Xã hội 09:32, 27/06/2025 GMT+7

Ảnh minh họa: Phạm Hậu/TTXVN

Nghiên cứu do nhóm chuyên gia tại Phòng thí nghiệm Lão hóa tế bào và Di truyền học tiến hành, công bố trên Microbial Cell, phát hiện rằng caffeine kích hoạt một cảm biến năng lượng tế bào có tên AMPK - một loại “đồng hồ đo nhiên liệu” cổ xưa giúp tế bào đối phó với tình trạng thiếu năng lượng và căng thẳng.

Trước đó, nhóm nghiên cứu từng chỉ ra caffeine ảnh hưởng đến một công tắc điều hòa tăng trưởng tên TOR (Target of Rapamycin), vốn kiểm soát quá trình phát triển của tế bào dựa trên mức năng lượng và dinh dưỡng. Cơ chế này đã tồn tại trong sinh giới suốt hơn 500 triệu năm.

Tuy nhiên, nghiên cứu mới cho thấy caffeine không tác động trực tiếp đến TOR mà thay vào đó kích hoạt AMPK – hệ thống kiểm soát năng lượng tế bào cũng được bảo tồn tiến hóa từ nấm men đến con người.

Tiến sĩ Charalampos Rallis, tác giả chính của nghiên cứu, giải thích: “Khi tế bào thiếu năng lượng, AMPK sẽ khởi động để giúp tế bào thích nghi. Và caffeine đã kích hoạt cơ chế này”.

AMPK cũng là mục tiêu của thuốc điều trị tiểu đường metformin - loại thuốc đang được nghiên cứu tiềm năng kéo dài tuổi thọ - tương tự như rapamycin.

Thí nghiệm trên nấm men phân hạch - một sinh vật đơn bào có cấu trúc tế bào giống người - cho thấy khi AMPK được kích hoạt bởi caffeine, tế bào kiểm soát tốt hơn quá trình phát triển, sửa chữa ADN và phản ứng với stress - những yếu tố then chốt liên quan đến lão hóa và bệnh tật.

“Phát hiện này giúp lý giải vì sao caffeine có thể mang lại lợi ích cho sức khỏe và tuổi thọ,” tiến sĩ John - Patrick Alao, tác giả đứng tên đầu, nhận định. “Đây cũng là bước đệm cho các nghiên cứu trong tương lai nhằm tìm cách kích hoạt hiệu ứng này thông qua chế độ ăn uống, lối sống hoặc các liệu pháp mới”.