuy không bảo đảm được tính chính xác tuyệt đối cho các đối tượng sử dụng xăng, dầu, nhưng nó đảm bảo được nguyên tắc xe nào đi trên đường nhiều và sử dụng nhiều xăng, dầu thì phải đóng nhiều hơn so với xe đi ít. Tuy nhiên, để phương pháp này được thực thi một cách công bằng thì Bộ GT-VT cần xây dựng giải pháp nhằm khắc phục sự thiệt thòi đối với nông dân và ngư dân.

Bên cạnh đó, nếu áp dụng phương pháp thu phí qua xăng dầu thì Nhà nước phải mua lại các dự án BOT để không dẫn đến tình trạng phí chồng phí. Nguồn kinh phí mua lại các trạm BOT có thể trích từ nguồn thu phí xăng dầu hoặc Chính phủ tạm ứng trước từ ngân sách, sau khi thu phí bảo trì đường bộ sẽ trả lại.