Xã hội 13:25, 24/01/2014 GMT+7

>> Bài 1: Làng trong phố
>> Bài 2: Nét quê trong chợ phố

Từ một vùng đất “trắng” Đồng Xoài đang vươn mình thành đô thị trung tâm tỉnh. Một đô thị trẻ trung, năng động với những công trình giao thông rộng rãi, kiến trúc nhà ở, trụ sở các ban, ngành, đoàn thể...  hiện đại làm ngỡ ngàng du khách gần xa. Tuy nhiên, nhìn sâu một chút, phố thị Đồng Xoài vẫn ẩn chứa những nét mộc mạc chân quê.

Sau ngày tái lập tỉnh (1-1-1997), Đồng Xoài đón một lượng lớn cán bộ, công chức, viên chức từ Thủ Dầu Một, các huyện và trong cả nước đến làm việc, lập nghiệp. Chính vì vậy mà tính cộng đồng trong đời sống của người dân Đồng Xoài thể hiện rất rõ. Và do có sự hội tụ của nhân dân khắp mọi miền đất nước nên giọng nói của người Đồng Xoài không có đặc trưng riêng mà có đủ âm ngữ của ba miền Bắc, Trung, Nam.

Từ khi các khu công nghiệp Bắc Đồng Phú, Tân Thành đi vào hoạt động đã thu hút một lượng công nhân không nhỏ từ các huyện về làm việc. Nhưng vào những ngày nghỉ lễ, cuối tuần hay ngày tết, phố phường Đồng Xoài lại thưa vắng. Một điều lạ, người Đồng Xoài rất ít nhớ tên đường. Hỏi tên đường thì mọi người chỉ cần biết nhu cầu của người hỏi đến khu nào. Khu trung tâm hành chính, khu chợ, khu nhà thờ, khu xóm Huế, dốc Kỳ Đà hay dốc Tà Bế... thì họ chỉ vanh vách đến tận ngõ. Bởi người dân nơi đây thường lấy một công trình, hay một biểu tượng để gọi tên địa danh và làm địa chỉ cho một khu vực. Còn nói ở đường Nguyễn Văn Linh, hay Trần Hưng Đạo, Lê Duẩn... thì người hỏi đường thường chỉ nhận được cái lắc đầu thông cảm. Bạn tôi từ Hà Nội vào thăm, hỏi gần chục người về đường Trường Chinh thì gần như tất cả đều lắc đầu không biết, kể cả cánh xe ôm. Nhưng khi hỏi Trường Chính trị tỉnh ở đâu thì ai cũng chỉ dẫn tận tình.

Điều lạ thứ hai ở Đồng Xoài là quán xá nhiều hơn doanh nghiệp tư nhân hay xưởng thủ công. Quán nhậu, quán cà phê, ăn sáng mọc lên khắp nơi và hầu như đường phố nào cũng có. Quán sang có, bình dân có, vỉa hè cũng có. Đường Hùng Vương là một trong những con đường đẹp nhất Đồng Xoài, nơi đây tập trung nhiều quán nhậu, ăn sáng, quán cà phê với tốc độ phát triển chóng mặt. Đường Phú Riềng Đỏ xuyên qua thị xã Đồng Xoài hàng quán tấp nập hơn. Đường Lê Duẩn nổi tiếng không chỉ vì đẹp, mà nhờ có các quán ăn sáng và quán nhậu thịt cầy. Đường vành đai hồ Suối Cam có các món đặc sản như rắn bông súng, thịt chuột miền Tây, cà phê bờ hồ... Rồi những quán ăn nhậu dân dã như cháo Huế, cháo cá, lòng bò nướng... ở các hang cùng ngõ hẻm cũng dập dìu khách vào ra. Nhiều là vậy, nhưng quán nào cũng đông khách. Đặc điểm “gặp nhau lúc nào cũng nhậu”, bàn việc đại sự cũng nhậu, mua bán nhà cửa, sang nhượng đất đai cũng trên bàn nhậu... Chuyện hội hè, cưới hỏi nhậu đã đành, nhưng ma chay, đình đám cũng nhậu nên người Đồng Xoài khá thoải mái với chuyện ăn nhậu, quán xá. Vì nét văn hóa ẩm thực đặc thù này nên người dân Đồng Xoài thường xem chuyện mời ra quán uống vài ly là thước đo độ thân, sơ trong mọi mối quan hệ, làm ăn.

Thị xã Đồng Xoài có nét đẹp riêng mà nhiều trung tâm tỉnh lỵ khác không có. Với đặc thù của đô thị trẻ, thị xã Đồng Xoài được quy hoạch khá bài bản với khu trung tâm hành chính cấp tỉnh, khu hành chính thị xã. Đặc biệt là hệ thống đường giao thông nội ô được xây dựng rộng rãi, khang trang và hiện đại.

Trước hết là tuyến quốc lộ 14 đi qua thị xã như dải lụa mỏng làm cho Đồng Xoài thêm duyên dáng, yêu kiều. Đường vành đai hồ Suối Cam uốn lượn theo triền đồi, ven bờ hồ như một nét chấm phá cho mỹ quan đô thị Đồng Xoài. Trong tương lai không xa, khu vực này sẽ là nơi hội tụ nhiều công trình phục vụ dân sinh như nhà văn hóa, khu du lịch và khu dân cư sẽ làm cho Đồng Xoài khang trang, quyến rũ hơn. Ở trung tâm hành chính tỉnh, ngoài quảng trường được bao phủ bởi cây xanh, thảm cỏ, những con đường được xây dựng khang trang, tạo cảm giác Đồng Xoài như mênh mang hơn. Cùng với đường là hệ thống cây xanh đặc thù như đường Lê Duẩn chỉ trồng cây xà cừ. Đường Nguyễn Thị Minh Khai trồng cây bàng Đài Loan, đường Ngô Gia Tự trồng bằng lăng, đường 6-1 trồng cây dầu, đường Hà Huy Tập trồng cây lộc vừng. Đặc biệt, không gian Đồng Xoài ngan ngát hương hoa như Hà Nội vào thu bởi đường Nguyễn Văn Cừ trồng gần 100 cây hoa sữa dọc hai bên đường...

Đồng Xoài vẫn đang lặng lẽ vươn lên. Sự vươn mình của Đồng Xoài không ồn ào, náo nhiệt như những đô thị khác mà là sự thay đổi âm thầm nhưng rất giàu sức sống. Hãy cảm nhận vẻ đẹp qua sự e ấp, lặng lẽ của vùng đất này để thấy rõ sự thay đổi diệu kỳ của phố thị Đồng Xoài.             

   Tấn Phong