Góc nhìn thẳng 08:46, 27/04/2021 GMT+7

Theo tờ Washington Post, năm 2020, bạo lực súng đạn đã giết chết gần 20.000 người Mỹ. Ngoài ra, cũng trong năm 2020, ở nước Mỹ còn có 24.000 người chết vì tự tử bằng súng. Nạn nhân của súng đạn ở Mỹ chủ yếu là người da màu hoặc người gốc Á (châu Á). Vụ xả súng tại tiệm spa ở thành phố Atlanta thuộc bang Georgia ngày 16-3-2021, là một bằng chứng kinh hồn. Vì vụ xả súng này đã cướp đi sinh mạng của 8 người, trong đó bao gồm 6 người là phụ nữ gốc Á và 1 người bị thương.

Cũng theo tờ Washington Post, số người chết vì bị bắn năm 2020 ở Mỹ cao hơn số người bị bắn trong năm 2017 tới 3.600. Đồng thời, số người bị thương tích do súng cũng tăng mạnh ở Mỹ, gần 40.000 người trong năm, tăng 8.000 người so với năm 2017. Đa số những vụ giết người hàng loạt không được phản ánh trên báo, đài quốc gia, do không xảy ra tại khu vực đông người hoặc nơi công cộng. Phần lớn những vụ xả súng giết người hàng loạt này đều liên quan đến những người quen biết nhau, bất đồng trong gia đình, băng nhóm tội phạm hoặc hiềm khích với đồng nghiệp hay người thân.

Năm 2015, bà Hillary Clinton khi đó là cựu Bộ trưởng Ngoại giao và là ứng cử viên tổng thống đã tuyên bố trước đông đảo cử tri rằng, gần 40% súng lục và súng trường ở Mỹ được bán tại các triển lãm súng hoặc các trang web rao vặt tư nhân. Việc mua bán như vậy hoàn toàn không đòi hỏi bất kỳ sự xác minh nào và chủ sở hữu không phải lúc nào cũng vội đi đăng ký vũ khí. Và theo nghiên cứu năm 2017 của Social Science Quarterly Mỹ, sau mỗi vụ nổ súng hàng loạt, doanh số bán súng trường và súng lục ở quốc gia này lại càng tăng lên. Lý do là bởi có nhiều người lo sợ mình có thể bị bắn chết bất cứ lúc nào, nên muốn họ tìm đến những nơi bán để mua vũ khí nhằm tự bảo vệ mình, khiến số lượng súng trong cộng đồng gia tăng mạnh mẽ. Đặc biệt, với việc dễ dàng sở hữu súng lại thêm tâm lý “nếu không giết chúng thì chúng cũng giết mình”, khiến người có súng trong tay sẵn sàng sử dụng với những tình huống chưa hẳn đã cần đến súng. Chính điều này đã biến họ từ “người đề phòng bị kẻ khác sát hại” trở thành “kẻ sát hại người khác”.

Từ những vụ giết người hàng loạt đã kích động tâm lý ưa thích bạo lực trong xã hội Mỹ. Đồng thời, khiến những người dân Mỹ nhìn nhau với tâm lý ngờ vực, từ đó càng làm các vụ tấn công mang tính chất sắc tộc, kỳ thị người da màu bùng phát ở Mỹ. Theo nhiều chuyên gia ở phương Tây cho rằng, số lượng súng quá nhiều trong một đất nước, cùng với các tệ nạn tham nhũng, hối lộ trong hệ thống công quyền cũng là nguyên nhân khiến những kẻ tội phạm dễ dàng tìm kiếm được vũ khí gây tội ác. Chính những điều đó đã biến nước Mỹ trở thành một chiến trường và “thiên đường” của các vụ xả súng hàng loạt. Trước sự hỗn loạn vì súng đạn, xả súng giết người hàng loạt ngay tại văn phòng, đường phố, nhà riêng…, có thể khẳng định rằng nước Mỹ chưa và không bao giờ là thiên đường, mà ngược là quốc gia lúc nào cũng “nơm nớp” lo sợ bởi nguy cơ bạo loạn.

Đã vậy nhưng từ xưa đến nay, nước Mỹ vẫn thường tự vỗ ngực tự hào rằng Hoa Kỳ là miền đất hứa, là thiên đường của dân chủ, nhân quyền, văn minh nhất hành tinh. Hay nước Mỹ là một quốc gia lý tưởng được xem là đáng sống nhất trên thế giới… Tuy nhiên, với những số liệu nêu trên chắc chắn mọi người đã có cho mình nhận xét về một nước Mỹ. Và ngay như Nguyễn Ngọc Như Quỳnh (tức Mẹ Nấm), sau những tháng ngày hoạt động chống phá Tổ quốc để đến được “miền đất hứa” - nơi có tượng Nữ thần Tự Do, đã phải thốt ra trên facebook cá nhân của mình rằng: “Nước Mỹ không vĩ đại như người ta tưởng”. Điều đó là hoàn toàn đúng, bởi một nơi được xem là miền đất hứa, là nơi đáng sống thì ở đó trước hết và trên hết là quyền con người, mà trong đó quyền tối thượng là quyền được sống, phải bảo đảm. Bởi lẽ, theo Công ước quốc tế về nhân quyền thì quyền con người là những quyền thiên bẩm, tự nhiên, thiêng liêng của con người, bất khả xâm phạm như quyền sống, quyền tự do và quyền mưu cầu hạnh phúc. Đồng thời, quyền này được thừa nhận cho tất cả mọi người trên trái đất, không phân biệt chủng tộc, tôn giáo, giới tính, quốc tịch, địa vị xã hội.

Thế nhưng ở nước Mỹ thì sao, ngay cả thời gian đại dịch Covid-19 bùng phát từ cuối năm 2019 đến nay cũng không ngăn được các vụ xả súng vô cớ giết người hàng loạt ở Mỹ. Theo số liệu thống kê của tổ chức Gun Violence Archive, trong năm 2020, tổng số vụ phạm pháp liên quan đến xả súng, cũng như số người chết trong những vụ này không những không giảm mà còn tăng lên đến 43.547 người so với 39.530 người trong năm 2019. Còn theo thống kê của National Shooting Sports Foundation, từ tháng 3 đến tháng 8-2020, ở Mỹ có 5 triệu người Mỹ đã mua khẩu súng lục hoặc súng trường đầu tiên của mình. Chỉ riêng trong những tháng đầu năm 2021, ở nước Mỹ đã xảy ra 168 vụ xả súng hàng loạt. Như vậy, quyền tối thượng của công dân Mỹ đặt ở đâu khi mà sinh mạng con người, nhất là người da màu hay người gốc Á bị xem như rơm rác? Đã vậy, người Mỹ lại còn thích “xuất khẩu” món hàng “dân chủ”, “nhân quyền” của mình sang các quốc gia không phải là đồng minh của mình.

Không phải đến bây giờ, mà lịch sử phát triển của nhân loại đã chứng minh rằng, trên hành tinh này không có quốc gia vĩ đại tuyệt đối, mà sự vĩ đại của mỗi đất nước hoàn toàn phụ thuộc vào “lòng dân” trong mọi thời đại. Như vậy, qua những dẫn chứng đã nêu cho chúng ta thấy không tuyệt đối hóa về “dân chủ”, “nhân quyền” bởi một quốc gia nào và cũng không lấy đó làm hệ quy chiếu, thước đo giá trị cho bất kỳ dân tộc, một đất nước nào. Điều quan trọng nữa là quốc gia nào đáng sống, hay nói cách khác là quyền con người ở đất nước nào được tôn trọng, bảo đảm thì thế giới đều biết cả, đừng tự mình vỗ ngực xưng tên là “AQ” và cũng đừng có ai “theo đóm ăn tàn”.