ÔN CỐ TRI TÂN 09:13, 12/10/2013 GMT+7

Trong cuốn sách “Người Do Thái dạy con” có mẩu chuyện nói về lòng nhẹ dạ, cả tin và đa nghi, với nội dung như sau:

Jasque là một thanh niên người Do Thái. Ban đầu anh ta là người sống rất hiền lành, chân thật và thậm chí có người còn nói rằng Jasque là một thanh niên nhút nhát, có tính nhẹ dạ cả tin. Trong một lần đi tìm việc làm, vì quá tin vào người khác nên anh ta đã bị lừa mất 3.000 đô la. Đó là số tiền lớn mà cha mẹ và bản thân anh ta đã phải lao động cực nhọc trong suốt thời gian dài mới tích góp được.

Khi thấy anh bị lừa mất hết tiền, một số người thân quen và tốt bụng đã ân cần khuyên bảo Jasque rằng:

- Anh phải hết sức cẩn thận, trên đời này có nhan nhản những kẻ lừa dối. Ở đâu và chỗ nào cũng có những kẻ lưu manh, côn đồ, kẻ cắp... đủ cả. Chúng sẵn sàng lột túi của anh để lấy đến đồng xu cuối cùng. Vậy nên chớ có dễ tin người mà thiệt thân đấy.

Nghe lời khuyên của bạn bè, người thân và Jasque đã tiếp thu những lời khuyên răn của mọi người một cách rất triệt để. Vì thế cho nên từ đó Jasque lại trở thành một chàng trai luôn đa nghi.

Mặc dù Jasque là một thanh niên tuấn tú, có kiến thức dồi dào, tài hoa, thế mà tìm mãi vẫn không sao kiếm được công việc làm ổn định. Hôm đó, có một nữ họa sĩ say mê ngoại hình của anh ta và người nghệ sĩ kia đã ngỏ lời muốn thuê anh ta làm người mẫu để vẽ. Bà ta chịu trả thù lao cho Jasque rất cao: 20 ngàn đô la. Đó là một số tiền đủ nuôi Jasque trong suốt một năm. Thế nhưng, vì đa nghi nên ngay lúc đó Jasque đã nghĩ rằng:

- Trên đời này làm gì có người nào dại dột đến mức mà cho không mình một món tiền to như vậy?

Nghĩ vậy và Jasque đã thẳng thừng từ chối và lúc đó trong bụng Jasque cảm thấy rất hoan hỉ vì anh ta cho rằng mình đã tránh được một vụ lừa đảo lớn.

Vài hôm sau, Jasque đến dự buổi phỏng vấn tại công ty của một người Đức. Ông chủ mê ngay giọng nói tiếng Đức lưu loát, dịu dàng và ngoại hình tuấn tú của anh. Sau khi phỏng vấn xong, ông nói ngay với Jasque rằng:

- Anh được tuyển dụng ngay từ hôm nay, với chức danh làm trợ lý kiêm biên dịch cho tôi, lương trước mắt là 10 ngàn đô la một tháng. Tối hôm nay có tiệc lớn, anh phải theo tôi cùng dự để làm phiên dịch.

Nghe vậy, Jasque lễ phép hỏi:

- Thưa ông, thế tôi đi vắng thì nhà để ai trông?

Ông chủ tỏ ý không vừa lòng, nhưng cũng cố nhịn để trả lời Jasque:

- Thì anh cứ khóa cửa lại rồi đến đây ngay.

Nói xong, ông chủ bỏ đi ngay để giải quyết một việc gấp.

Và ngay lúc đó, Jasque nghĩ bụng:

- Hừ, không cho mình trông nom nhà cửa, chắc chắn đây lại là một công ty lừa đảo, cho mình vào bẫy rồi sẽ đến trộm cắp gì ở nhà mình đây. Không thế thì sao hắn lại chịu trả cho mình một số tiền lớn đến thế. Không tin được, không thể tin được, làm gì có ông chủ nào lại tốt bụng đến như vậy. Nghĩ thế, Jasque bèn bỏ việc trở về nhà mình. Về đến nhà thấy tình hình vẫn yên ả, anh mừng lắm, rồi tự khen mình:

- May mà mình cảnh giác cao về nhà ngay, nếu không thì nguy to.

Chính vì thói quen đa nghi ấy mà cho đến mãi cuối đời, tuy là người có học vấn, có sức khỏe nhưng Jasque vẫn không sao kiếm được việc làm ổn định và thu nhập đúng với khả năng của mình.

Lời bàn:     

Người xưa có câu rằng, thói quen tạo nên tính cách và tính cách quyết định số phận của mỗi con người. Và câu nói ấy quả không sai đối với chàng thanh niên trong giai thoại trên. Vì ban đầu đối với Jasque chỉ là sự nhẹ dạ cả tin nên mới bị lừa. Nhưng sau khi được người khác cho biết về tác hại của sự cả tin thì Jasque lại quay sang nghi ngờ tất cả mọi người, không phân biệt được người xấu với người tốt. Cho nên suốt cuộc đời của Jasque không sao tìm được cho mình một công việc ổn định.

Thế mới hay rằng, sự nhẹ dạ, cả tin và đa nghi đều là những thói quen xấu, rất có hại cho sự nghiệp của mỗi con người. Nhưng ai biết cân bằng giữa sự cả tin với đa nghi thì sẽ thành công. Cho nên trong kinh Tamuhd của người Do Thái có câu rằng: Muốn cho con trẻ trưởng thành tốt, cần cho chúng biết được màu tối của thế gian. Vâng, điều ấy thật là chí lý, vì những ai không phân biệt được đâu là tốt đâu là xấu, đâu là thật và đâu là giả thì cuộc đời sẽ trở nên vô nghĩa. Ai chưa tin điều này xin hãy ngẫm cho kỹ ắt sẽ rõ.                                                                      

N.N