2021 GMT+7

Tự do kiểu Mỹ

Hồ Ngọc

Thứ 2, 20/09/2021 | 07:52:51

BPO - Đã từ lâu, giới lãnh đạo Mỹ vẫn thường “vỗ ngực” tự xưng rằng, họ là quốc gia tự do, dân chủ, nhân quyền, văn minh… nhất hành tinh. Đó là quyền của họ, bởi không ai có quyền cấm họ “tự sướng”. Vấn đề ở chỗ là trên thế giới này có ai tin hay không mà thôi. Còn người Mỹ thì lại luôn nghĩ rằng, họ là những công dân đặc biệt với thế giới. Và xét dưới góc độ thực tế thì điều này đúng ở một số khía cạnh. Thứ nhất, Mỹ là quốc gia dẫn đầu thế giới ở nhiều lĩnh vực, trong đó có tỷ lệ công dân Mỹ bị giết bằng súng bởi chính người Mỹ luôn vượt trội so với các nước khác. Thứ hai, Mỹ là quốc gia luôn giữ vững kỷ lục thế giới về số vụ xả súng giết người hàng loạt gây kinh hoàng ở những nơi công cộng... Chính những điều này đã biến nước Mỹ từ “miền đất hứa” thành vùng “tử địa” duy nhất trên hành tinh.

Bằng chứng là, theo thống kê của Cục điều tra liên bang Mỹ (FBI) cho hay, chỉ tính riêng trong năm 2011, ở nước Mỹ đã có hơn 11.000 công dân bị giết từ các vụ xả súng và tự tử. Điều đáng chú ý trong thống kê này của FBI là, khả năng người Mỹ bị sát hại bằng súng bởi chính đồng bào mình cao gấp hơn 2.000 lần so với số nạn nhân bị khủng bố tấn công. Theo dữ liệu do Viện nghiên cứu New American thu thập, kể từ sau thảm kịch đẫm máu ngày 11-9-2001, trung bình mỗi năm nước Mỹ chỉ có 6 người chết vì khủng bố. Trên thế giới hiện có 204 quốc gia và vùng lãnh thổ, nhưng chỉ có nước Mỹ là quốc gia duy nhất cho phép tự do kinh doanh vũ khí. Riêng bang Nevada, người dân được phép bày bán công khai mọi loại súng ở nơi công cộng. Chính điều này góp phần giúp những kẻ “khát máu” thỏa mãn những cơn điên cuồng bắn giết người dân vô tội.

Theo thống kê về các vụ nổ súng và thương vong do nhóm nghiên cứu phi lợi nhuận Gun Violence Archive (Tàng thư bạo lực súng đạn) thực hiện, trong năm 2020, tuy đại dịch Covid-19 bùng phát mạnh ở Mỹ, nhưng số người chết vì súng đạn tại quốc gia này chẳng những không giảm mà còn tăng, làm hơn 43.000 người thiệt mạng. Cũng theo Gun Violence Archive, từ đầu năm đến nay, ở Mỹ đã có hơn 24.000 người tử vong trong các vụ nổ súng, trong đó hơn 800 người dưới 18 tuổi. Chỉ tính riêng trong 7 ngày từ 17 đến 23-7-2021, tại Mỹ xảy ra ít nhất 915 vụ nổ súng, giết chết 430 người, làm bị thương 1.007 người. Trong đó có 18 vụ được xếp vào loại xả súng giết người hàng loạt, vì có ít nhất 4 người chết hoặc bị thương, không tính thủ phạm. Như vậy, trong 7 ngày nói trên, trung bình cứ 12 phút ở Mỹ lại xảy ra một vụ người dân nước này nổ súng giết hại nhau.

Theo Thông tấn xã Việt Nam đưa tin, mới đây cảnh sát thành phố Seattle, thuộc tiểu bang Washington ra thông báo, chỉ trong 3 giờ đầu ngày 25-7-2021, tại thành phố này đã xảy ra 4 vụ nổ súng khác nhau, khiến 3 người thiệt mạng và 5 người khác bị thương. Vụ nổ súng đầu tiên xảy ra vào lúc 1 giờ 48 phút tại quán bar khiến 1 người đàn ông thiệt mạng. Vụ nổ súng thứ 2 xảy ra vào lúc 2 giờ 32 phút gần quảng trường Occidental, nơi cảnh sát phát hiện 2 nạn nhân nam, trong đó 1 người bị thương nặng còn 1 người đã tử vong ngay tại hiện trường. Vụ thứ ba làm 3 nạn nhân phải đưa tới bệnh viện và một trong số đó đã tử vong do vết thương quá nặng. Vụ việc cuối cùng xảy ra vào lúc 4 giờ 40 phút tại Công viên Cal Anderson khiến 1 người bị thương. Theo thông tin của báo The New York Times, hung thủ của hầu hết các vụ xả súng hàng loạt mà báo này đăng là người đàn ông da trắng hành động một mình.

Cũng theo nhận định của The New York Times, có 7 yếu tố chính kết hợp với nhau để tạo điều kiện cho một vụ xả súng hàng loạt diễn ra ở Mỹ. Thứ nhất, tỷ lệ tiếp cận và sở hữu súng cao. Thực tế cho thấy, Mỹ là nước có tỷ lệ sở hữu súng tính theo đầu người cao nhất thế giới - cứ 100 người thì có 120,5 khẩu súng (tỷ lệ cao thứ nhì ở là Yemen với tỷ lệ 52,8 súng/100 dân). Thứ hai, bệnh tâm thần và việc điều trị bằng thuốc tâm thần (không đúng thuốc hoặc thiếu thuốc…). Tuy yếu tố này còn gây tranh cãi nhưng có một thực tế là nhiều đối tượng xả súng hàng loạt ở Mỹ mắc bệnh tâm thần. Thứ ba, ham muốn trả thù sau một thời gian dài bị bắt nạt ở trường hoặc ở nơi làm việc. Những năm gần đây, nhiều công dân Mỹ, những người tự gọi họ là các “cá nhân mục tiêu” cho rằng, họ hành xử bạo lực chết người là vì bị bắt nạt.

Thứ tư, khoảng cách giữa kỳ vọng của mọi người đối với bản thân và thành tích thực tế của họ, cũng như văn hóa chủ nghĩa cá nhân. Về lý do này, một số nhà phân tích và bình luận đổ lỗi cho chủ nghĩa tư bản đương đại và chủ nghĩa tân tự do. Thứ năm là ham muốn danh tiếng và tai tiếng. Theo đánh giá của Hiệp hội Tâm thần Mỹ, những kẻ xả súng hàng loạt học hỏi lẫn nhau thông qua “sự lây lan của phương tiện truyền thông”, tức là “sự đưa tin của các phương tiện truyền thông đại chúng về những đối tượng xả súng hàng loạt và sự phổ biến của các trang mạng xã hội có xu hướng tôn vinh những kẻ xả súng và hạ thấp nạn nhân”. Thứ sáu là do hiện tượng bắt chước. Những năm gần đây có nhiều nghiên cứu cho rằng, bản chất của các vụ xả súng hàng loạt ở Mỹ là do được truyền cảm hứng từ việc “sao y bản chính” để được nổi tiếng bằng cách sử dụng bạo lực. Thứ bảy là do chính phủ thất bại trong việc kiểm tra thông tin nền của các cá nhân.

Điều đáng nói ở đây là những nạn nhân của các vụ xả súng giết người hàng loạt ở nước Mỹ trong những năm qua đều là dân thường. Thử hỏi ở một quốc gia mà ai đó muốn giết một hay hàng loạt người cũng được và chỉ cần bóp cò cho súng nhả đạn thì đó là “tự do”, “dân chủ”, “nhân quyền” hay sao? Có lẽ vậy nên bao năm nay nước Mỹ chuyên “xuất khẩu” thành công cái gọi là “tự do”, “dân chủ”, “nhân quyền” này đến các nước đối lập ở Đông Âu, Bắc Phi, Trung Đông,… nhưng họ không ngờ rằng món hàng này nay lại được tái nhập và quay quật trở lại chính “mẫu quốc” - nơi sinh ra nó với tên gọi, quy mô, cách thức triển khai cũng như “chất lượng”… không kém gì khi nó được “xuất khẩu”. Đây chính là kết quả của cái gọi là “tự do”, “dân chủ”, “nhân quyền” kiểu Mỹ.