Kinh tế 08:16, 06/08/2017 GMT+7

BP - Đó là khẳng định của ông Nguyễn Đức Thanh, Chủ tịch Hiệp hội Điều Việt Nam. Ông Thanh cho biết: Ngành điều Bình Phước hiện đã có sự kết nối “4 nhà”. Nông dân liên kết với nhau, có ý thức trồng trọt, sản xuất nguyên liệu theo hướng hữu cơ. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã có kế hoạch quy hoạch vùng nguyên liệu sạch, tạo nguồn nguyên liệu ổn định cho ngành điều. Doanh nghiệp chế biến sản xuất điều đã và đang đầu tư công nghệ tiên tiến nhất theo đúng tiêu chuẩn quốc tế, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm. Đặc biệt, nhiều chuyên gia, nhà khoa học đã có những nghiên cứu sâu về cây điều, ngành điều Bình Phước và dự án hỗ trợ chỉ dẫn địa lý cho hạt điều Bình Phước là một điển hình. Hiện Tập đoàn Fram hoạt động trong lĩnh vực tài chính ở Hà Nội đồng ý đầu tư 200 triệu USD vào ngành điều Bình Phước.

Khẳng định vị trí “quán quân”

Cây điều Bình Phước phát triển mạnh từ khi có Quyết định số 120/1999/QĐ-TTg, ngày 7-5-1999 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt đề án phát triển điều đến năm 2010. Năm 1991, toàn tỉnh có 19.652 ha điều thì đến năm 2010 tăng lên 155.746 ha. Hiện Bình Phước có diện tích điều ổn định trên 134 ngàn ha và chiếm gần 1/2 sản lượng cả nước. Hoạt động xuất khẩu điều ở Việt Nam phát triển mạnh, đỉnh điểm là năm 1996, tỉnh chấm dứt xuất khẩu điều thô sang Ấn Độ, ngược lại nhập khẩu điều thô về chế biến sau đó xuất khẩu. Sản lượng điều nhân tăng từ 26 tấn năm 1993 lên 742 tấn năm 1996 và 72.444 tấn năm 2013. Năm 2015, sản lượng hạt điều nhân sản xuất của tỉnh đạt 56.747 tấn và xuất khẩu 45.281 tấn (chiếm 80% sản lượng) đến 25 quốc gia.

Với dây chuyền sản xuất, chế biến điều hiện đại, Công ty TNHH sản xuất thương mại Phúc An (Phước Long) đã tiết kiệm được chi phí thuê nhân công và nâng cao năng suất lao động

Đến nay, toàn tỉnh có 226 doanh nghiệp và 328 hộ kinh doanh tham gia chế biến điều. Đến hết tháng 5-2017, ngành điều của tỉnh nhập khẩu 319.519 tấn điều thô, trị giá hơn 634 triệu USD. So với cùng kỳ năm 2016, lượng điều thô nhập khẩu tăng 1,73 lần (183.986 tấn) và trị giá cao hơn 2,23 lần (283 triệu USD). Năm 2016, các doanh nghiệp điều Việt Nam chế biến xuất khẩu được 350.000 tấn điều nhân các loại, với kim ngạch xuất khẩu trên 3 tỷ USD, tiếp tục duy trì thị phần trên 50% tổng giá trị thương mại nhân điều toàn cầu. Theo thông tin từ Hiệp hội Điều Việt Nam, trong 5 tháng đầu năm 2017, tổng lượng xuất khẩu đạt 117.552 tấn, với kim ngạch xuất khẩu tăng 15,96% so với cùng kỳ năm 2016.

Thực tế nêu trên cho thấy, ngành điều Bình Phước đã duy trì vị trí “quán quân” về xuất khẩu trong nhiều năm liền và đây không phải ngành nào cũng có thể làm được. Đồng thời, chứng tỏ ngành điều Bình Phước đã khẳng định được thương hiệu và vị trí trên thị trường thế giới. Để giữ vững thương hiệu, ngành điều Bình Phước đang ngày càng hoàn thiện, đáp ứng các tiêu chí khắt khe nhất của thị trường thế giới, là theo xu hướng sản xuất nông nghiệp hữu cơ (organic).

Chỉ dẫn địa lý hạt điều và Vấn đề đặt ra

Dự án “Hỗ trợ phát triển chỉ dẫn địa lý ở Việt Nam” có phạm vi khu vực chỉ dẫn địa lý cho 88/111 xã, phường của 11 huyện, thị xã trên địa bàn tỉnh. Tên sản phẩm bảo hộ: Hạt điều Bình Phước (tên tiếng Anh là Binh Phuoc cashew) với 3 loại sản phẩm bảo hộ là hạt điều thô thành phẩm, hạt điều nhân trắng, hạt điều rang muối.

Quá trình triển khai dự án cho thấy, số sản phẩm bảo hộ và các quy định mà đơn vị thực hiện dự án đưa ra còn nhiều bất cập. Ông Trần Hoàng Ý, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Giám đốc Công ty cổ phần Xuất nhập khẩu điều Việt Hà (phường An Phú, thị xã Thuận An, tỉnh Bình Dương) cho rằng: Nên mở rộng các loại sản phẩm bảo hộ trong chỉ dẫn địa lý vì điều nhân trắng có trên 40 loại. Với số lượng 520 hạt/kg thì số lượng xuất khẩu rất hạn chế vì tỷ lệ này chỉ chiếm 25%. Việc lựa chọn logo cũng nên kỹ càng vì nó mang tính thương hiệu mạnh mẽ. Vấn đề quản trị thương hiệu sau khi chỉ dẫn địa lý thành công cũng cần được quan tâm để đảm bảo chất lượng hạt điều Bình Phước trong quá trình sản xuất tại các doanh nghiệp cũng như xuất khẩu.

Ông Nguyễn Đức Thanh, Chủ tịch Hiệp hội Điều Việt Nam: Ngành điều Bình Phước đang đi đúng hướng!

Tiến sĩ Hoàng Quốc Tuấn, chuyên gia Hiệp hội Điều Việt Nam cho biết: Muốn chỉ dẫn địa lý thành công phải trả lời được câu hỏi người trồng điều Bình Phước, doanh nghiệp điều Bình Phước được lợi gì sau khi chỉ dẫn địa lý hoàn tất? Thay đổi tên gọi của các sản phẩm bảo hộ chỉ dẫn địa lý cho đúng với thực tế sản phẩm sẽ thuận lợi khi xuất khẩu. Số lượng hạt điều quy định khi bảo hộ đối với hạt điều rang muối loại A+ là 46 hạt/100g - 50 hạt/100g... là khó cho doanh nghiệp khi xuất khẩu. Cũng là một chuyên gia Hiệp hội Điều Việt Nam, ông Phạm Văn Nguyên cho rằng: Điều Bình Phước có rất nhiều giống nên việc bảo hộ dựa theo phân biệt về đặc trưng, nhận dạng và kích thước hạt điều sẽ làm “đau đầu” các doanh nghiệp và người trồng. Khi phân tích đặc trưng hạt điều Bình Phước nên lấy những giống điều phổ biến của tỉnh để phân tích dinh dưỡng, năng lượng, hàm lượng chất béo...

Ông Phùng Hữu Quang, đại diện Công ty cổ phần sản xuất thương mại xuất nhập khẩu điều Sơn Thành (phường Tân Thiện, TX. Đồng Xoài) nhấn mạnh, việc xây dựng chỉ dẫn địa lý là tiêu chuẩn để quản lý chất lượng sản phẩm của đơn vị sản xuất và đảm bảo chất lượng sản phẩm hạt điều Bình Phước với khách hàng cũng chính là bảo vệ thương hiệu của doanh nghiệp, của tỉnh. Nhưng “chỉ dẫn địa lý phải đón đầu trước xu thế thị trường thế giới để khi thành công sản phẩm được đón nhận” - ông Nguyễn Văn Hiếu, Phó giám đốc Sở Công thương nói.

Nguyệt Cát