ÔN CỐ TRI TÂN 00:00, 25/11/2011 GMT+7

Chuyện kể lại rằng, ngày xưa ở một làng kia có chàng thanh niên và cô thiếu nữ rất xứng đôi vừa lứa. Bạn bè và người thân đều mong muốn họ sớm thành vợ thành chồng. Còn cha mẹ của đôi bên cũng đều đã bằng lòng kết tình thông gia nhưng chưa nói cho con mình biết.

Nhưng, vì họ quá thương yêu nhau nên hằng đêm cô thiếu nữ vẫn lén mở cửa phòng rước người mình yêu vào nhà tình tự. Mỗi lần như vậy thì thường đến khi gà gáy hừng đông chàng trai mới chịu ra về. Cứ như thế ngày này qua tháng kia mà gia đình cô gái cũng như người trong làng ngoài xóm chẳng ai hay biết gì về chuyện của chàng trai và cô gái kia.

Một hôm, trước khi trở về, chàng trai nói với cô gái rằng anh ta ao ước được ăn một miếng trầu do chính người mình yêu têm. Nhìn trong khay thấy hết trầu, cô gái liền chạy vội ra vườn nhà hái một lá trầu đem vào rồi têm mời người yêu. Thế nhưng có ai ngờ đâu miếng trầu nhai chưa dập thì chàng trai đã ngã lăn dưới nền nhà, hai chân, hai tay giẫy đạp tứ tung và bọt mép trào ra. Cứ thế, một lúc sau thì chàng trai tắt thở.

Khi ấy, cô gái không còn cách nào khác là phải tri hô lên. Hay tin, quan huyện tới tận nơi khám xét tử thi và chỉ thấy có nhiều đốm đỏ loang khắp thân mình của chàng trai. Ngay lúc đó, cô gái kia bị quan huyện cho lính bắt giam để xét hỏi vì tội bỏ thuốc độc giết người. Trong suốt thời gian bị tra xét, cô gái cứ một mực kêu oan. Cuộc tra tấn kéo dài nhưng cô gái vẫn không chịu nhận tội và cô trở nên ốm o gầy mòn. Cho dù sức tàn, lực kiệt đến gần chết trong ngục nhưng cô vẫn dứt khoát kêu oan.

May sao khi đó có ông quan Án sát tuần phủ đi công cán và ghé vào phủ huyện nên biết được sự việc và đã hỏi cô gái:

- Đầu đuôi tự sự như thế nào, phải khai rõ?

Cô gái kia đã kể lại đầu đuôi sự việc. Nghe xong, vị quan phủ suy nghĩ một lúc rồi gật đầu bước đi. Ngay lúc đó, ông đến nhà cô gái và bước thẳng ra vườn rồi đến xem từng lá trầu trên cây. Ông chú ý rất kỹ mấy lá ở sát gốc đều dính một chất gì nhơn nhớt ngay chót đuôi lá, giống như là con ốc, con sên bò qua nhả nước miếng. Nhưng quan sát kỹ mà ông vẫn không thấy con ốc, con sên nào cả!

Quá tức trí, ông quyết định ra lệnh cho quân lính đào dưới đất, ngay nọc trầu và đào thật sâu. Một lúc sau, mọi người bỗng nghe tiếng khò khè. Rõ ràng là con thuồng luồng nằm khoanh trong hang. Dân chúng chạy tứ tán.

Ngay lúc đó ông quan nói:

- Con thuồng luồng này hàng đêm lén bò lên mặt đất để kiếm nước uống. Vì quá khát nước, nó phải liếm mấy giọt sương đọng ở chót đuôi của những lá trầu gần mặt đất. Nọc độc của con thuồng luồng dính lại trên lá trầu nên đã giết chết chàng trai kia. Vì vậy, cô gái này bị hàm oan.

Ngay lúc đó, mọi người trong làng nhìn nhận lời vị quan nọ là chí lý và khen ngợi ông có tài trí như Bao Công thuở trước.

Lời bàn:

Từ thượng cổ cho đến nay, không một ai biết được con thuồng luồng có hình dáng ra sao, to lớn thế nào, mà qua những câu chuyện cổ tích người ta biết được đó là một con vật ăn thịt người và đại diện cho cái ác. Và điều thâm thúy của dân gian là thông qua nội dung của câu chuyện và hình tượng con thuồng luồng để nói về sự độc ác của những kẻ có chức, có quyền nhưng vô trách nhiệm với trăm họ. Vì nếu viên quan huyện trong câu chuyện trên đây cũng có đức, có tài, có tâm và có trách nhiệm xem xét vụ án tới nơi tới chốn thì cô gái kia đâu có bị hàm oan, hoặc bị tra xét cho đến sức tàn lực kiệt trong nhà lao.

Không biết có phải xuất phát từ sự tích về vụ án nói trên hay không mà cho đến bây giờ, trước khi têm trầu người ta vẫn giữ thói quen ngắt bỏ phần chót đuôi của lá trầu. Và điều đọng lại sau sự tích trên là tất thảy mọi người trên thế gian này và đặc biệt là những người có chức, có quyền dù to hay nhỏ cũng đều có được thói quen sẵn sàng vứt bỏ đi những thói hư, tật xấu của mình như vứt bỏ phần đuôi chót của lá trầu thì cuộc đời sẽ chẳng còn có ai bị hàm oan.

Kim Ngọc