Xã hội 06:24, 21/07/2016 GMT+7

Báo Bình Phước số ra ngày 23-6-2016 có đăng bài “Lỗi... hay năng lực của tòa sơ thẩm có vấn đề?”. Bài viết phản ánh nội dung kháng nghị của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh đối với bản án của Tòa án nhân dân huyện Đồng Phú về việc bà Phạm Thị Mười (SN1981, trú thị xã Đồng Xoài) kiện yêu cầu bà Hoàng Thị Cẩm (SN1979, trú huyện Đồng Phú) giao tài sản sau khi sang nhượng nhà đất. Tuy nhiên, bà Cẩm cho rằng mình vay tiền để trả nợ ngân hàng chứ không bán đất. Sau khi số báo phát hành, Tòa soạn tiếp tục nhận được phản hồi của bạn đọc về nội dung liên quan đến vụ án. Để rộng đường dư luận, chúng tôi tiếp tục phản ánh về vụ án một cách toàn diện hơn sau khi đã xác minh lại và cập nhật thêm nhiều thông tin.

Bản kháng nghị của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh có 2 phần, gồm tố tụng và nội dung. Phần tố tụng có 6 chi tiết, phần nội dung có 4 chi tiết. Trong bài viết này, chúng tôi xin không nêu những chi tiết Viện kiểm sát nhân dân tỉnh kháng nghị về mặt tố tụng. Bởi những chi tiết này, có chi tiết kháng nghị chính xác, có chi tiết kháng nghị “chẳng giống ai”, nhưng về cơ bản không ảnh hưởng đến nội dung, bản chất của vụ án. Bản chất của vụ án ở trong phần kháng nghị nội dung bản án, gồm 4 chi tiết dưới đây.

MỘT BẢN KHÁNG NGHỊ... KHÔNG GIỐNG AI

Chi tiết thứ nhất: Về hợp đồng mua bán nhà đất ngày 21-1-2015 giữa bà Cẩm với bà Mười, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh cho rằng hợp đồng này không được công chứng, chứng thực theo Khoản 1, Điều 126 Luật Nhà ở; Khoản 3, Điều 167 Luật Đất đai 2013, đối tượng của hợp đồng có một phần thuộc sở hữu của bà Thuận nhưng khi giao dịch bà Thuận không tham gia, cũng không ủy quyền cho bà Cẩm thực hiện giao dịch nên hợp đồng này bị vô hiệu.

Bản án của Tòa án nhân dân huyện Đồng Phú cho thấy sự thật như sau: Thửa đất có nguồn gốc thuộc quyền sở hữu của vợ chồng bà Trương Thị Thuận, SN1950, trú ấp Phước Tiến, xã Tân Phước, huyện Đồng Phú. Vợ chồng bà Thuận làm giấy tặng tài sản là thửa đất cho vợ chồng con trai là vợ chồng bà Cẩm. Năm 2002, chồng bà Cẩm chết. Tháng 10-2003, thửa đất được UBND huyện Đồng Phú cấp giấy chứng nhận đứng tên bà Cẩm. Ở đây, tư duy của người bình thường cũng thấy rõ ràng thửa đất đã thuộc quyền sở hữu của bà Cẩm và bà Thuận không thể “có một phần thuộc sở hữu” trong đó được nữa. Thế nhưng, không hiểu vì lý do gì kiểm sát viên thụ lý vụ án của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh lại không nhận ra điều này?

Chi tiết thứ hai: Viện kiểm sát nhân dân tỉnh cho rằng, hợp đồng sang nhượng được Văn phòng công chứng Đồng Phú công chứng chỉ chuyển nhượng quyền sử dụng đất mà không chuyển nhượng tài sản trên đất nên vô hiệu. Thực tế, như phiên tòa sơ thẩm Tòa án nhân dân huyện Đồng Phú đã khẳng định: “Tại thời điểm các bên xác lập hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất thì tài sản này chưa được đăng ký quyền sở hữu về nhà ở và tài sản gắn liền với đất, nên các bên không yêu cầu xác định rõ trong hợp đồng chứng thực. Mặt khác, sau khi việc sang nhượng hoàn tất, ngày 3-7-2015, bà Thuận còn làm giấy gửi chị Mười với nội dung “Nay tôi làm giấy này mong cô cho phép tôi ở lại trên nhà và đất mà cô đã sang nhượng lại của con dâu tôi tên Hoàng Thị Cẩm. Xin cô cho tôi ở nhờ trên nhà và đất trên vì tuổi cao sức yếu và hiện nay tôi chưa có nhà và đất khác để ở” (trong 5 năm). Sau này, khi bà Mười yêu cầu mẹ con bà Cẩm giao lại nhà và đất để sử dụng thì bà Thuận “xin chuộc lại cả nhà và đất”. Như vậy có đủ cơ sở để xác định tài sản gắn liền với đất là thuộc sở hữu của bà Mười”... Rất tiếc, Viện kiểm sát nhân dân tỉnh lại “không thấy” điều đó?!

Chi tiết thứ ba: Viện kiểm sát nhân dân tỉnh kháng nghị: “Theo giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của hộ bà Cẩm thì diện tích đất được cấp là 34.848m², diện tích còn lại 17.100m². Tuy nhiên, khi hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất được công chứng lại thể hiện bà Cẩm chuyển nhượng toàn bộ quyền sử dụng đất (bao gồm cả phần chuyển nhượng trước đó cho ông Vân)”.

Về nội dung này, phải chăng Viện kiểm sát nhân dân tỉnh đã không đọc (hay không hiểu hoặc cố tình không hiểu) bản hợp đồng chuyển nhượng? Bởi lẽ, điều đầu tiên - Điều 1 của hợp đồng ghi rất rõ ràng: “Bên A là chủ sở hữu quyền sử dụng đất tại xã Tân Phước, huyện Đồng Phú, tỉnh Bình Phước, căn cứ theo giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số Y 300425, số vào sổ cấp giấy 89/QSDĐ/2005/QĐ-UB (H) do UBND huyện Đồng Phú, tỉnh Bình Phước cấp ngày 1-10-2003 có thông tin cụ thể: Được quyền sử dụng 34.848m² đất, địa chỉ xã Tân Phước, huyện Đồng Phú, tỉnh Bình Phước (gồm 16.700m² đất CN (LN), 400m² đất T, 17.748m² đất ĐRM); cập nhật trang thứ tư ngày 23-9-2005 được Phòng Nông nghiệp - Địa chính xác nhận đã chuyển nhượng cho ông Hoàng Văn Vân diện tích 17.748m² đất trồng cây hằng năm, hợp đồng chuyển nhượng số 894/CN-2005. Bằng hợp đồng này, bên A đồng ý chuyển nhượng và bên B đồng ý nhận chuyển nhượng diện tích thửa đất nêu tại Điều 1 của hợp đồng này”. Như thế, ai cũng có thể thấy Điều 1 của hợp đồng xác lập việc chuyển nhượng phần đất còn lại (17.100m²) của thửa đất 34.848m² sau khi trừ đi phần đã sang nhượng 17.748m² cho ông Hoàng Văn Vân, chứ không phải hợp đồng chuyển nhượng 34.848m² như cách lập luận của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh!

Chi tiết thứ tư: Viện kiểm sát nhân dân tỉnh kháng nghị: “Giá trị thực toàn bộ quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất được định giá là 1 tỷ 512,091 triệu đồng, nhưng hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất có công chứng giá chỉ 300 triệu đồng, còn hợp đồng mua bán nhà đất giá chỉ 600 triệu đồng là không đúng thực tế”. Có thể thấy rằng, lập luận này của Viện kiểm sát nhân dân tỉnh... chẳng giống ai! Bởi lẽ: Thứ nhất, thửa đất và tài sản gắn liền với đất không thể biết chính xác nó có giá trị thật sự là bao nhiêu nên không thể khẳng định giá sang nhượng là đúng hay không đúng thực tế! Thứ hai, giả sử giá có không sát thực tế, nhưng việc mua bán, sang nhượng là trên cơ sở tự nguyện giữa hai bên “thuận mua vừa bán”, thậm chí có thể cho tặng chứ không ai có thể bắt chủ sở hữu bán mảnh vườn với giá bao nhiêu tiền được!

CÁI KIM TRONG BỌC...

Về đơn thư của bà Cẩm cho rằng mình là người dân tộc thiểu số không biết chữ, ai bảo ký vào đâu thì ký vào đó, nên “bị lừa”. Báo Bình Phước xin phản ánh như sau: Trong các hợp đồng, bà Cẩm ký, ghi họ tên và viết rất rõ ràng bên trên chữ ký “Tôi đã đọc và nghe giải thích”. Trong giấy ủy quyền cho mẹ ruột để sang nhượng, hai người con (khi đó 18 tuổi và 16 tuổi) của bà Cẩm cũng viết rất rõ ràng “Chúng tôi đã đọc và nghe giải thích” và ký, ghi họ tên đầy đủ. Bà Thuận - mẹ chồng bà Cẩm từng là giáo viên, hiện là cán bộ một hội, đoàn thể của xã Tân Phước... Đặc biệt, tiêu đề “Hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất” được in rất to và rõ ràng trong các văn bản. Vì thế, khó có thể cho rằng mẹ con bà Cẩm ký vay tiền nhưng bị lừa ký hợp đồng bán nhà đất!

Vấn đề này, trong quá trình điều tra vụ án, chúng tôi cũng nhận được nhiều thông tin liên quan nhưng nhận thấy chưa cần thiết phản ánh. Tuy nhiên, để được rõ hơn, xin được thông tin thêm: Bà Cẩm vay tiền của bà Hà Thị Thanh, SN1976, ở cùng xã không chịu trả khiến bà Thanh phải làm đơn kiện đòi nợ ra Tòa án nhân dân huyện Đồng Phú. Tháng 8-2015, Tòa án nhân dân huyện Đồng Phú ra quyết định công nhận sự thỏa thuận bà Cẩm có nghĩa vụ trả cho bà Thanh 100 triệu đồng. Và đến nay bà Thanh vẫn “ăn ngủ không yên” vì chưa đòi được khoản tiền này.

Chân tướng vụ việc như thế nào rồi đây phiên xét xử phúc thẩm Tòa án nhân dân tỉnh sẽ làm sáng tỏ. Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin khi có phán quyết chính thức của cơ quan chức năng. 

Trần Phương