Xã hội 06:05, 27/03/2021 GMT+7

ĐÒN BẨY PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÙNG DTTS

BPO - Từ sự quan tâm đầu tư của Đảng, Nhà nước mà hàng ngàn hộ dân vùng kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn (ĐBKK), dân tộc thiểu số (DTTS) đã vươn lên thoát nghèo và diện mạo nông thôn cũng “thay da, đổi thịt”. Tuy nhiên, trước việc vùng DTTS, ĐBKK chưa xây dựng được nhiều mô hình kinh tế hiệu quả, mang tính bền vững, lãnh đạo tỉnh và các sở, ban, ngành liên quan đã quan tâm, trăn trở tìm giải pháp nâng cao các chuỗi giá trị sản xuất. Từ đó đã xuất hiện mô hình là những điểm sáng cần nhân rộng trong vùng DTTS.

Xây dựng thương hiệu lúa nước Lộc Quang

Những ngày đầu tháng 3 là thời kỳ đỉnh điểm của mùa khô hạn nên thời tiết nắng nóng như đổ lửa. Nhưng nhiều cánh đồng lúa ở xã Lộc Quang vẫn xanh mướt. Điều đó báo hiệu một mùa lúa bội thu. Được mệnh danh là “vua” trồng lúa nước, ông Nguyễn Văn Búi ở ấp Việt Quang chia sẻ, dù trồng trái vụ, nguồn nước hạn chế nhưng nếu chịu khó, 1 ha lúa sẽ cho nguồn thu tương đương với 1 ha điều. Vì mùa khô thường thiếu nước tưới nên ông Búi tranh thủ cả ban đêm bơm nước vào đồng lúa.

Ông Nguyễn Văn Búi, ấp Việt Quang, xã Lộc Quang bên cánh đồng lúa của gia đình

20 năm trước đến Bình Phước, trước khi gắn bó với cây lúa, gia đình ông Búi thử nghiệm trồng điều. Nhưng là người dân miền Tây, nhận thấy thổ nhưỡng vùng đất Lộc Quang phù hợp trồng lúa hơn nên gia đình ông chuyển nhượng đất trồng điều, chuyên tâm canh tác lúa. Hiện gia đình ông trồng 20 ha lúa nước với năng suất đạt 5 tấn/ha/vụ. Theo tính toán của ông Búi, 1 ha lúa cho thu nhập tương đương với 1 ha điều, nhưng lúa trồng 2-3 vụ/năm nên đồng nghĩa thu nhập gấp 2-3 lần. Với 20 ha lúa, mỗi năm gia đình ông Búi thu hơn 1 tỷ đồng, sau khi trừ mọi chi phí.

Chỉ học hết lớp hai, viết chữ chưa thông thạo nhưng để nâng cao năng suất, chất lượng và giảm nhân công, ông Búi đã tìm tòi, tiên phong áp dụng khoa học - kỹ thuật. Từ công đoạn làm đất, gieo hạt đến thu hoạch đều sử dụng máy cày, máy liên hợp và máy cuốn rơm. Các giống lúa thơm ngon, chất lượng như Đài Thơm, 4900 cũng được ông đem về trồng. Đây cũng là các loại lúa tạo nên thương hiệu “lúa nước Lộc Quang”. Ông Nguyễn Văn Búi vui vẻ nói: “Các hộ dân luôn được cấp ủy, chính quyền các cấp quan tâm, tạo điều kiện từ tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật trồng, chăm sóc đến xây dựng hệ thống thủy lợi đảm bảo nguồn nước tưới. Vì thế, các hộ trồng lúa phấn khởi lắm”.

Lộc Quang là một trong 2 xã ĐBKK của huyện biên giới Lộc Ninh với khoảng 1.700 hộ, trong đó 27% người DTTS. Công ty, xí nghiệp chưa có, thương mại, dịch vụ ít phát triển nên hoạt động kinh tế của người dân chủ yếu là nông nghiệp. Nhờ hệ thống thủy lợi đầu tư bài bản và nguồn nước tưới dồi dào nên nhiều cánh đồng được người dân tận dụng trồng 2-3 vụ lúa/năm. Hiện toàn xã có khoảng 200 hộ trồng lúa nước với quy mô 360 ha, năng suất trung bình đạt 4,5 tấn/ha/vụ. So với một số cây trồng lâu năm thì lúa nước đang cho thu nhập cao, giá cả luôn ổn định, khoảng 7,5 triệu đồng/tấn.

Bí thư Đảng ủy xã Lộc Quang Nguyễn Sỹ Quân cho biết: “Để tạo điều kiện cho 100% diện tích trên địa bàn được gieo trồng 3 vụ/năm, lãnh đạo xã kiến nghị cấp trên xem xét đầu tư thêm 1 trạm bơm đặt tại cánh đồng lúa ấp Việt Quang. Và để nâng cao hơn nữa chất lượng sản phẩm, xã đang hướng tới thành lập hợp tác xã (HTX) lúa nước Lộc Quang để sản xuất theo chuỗi giá trị nhằm kêu gọi sự tham gia của nhiều hộ DTTS”.

Điểm sáng về phát triển kinh tế tập thể

Thế mạnh cây trồng chủ lực tại xã Bù Gia Mập, huyện Bù Gia Mập hiện nay là điều, với diện tích 2.401 ha. Tuy nhiên, địa bàn có hơn 73% là người DTTS sinh sống, trong đó 70% là người S’tiêng, M’Nông, đa số trình độ dân trí còn thấp, quen lối canh tác truyền thống nên năng suất thấp. Mặt khác, những năm gần đây thời tiết diễn biến thất thường, cây điều thường xuyên mất mùa, mất giá khiến người dân gặp nhiều khó khăn. Làm thế nào để nâng cao mức sống cho các hộ DTTS ở xã ĐBKK này là bài toán khó không chỉ với lãnh đạo xã mà cả lãnh đạo huyện Bù Gia Mập.

Phó chủ tịch UBND xã Bù Gia Mập Nguyễn Minh Phúc chia sẻ: “Sau khi tham quan các mô hình kinh tế tập thể, năm 2016, Chủ tịch UBND xã chỉ đạo phải thành lập bằng được HTX nông nghiệp, làm điểm tựa cho các hộ DTTS vươn lên. Lúc đầu thành lập có 64 thành viên tham gia với 294,9 ha điều. Nhưng sau thời gian tuyên truyền, vận động, đến nay HTX thu hút 181 thành viên với tổng diện tích 794,8 ha điều, trong đó 90% là người DTTS”.

Gia đình ông Điểu Hồng Mớt ở thôn Bù Lư, xã Bù Gia Mập có 7 ha đất trồng điều. Những năm trước, do canh tác theo lối truyền thống và ảnh hưởng của thời tiết nên năng suất chỉ đạt từ 7-8 tạ/ha. Vài năm trở lại đây, năng suất vườn điều đã tăng lên từ 1,2-1,5 tấn/ha và giá bán tăng thêm 1.500 đồng so với giá thị trường. Tương tự, gia đình ông Điểu Ngọc ở thôn Đắk Á, xã Bù Gia Mập có 6 ha điều, năng suất từng chỉ đạt 1 tấn/ha. Vài năm trở lại đây, năng suất tăng gấp đôi và giá bán cao hơn giá thị trường. Đây là 2 trong hơn 100 hộ DTTS trên địa bàn xã ĐBKK Bù Gia Mập chung niềm vui như thế. Điều đó nhờ vào việc trở thành thành viên HTX nông nghiệp Bù Gia Mập.

Phó giám đốc HTX nông nghiệp Bù Gia Mập Hà Văn Toản cho biết: “Những thành viên tham gia HTX phải tuân thủ quy trình sản xuất điều hữu cơ theo tiêu chuẩn Organic (USDA/EU). Đến nay, HTX có 105 thành viên với diện tích 495,5 ha được công nhận đạt chuẩn Organic. Điều hữu cơ là mô hình sản xuất không sử dụng hóa chất độc hại, không để tồn dư thuốc bảo vệ thực vật trên nông sản, không sử dụng lao động là nữ mang thai, trẻ em dưới 18 tuổi.

Lợi ích của việc trồng điều hữu cơ là thích ứng với biến đổi khí hậu, giá bán luôn được HTX ký kết với công ty, doanh nghiệp mua cao hơn giá thị trường từ 1.000-1.500 đồng/kg. Ngoài ra, những sản phẩm chưa đạt chuẩn Organic vẫn được các công ty cam kết mua bằng hoặc cao hơn giá thị trường. Đặc biệt, tham gia HTX, các thành viên còn được hưởng nhiều chính sách hỗ trợ như: hướng dẫn kỹ thuật trồng, chăm sóc; cho ứng tiền trước không tính lãi suất; hỗ trợ quà dịp lễ, tết...

Sau hơn 3 năm hoạt động, HTX nông nghiệp Bù Gia Mập là đơn vị tiêu biểu của toàn tỉnh thu hút đông hộ DTTS tham gia. HTX trở thành điển hình trong phong trào thi đua yêu nước của tỉnh năm 2020. Đây thực sự là điểm sáng về phát triển kinh tế tập thể cần được nhân rộng trong vùng DTTS.