Xã hội 13:26, 22/01/2014 GMT+7

>> Bài 1: Làng trong phố

Từ một vùng đất “trắng” Đồng Xoài đang vươn mình thành đô thị trung tâm tỉnh. Một đô thị trẻ trung, năng động với những công trình giao thông rộng rãi, kiến trúc nhà ở, trụ sở các ban, ngành, đoàn thể...  hiện đại làm ngỡ ngàng du khách gần xa. Tuy nhiên, nhìn sâu một chút, phố thị Đồng Xoài vẫn ẩn chứa những nẹt mộc mạc chân quê.

Tuy vẫn còn nhếch nhác, quá tải nhưng chợ Đồng Xoài là chợ trung tâm tỉnh Bình Phước. Những năm gần đây, việc xây dựng thêm các siêu thị như Co.op Mart, Vinatex... đã làm cho khu thương mại ở thị xã Đồng Xoài ngày một khang trang, hiện đại, đáp ứng nhu cầu mua, bán của không chỉ gần 950 ngàn người dân trong tỉnh mà còn cả khu vực Nam Tây nguyên, Bắc Bình Dương... Đã là chợ thì có đủ các mặt hàng “thượng vàng, hạ cám”. Nhưng với đặc thù của đô thị Đồng Xoài, nét quê trong chợ phố được thể hiện rõ hơn bất kỳ ở một trung tâm chợ tỉnh nào trong cả nước.

Dù đã khoác lên mình chiếc áo chợ tỉnh gần 17 năm nhưng nét quê bình dị, giản đơn vẫn hiện hữu khắp nơi trong khu vực chợ. Trước hết là cảnh buôn thúng bán mẹt, không sạp, không quầy, mỗi người bán tự chọn cho mình một góc nhỏ bày hàng. Kẻ đôi quang gánh, người bưng chiếc mẹt, số khác dùng chiếc bao tải, tấm ni-lon, hay những chiếc xe đạp, xe máy chở sau chiếc sọt để trưng hàng bán. Cũng có người dùng tấm ván có gắn bánh xe để kéo hàng bán khắp chợ. Hàng bán theo kiểu di động này thường là những thứ dân dã, hương quê như vài quả mít non, một buồng chuối vừa chín cây hay một chục trứng gà, mấy rổ rau đủ loại hái từ vườn nhà, một cái thúng đựng mấy con chó con để bán...

 Cảnh mua bán cũng không có kiểu mời chào hấp dẫn, chỉ có những lời phân bua chân thành “Chị ơi mua dùm đi, của nhà làm ra”, hoặc “Rau tôi trồng ở nhà vừa hái xong, gà nhà tôi vừa đẻ trứng”... Người mua thấy an lòng và cảm nhận được sự gần gũi, thân thương, chân thành bởi lời mời rất mộc mạc chân quê. Bà Hoàng Thị Huệ ở xóm Huế, phường Tân Thiện cho hay: “Trồng được quả bầu, quả bí, đám rau hay nuôi con gà, con vịt... phần để ăn, phần chọn những thứ đẹp, ngon đem ra chợ bán”. Bà Lê Thị Tuyết ở phường Tân Đồng cho biết: “Nhà tôi ở miền Trung vào sống với con cháu. Lúc rảnh rỗi tôi trồng mấy cây cau, luống trầu ăn không hết đem ra chợ bán, kiếm đồng quà cho cháu”. Nhìn mẹt lá trầu chưa đến ba chục ngàn đồng của bà Tuyết ai cũng ái ngại. Nhưng bà vẫn vui vẻ: “Đi chợ là thú vui của tuổi già và cũng là cách để vơi bớt nỗi nhớ quê”. Một chị hàng rau nhưng chỉ bán hai mặt hàng là mít non thái nhỏ trộn lá lốt và dọc mùng muối. Chị phân trần, nhà có chút đất sau vườn trồng dọc mùng rồi muối bán cho mọi người kho cá, xào mỡ, còn mít hái ở rẫy. Theo một chị ở hàng rau, những lúc nông nhàn chị làm thêm hàng để bán phụ thêm kinh tế gia đình.

Ở chợ Đồng Xoài, những thứ quà quê như bánh đúc, bánh bột lọc của miền Trung, chè Huế, nem chạo của miền Bắc hay các món ăn dân dã khác ở miền Tây... có đủ. Người bán chỉ cần đôi quang gánh, vài chiếc ghế con. Người mua sà xuống bên gánh hàng rong tạo ra hình ảnh chợ quê đầm ấm nơi thị thành. Một đặc trưng mang đậm hồn quê ở chợ Đồng Xoài là hình ảnh các bà, các chị nặng đôi quang gánh trên vai lúc ra chợ. Hình ảnh này gợi nhớ cảnh “đi chợ mang nặng, về nhà mang nhẹ” một thời khốn khó ở chốn thôn quê.   

Cái mộc mạc chất quê ấy còn đậm trong từng nét mặt, cử chỉ, lời nói rất đỗi hồn hậu. Câu chuyện của bà cụ bán lá trầu, của chị bán dọc mùng muối, của cô bán lá trà xanh, em bé bán chú mèo con... đều không có sự toan tính lời lãi, không lườm nguýt, bốp chát khi người mua trả giá thấp, mà tất cả đều nở nụ cười chân tình mời chào khách. Cũng có người muốn đi chợ để được trò chuyện với bạn hàng, gặp bạn tâm giao nên cố chắt chiu từng trái mướp, ngọn rau ra bán.

Vậy đó, nét quê đan chen trong chợ phố, khiêm nhường, bình dị là một phần không thể thiếu giữa cuộc sống đang từng ngày nhộn nhịp, hối hả ở thị xã Đồng Xoài hôm nay.   

Tấn Phong
Bài cuối: “Lặng lẽ” Đồng Xoài