Pháp luật 13:38, 15/09/2016 GMT+7

Góp phần giáo dục pháp luật

Trong những năm qua, tình hình phạm pháp hình sự diễn biến khá phức tạp, độ tuổi phạm tội đang có chiều hướng ngày càng trẻ hóa. Nhiều vụ án giết người chỉ vì những mâu thuẫn nhỏ hoặc do đua đòi ăn chơi dẫn đến hành vi phạm pháp. Nhằm ngăn ngừa, răn đe các loại tội phạm, đồng thời giáo dục pháp luật cho người dân, thời gian qua Tòa án nhân dân (TAND) tỉnh đã mở 6 phiên tòa XXLĐ.

Đầu tháng 8 vừa qua, tại xã Long Bình (Phú Riềng), TAND tỉnh đã mở phiên tòa XXLĐ vụ án Chướng Quán Dậu (1997) phạm tội giết người, cướp tài sản và 5 bị cáo phạm tội không tố giác tội phạm thu hút sự quan tâm của dư luận. Do không có tiền tiêu xài và trả nợ (tiền chơi game) nên Dậu nảy sinh ý định cướp tài sản. Khi thực hiện hành vi cướp tài sản, Dậu đã giết người rồi kể lại cho một số người bạn nghe. Biết Dậu giết người nhưng không tố giác tội phạm nên Hoàng Văn Lạng (1994), Hoàng Văn Bắc (1992), Hoàng Hải Nam (1994), Nguyễn Trung Nghĩa (1992) và Chu Văn Nam (1990) cùng trú xã Long Bình (Phú Riềng) đã phạm tội không tố giác tội phạm theo quy định của pháp luật. Tại phiên tòa, hội đồng xét xử cho rằng, nguyên nhân phạm tội là do các bị cáo có trình độ học vấn thấp, vì tình bạn mà không tố giác tội phạm.

Còn tại phiên XXLĐ diễn ra tại Trung tâm Văn hóa huyện Lộc Ninh ngày 23-8-2016, bị cáo Lê Hữu Kha bị hội đồng xét xử tuyên phạt 12 năm tù giam vì tội giết người. Kha phạm tội chỉ vì tranh chấp 100 ngàn đồng tiền công giữa Nguyễn Quốc Chính (người làm thuê) và chú ruột mình là Lê Hữu Trí. Bị hại trong vụ án không chết nhưng bị tỷ lệ thương tật 50%. Tại phiên XXLĐ, các thẩm phán và hội thẩm nhân dân đã phân tích động cơ phạm tội của Kha. Hội đồng xét xử cho rằng, nếu cả bị hại và bị cáo trình báo sự việc lên công an xã để giải quyết tranh chấp thì không xảy ra hậu quả nghiêm trọng.

Nâng cao nhận thức nhân dân

Xác định giáo dục pháp luật cho nhân dân thông qua XXLĐ là một trong những nhiệm vụ quan trọng mà các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng cần thực hiện; vì vậy, hằng năm TAND tỉnh luôn chủ động xây dựng kế hoạch XXLĐ nhằm giáo dục trực tiếp pháp luật cho người dân. Do đó, khi có lịch xét xử, TAND tỉnh lập kế hoạch phối hợp với các đơn vị để tuyên truyền cho người dân biết về địa điểm, thời gian để theo dõi.

Ông Hoàng Minh Thịnh, Phó chánh tòa hình sự, TAND tỉnh cho biết: “Để đưa một vụ án ra XXLĐ, chúng tôi phải xây dựng kế hoạch cụ thể từ khâu lựa chọn vụ án, địa điểm mở phiên tòa đến chọn thẩm phán chủ tọa phiên tòa, hội thẩm nhân dân, thư ký phiên tòa... Đồng thời làm tốt công tác phối hợp với các ngành, lực lượng bảo vệ trước, trong và sau phiên tòa XXLĐ”. Theo đó, địa điểm mở phiên tòa thường là nơi xảy ra vụ án hoặc nơi bị cáo thường trú, tạm trú. Chủ tọa phiên tòa phải là người linh hoạt, có bản lĩnh, kỹ năng xử lý các tình huống phát sinh và tạo sự bình đẳng giữa các thành viên trong hội đồng xét xử. Thông qua XXLĐ và tùy thuộc tính chất, nội dung vụ án, các thành viên hội đồng xét xử lồng ghép tuyên truyền pháp luật. Từ đó, chất lượng phiên tòa cũng như sự hiểu biết của nhân dân sẽ được nâng cao. Ông Thịnh cho biết thêm: “Trong quá trình xét xử, chúng tôi tạo điều kiện thuận lợi để những người tham dự phiên tòa tiếp cận với pháp luật một cách dễ hiểu nhất. Qua đó, người dân sẽ nắm bắt thêm kiến thức pháp luật, tránh xa các hành vi phạm tội và giáo dục con em mình chấp hành nghiêm pháp luật”.

Thực tiễn cho thấy, qua các phiên tòa XXLĐ đã góp phần nâng cao nhận thức pháp luật trong các tầng lớp nhân dân, nhất là ở vùng nông thôn. Tại phiên tòa XXLĐ Chướng Quán Dậu, chị Nguyễn Thị Ngọc ở xã Long Bình (Phú Riềng) cho biết: “Mục đích tôi đến xem tòa XXLĐ là vì tò mò. Nhưng trong quá trình theo dõi, tôi đã hiểu thêm nhiều vấn đề, đặc biệt là hậu quả của việc biết mà không tố giác tội phạm. Tôi cho rằng, qua các phiên tòa XXLĐ, công tác phổ biến pháp luật đến với người dân hiệu quả nhất”.

Nhất Sơn