ÔN CỐ TRI TÂN 15:23, 07/10/2014 GMT+7

Sau trận đại thắng ở Chi Lăng - Xương Giang, tư thế của Lam Sơn trở nên hiên ngang ở trên đầu thù. Với tư thế đó, Lam Sơn hoàn toàn có thể tiêu diệt toàn bộ lực lượng của Vương Thông đang cố thủ trong thành Đông Quan bằng một trận đánh chớp nhoáng. Nhưng Lam Sơn đã không làm như vậy. Trước sau như một, Lê Lợi, Nguyễn Trãi và đa số các vị tướng lĩnh trong Bộ chỉ huy Lam Sơn vẫn kiên trì thực hiện chủ trương “thương lượng” nhằm buộc quân Minh rút khỏi nước ta. Nói theo cách nói của Nguyễn Trãi là: “Chỉ cần vẹn đất, cốt sao an ninh”.

Để thuyết phục kẻ thù, Lê Lợi và Bộ chỉ huy Lam Sơn đã đồng ý trao đổi con tin với Vương Thông. Giặc cho hai viên tướng khét tiếng là Sơn Thọ và Mã Kỳ sang đại bản doanh của Lê Lợi. Ngược lại, Lê Lợi cũng cho tướng Lưu Nhân Chú cùng với con trai của Lê Lợi là Tư Tề (lúc này đang ở hàm Đại Tư đồ) vào Đông Quan. Con tin vào Đông Quan tức là vào tận sào huyệt nguy hiểm nhất, giáp mặt với những viên tướng tàn bạo và xảo quyệt nhất của kẻ thù. Vào Đông Quan, ngoài dũng khí của một vị tướng trực tiếp cầm quân xông pha trận mạc, điều mới mẻ mà Lưu Nhân Chú phải có là bản lĩnh và năng lực ứng đối với kẻ thù. Lúc này, một sơ suất nhỏ cũng có thể dẫn tới những tác hại khó lường. Và một lần nữa, Lưu Nhân Chú hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao.

Vì những công lao nói trên, năm 1428, Lưu Nhân Chú được phong là Suy trung Tán trị Hiệp mưu Dương vũ công thần, Nhập nội Kiểm hiệu, Bình chương quân Quốc trọng sự. Sau hội thề Đông Quan, quân Minh rút về nước. Lê Lợi lên ngôi vua, tức là Lê Thái Tổ, Lưu Nhân Chú được ban mang họ vua thành Lê Nhân Chú. Tháng 5 năm 1429, triều Lê dựng biển khắc tên 93 vị Khai quốc công thần, trong đó tên của Lưu Nhân Chú đứng ở hàng thứ năm. Đến năm 1431, ông được phong là Nhập nội Tư khấu.

Thời đánh Nam dẹp Bắc, xông pha trận mạc trăm trận có thừa, trước binh hùng tướng mạnh của giặc chẳng thể làm cho Lưu Nhân Chú ngã gục. Nhưng đến thời thái bình thịnh trị, chỉ vì bị bạn đồng liêu, cũng là người từng vào sinh ra tử với mình là Lê Sát ghen ghét mà Lưu Nhân Chú đành phải tức tưởi mà chết.

Sử cũ của nhà Lê chép lại rằng: Năm thứ sáu, tức năm Thuận Thiên thứ sáu (1433), vua Lê Thái Tổ (Lê Lợi) băng hà. Khi ấy, vua Lê Thái Tông còn nhỏ, quan Đại Tư đồ Lê Sát làm phụ chính và vì ghen ghét Lưu Nhân Chú nên sai người ngầm bỏ thuốc độc để giết hại ông. Năm 1437, Lê Thái Tông khôn lớn, tự mình cầm quyền, biết được nỗi oan của ông, bèn trị tội giết Lê Sát. Đến năm Hồng Đức thứ 15 (1484), vua Lê Thánh Tông xuống chiếu truy tặng Lưu Nhân Chú hàm Thái phó, tước Vinh Quốc công.

Lời bàn:

Họa thần quyền:

Theo sử cũ, sau hội thề Đông Quan, quân Minh rút về nước. Lê Lợi lên ngôi vua, tức là Lê Thái Tổ, Lưu Nhân Chú được phong làm Suy trung Tán trị Hiệp mưu Dương vũ công thần, Nhập nội Kiểm hiệu, Bình chương quân Quốc trọng sự. Tháng 5 năm 1429, Lê Thái Tổ sai khắc biển công thần. Lê Nhân Chú được phong làm Á Thượng hầu, tên đứng hàng thứ năm. Năm 1431, ông được chuyển làm Nhập nội Tư khấu. Chính điều này đã nói nên tài năng, đức độ và những đóng góp to lớn của ông cho sự nghiệp nhà Lê. Nhưng thật đáng buồn thay, năm 1433, Lê Thái Tổ mất, Lê Thái Tông lên thay còn nhỏ, Tư đồ Lê Sát được làm phụ chính. Và từ đây đã nảy sinh họa thần quyền. Do có tư thù với Lưu Nhân Chú, Lê Sát đã vu tội và đánh thuốc độc giết chết ông rồi đuổi em Nhân Chú là Lưu Khắc Phục từ chức Hành khiển Nam đạo ra làm Phán đại chính lý. Lê Sát còn dùng nhiều hình phạt tàn bạo khiến các quan lại dưới quyền e sợ.

Thế nhưng, có vay thì ắt phải có trả. Bởi quy luật ở đời là vậy. Năm 1437, Lê Thái Tông khôn lớn, tự mình cầm quyền và biết được nỗi oan của Lưu Nhân Chú bèn trị tội giết Lê Sát. Tháng 7 năm 1437, nhà vua bắt Lê Sát phải tự vẫn chết tại nhà. Thân bại danh liệt, phải chết trong cay đắng và nhục nhã không chỉ là cái giá Lê Sát phải trả cho sai lầm của mình mà còn là bài học hữu ích cho hậu thế hôm nay về công thần và quyền thần. Thế mới hay rằng, chỉ có những ai thực sự là công bộc trung thành, tận tụy của nhân dân mới sống mãi cùng nhân dân.

N.V