Thời sự 07:49, 24/09/2021 GMT+7

Là quốc gia biển, ngoài hệ thống sông ngòi, vùng nội thủy, lãnh hải, vùng tiếp giáp, các đảo, quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa, Việt Nam có vùng đặc quyền kinh tế rộng hơn 1 triệu km2… là những lợi thế rất lớn về phát triển thủy sản thành ngành kinh tế mũi nhọn. Năm 1995, tổng sản lượng thủy sản của nước ta chỉ đạt 1,3 triệu tấn, đến năm 2020 con số này là 8,4 triệu tấn. Hằng năm, ngành thủy sản đã đóng góp 4-5% vào GDP quốc gia, giải quyết việc làm cho hơn 4 triệu lao động. Đặc biệt, năm 2020 ngành thủy sản xuất khẩu được hơn 8,5 tỷ USD; chiếm 9-10% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nước và là lĩnh vực có giá trị xuất khẩu cao thứ 5 trong toàn quốc.

Tuy đạt được những kết quả tích cực nhưng ngành thủy sản của nước ta vẫn còn nhiều hạn chế, phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, thế mạnh vốn có, nhất là trong lĩnh vực chế biến. Hiện nước ta có 825 cơ sở chế biến thủy sản quy mô công nghiệp và 3.280 cơ sở quy mô nhỏ. Tổng công suất chế biến mỗi năm từ 4,5 đến 5 triệu tấn nguyên liệu. Hiện các doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu thủy sản ở nước ta chủ yếu dựa vào đơn đặt hàng của các đối tác, với trên 50% mặt hàng sơ chế đơn giản. Điều này cho thấy, thủy sản Việt Nam vẫn đang cung cấp sản phẩm thô là chính nên giá trị gia tăng thấp, giá bán thấp...

Cùng với đó, tăng trưởng của ngành chế biến thủy sản còn phụ thuộc nhiều vào yếu tố về tài nguyên, lao động giá rẻ, các cơ sở chế biến chưa đầu tư công nghệ tiên tiến, hiện đại. Từ những hạn chế này, Đề án phát triển ngành chế biến thủy sản giai đoạn 2021-2030 không chỉ tạo động lực, mở lối cho thủy sản của nước ta phát triển bền vững mà còn là thời cơ để Việt Nam trở thành trung tâm chế biến thủy sản lớn của thế giới. Bởi hoạt động chế biến được đẩy mạnh sẽ góp phần thúc đẩy quá trình sản xuất thủy sản phát triển toàn diện, tạo ra nguồn nguyên liệu cung cấp cho chế biến tiêu thụ nội địa và sản phẩm tinh cho xuất khẩu; đồng thời, làm thay đổi diện mạo nông thôn. Khi chế biến thủy sản đã hội nhập sâu rộng vào chuỗi cung ứng toàn cầu, sẽ tạo ra vị thế vững chắc cho ngành thủy sản Việt Nam trên trường quốc tế.

Vì vậy, ngay từ bây giờ, Việt Nam cần hình thành các trung tâm nghề cá để ứng dụng khoa học, chuyển giao công nghệ về thủy sản nhằm dẫn dắt, kết nối và cung cấp các dịch vụ đổi mới "sáng tạo" hiệu quả. Đồng thời, hỗ trợ nghiên cứu cho các doanh nghiệp và người dân trong lĩnh vực chế biến thủy sản. Tăng cường thu hút đầu tư vào các lĩnh vực con giống, thức ăn, chế biến thủy sản, kho lạnh tiêu chuẩn và hình thành các tập đoàn lớn, đủ sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Đặc biệt, phải hình thành được liên kết trong chuỗi giá trị sản xuất, chế biến, tiêu thụ thủy sản đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và các tiêu chuẩn khác để tiến vào các thị trường khó tính. Đồng thời, cần nhanh chóng xây dựng thương hiệu quốc gia, xây dựng chiến lược phát triển thị trường… để thủy sản Việt Nam vững vàng vượt "bão Covid-19" tiến ra biển lớn.