ÔN CỐ TRI TÂN 08:11, 11/10/2015 GMT+7

BP - Theo sách “Đại Việt sử ký toàn thư”, Nguyễn Thị Anh là vợ thứ tư của vua Lê Thái Tông. Bà là người ở xã Bố Vệ, huyện Đông Sơn, tỉnh Thanh Hóa (nay là phường Đông Vệ, thành phố Thanh Hóa). Bà vào cung khi Lê Thái Tông đã lập Hoàng hậu Dương Thị Bí và sinh được con cả là Lê Nghi Dân và về sau được lập làm thái tử.

Cũng theo sách này, Nguyễn Thị Anh là người đàn bà xinh đẹp nhưng đầy mưu mô, xảo trá. Thời đó, Nguyễn Thị Anh thường tìm mọi cách để chiếm được sự ưu ái của nhà vua... để từ đó giành ngôi vua cho con trai mình. Sách Đại Việt sử ký toàn thư có đoạn ghi: Nguyễn Thị Anh được vua sủng ái nên năm 1441, vua nghe lời truất ngôi thái tử của Lê Nghi Dân, nhưng lúc đó nhà vua vẫn chưa định ai ở ngôi vị thái tử... Thế nhưng lúc đó, nhiều người trong triều dị nghị rằng, Nguyễn Thị Anh đã có thai trước khi vào cung và Bang Cơ không phải là con vua Thái Tông.

Cùng lúc đó, một bà phi khác là Tiệp dư Ngô Thị Ngọc Dao lại có thai sắp đến ngày sinh và trong cung cũng rộ tin tức Tiệp dư nằm mộng thấy thượng đế sai một tiên đồng xuống đầu thai làm con trai bà. Vì vậy, Hoàng hậu Nguyễn Thị Anh sợ bà Ngọc Dao sinh được con trai thì hoàng tử Bang Cơ sẽ không được kế vị, bèn cấu kết với Đinh Thắng - một hoạn quan tâm phúc để lập mưu hại Tiệp dư Ngọc Dao.

Theo lệnh của Nguyễn Thị Anh, Đinh Thắng lấy một hình nhân đàn ông, rồi lại lấy 7 mũi kim đâm vào lưng và ngực, dưới chân ghi chữ Bang Cơ và cố tình để cho một cung nhân bắt được rồi tâu lên nhà vua. Hoàng hậu Nguyễn Thị Anh là người chủ mưu nhưng khi đó lại ra vẻ là người bị hại và đòi nhà vua phải truy cứu việc này đến cùng, phải tìm ra được người làm việc này và xử theo luật cho voi giày ngựa xéo.

Tháng 11-1441, nhà vua xuống chiếu lập Bang Cơ làm thái tử. Sau khi vua Thái Tông mất, thái tử Bang Cơ khi đó mới có 1 tuổi đã được lên nối ngôi và lấy hiệu là Nhân Tông. Lúc đó, Nguyễn Thị Anh trở thành thái hậu nhiếp chính. Trở lại sự việc từ âm mưu của Nguyễn Thị Anh, lúc đó Tiệp dư Ngọc Dao là người bị nghi ngờ nhiều nhất. Và nhà vua khi ấy rất băn khoăn và chỉ khép vào tội phát lưu (đày đi xa). Biết chuyện, quan hành khiển Nguyễn Trãi vào triều can gián.

Ông cho rằng, chứng cớ xác đáng không có mà đã vội kết án Tiệp dư là một việc làm thất đức và ông xin nhà vua cho mình được lo liệu việc này. Vua Lê Thái Tông nghĩ mãi và thấy không còn cách nào khác hay hơn nên đành chấp nhận đề nghị của Nguyễn Trãi. Ngay đêm ấy, Nguyễn Thị Lộ là vợ thứ của Nguyễn Trãi đã bí mật đưa Tiệp dư họ Ngô ra ẩn náu ở chùa Huy Văn, ngõ Văn Chương, phố Tôn Đức Thắng ngày nay.

Vì sẵn có lòng đố kỵ việc vợ chồng Nguyễn Trãi “bênh” Tiệp dư Ngọc Dao và sợ tai tiếng Bang Cơ không phải dòng máu rồng, Hoàng hậu Nguyễn Thị Anh bị “đồn” chủ mưu sát hại vua Lê Thái Tông, gây nên vụ án Lệ Chi Viên chấn động một thời. Mặc dù trong cuốn sách viết về Lễ nghi học sĩ Nguyễn Thị Lộ với thảm án Lệ Chi Viên, các nhà sử học và một số nhà khoa học đã chỉ rõ, chủ mưu của vụ thảm án Lệ Chi Viên là Tuyên từ Hoàng thái hậu Nguyễn Thị Anh, mẹ vua Lê Nhân Tông. Tuy nhiên, sự thật về sự hạ sát tàn độc của Nguyễn Thị Anh với thiên tử vẫn là một ẩn số.

Lời bàn:

Trong lịch sử các triều đại phong kiến ở phương Đông nói chung và ở Việt Nam nói riêng đã xảy ra biết bao nhiêu chuyện vì giang sơn, xã tắc nhiều phen nghiêng ngả, nhiều cuộc binh biến chỉ vì sự đam mê quyền lực của các hoàng hậu, phi tần. Thậm chí vì quyền lực, một số bà hoàng đã không từ mọi thủ đoạn, sẵn sàng “ra tay” với cả cốt nhục của mình. Và cũng vì quyền lực nên lại có bà hoàng không từ mọi thủ đoạn và “máu lạnh” với ngay cả bậc đế vương. Và bà hoàng Nguyễn Thị Anh, người vợ thứ tư của vua Lê Thái Tông là một minh chứng. Chính bà là chủ mưu gây nên vụ án oan lớn nhất trong lịch sử phong kiến Việt Nam - vụ án lệ chi viên, dẫn đến Nguyễn Trãi bị tru di ba đời. Trong cuốn Lễ nghi học sĩ Nguyễn Thị Lộ với thảm án Lệ Chi Viên, các nhà sử học và một số nhà khoa học đã chỉ rõ, chủ mưu của vụ thảm án Lệ Chi Viên là Tuyên từ Hoàng thái hậu Nguyễn Thị Anh - mẹ vua Lê Nhân Tông.

Song, lẽ đời bao giờ cũng vậy, kẻ gieo gió thì ắt sẽ phải gặt bão. Vì quyền lực của mình và ngai vàng cho con, bà hoàng Nguyễn Thị Anh đã không từ mọi thủ đoạn nham hiểm và độc ác. Chính vì vậy mà cả bà và vua Lê Nhân Tông - tức Bang Cơ là con của bà đã bị sát hại thảm khốc vào đêm ngày 3-10 năm Kỷ Mão (1459). Đêm đó, Lạng Sơn vương Nghi Dân cùng các thủ hạ bắc thang vào trong cung cấm giết vua Lê Nhân Tông và hôm sau Hoàng thái hậu cũng bị hại. Thế mới hay rằng ở đời mọi lẽ đều công bằng, mình hại người thì sẽ bị đời hại. Cái gì không phải của mình mà cố giành cho được thì cũng bị kẻ khác cướp mất. Tiếc rằng câu nói của người xưa “có đức mặc sức mà ăn” không phải thời nay ai cũng hiểu, thật đáng buồn thay.  

N.D