Kinh tế 09:00, 04/08/2022 GMT+7

Bài 3:
HỆ LỤY KHI CƠN SỐT TRÀN QUA

BPO - Sốt đất đi qua để lại nhiều hệ lụy lớn, trong đó nhiều khu đất tiền tỷ, thậm chí hàng chục tỷ đồng bị bỏ hoang, gây lãng phí. Về góc độ chuyên môn, nhiều chuyên gia trong lĩnh vực bất động sản nhận định rằng sốt đất đã tạo ra các hệ lụy tiêu cực như: gây khó khăn trong quản lý quy hoạch, nhất là quy hoạch xây dựng, quy hoạch nông thôn mới; tăng chi phí bồi thường, giải phóng mặt bằng, nhất là các dự án đầu tư công, công trình trọng điểm, gây khiếu kiện, khiếu nại, xung đột; mua bán, kê khai thuế thấp hơn giá thực tế, giá đất chưa sát thị trường gây thất thu cho ngân sách... Và đặc biệt là một bộ phận đồng bào dân tộc thiểu số sau khi bán đất thì sử dụng tiền không hiệu quả, trong khi mất tư liệu sản xuất, mất việc làm, tiềm ẩn nguy cơ bất ổn trong xã hội.

Hoang hóa đất nông nghiệp

Xót xa! Đó là cảm nhận của chúng tôi khi có mặt tại khu đất nông nghiệp rộng hàng chục héc ta bị bỏ hoang nhiều năm qua tại khu vực ấp 4, xã Nha Bích, huyện Chơn Thành. Những tấm bảng hình chữ nhật làm bằng nhựa được cắm chắc chắn xung quanh khu đất với nội dung “cấm trồng trọt”. Xót xa hơn, khi gần đó là nơi sinh sống của nhiều hộ dân khó khăn vì không có đất sản xuất.

Theo bà Nguyễn Thị An ở ấp 4, xã Nha Bích, khu đất này trước đây được trồng cao su, sau khi chủ đất sang nhượng lại cho người khác thì họ cắt cây cao su để phân lô, bán nền. Tuy nhiên, không biết vướng mắc ở đâu, 3 năm nay dự án vẫn chưa hoàn thành, đất bỏ hoang rất lãng phí. “Thấy đất bỏ hoang uổng quá, không trồng trọt gì được, gia đình tôi nhiều lần qua xin trồng cỏ để nuôi bò nhưng người ta không cho. Trong khi đất bỏ không, cỏ lau, cỏ dại mọc um tùm, gây lãng phí” - bà An chia sẻ.

Nhiều dự án phân lô, bán nền không có người ở, bỏ hoang gây lãng phí. Trong ảnh: Người dân tận dụng chăn thả bò tại một dự án phân lô, bán nền thuộc xã Nha Bích, huyện Chơn Thành

Theo một vị lãnh đạo xã Nha Bích, trên địa bàn xã có một số dự án khu dân cư chưa được phê duyệt do ở gần khu vực trại heo hoặc không đủ điều kiện theo quy định. Sau khi không thực hiện được dự án dân cư, một số chủ đầu tư có ý định mở đường, chôn cột điện để phân sào bán cho các nhà đầu tư. Tuy nhiên, xã đã kịp thời phát hiện, lập biên bản và xử lý vi phạm hành chính. Đồng thời, yêu cầu chủ đất tháo dỡ các công trình để trả lại mặt bằng như cũ.

Thực trạng hoang hóa đất nông nghiệp đang diễn ra tại hầu hết dự án phân lô, bán nền ở các địa bàn trong tỉnh, trong đó nổi cộm tại thành phố Đồng Xoài, huyện Đồng Phú, huyện Chơn Thành… Nhiều diện tích đất nông nghiệp vốn trước đây được người dân canh tác, trồng các loại cây chủ lực như cao su, điều, hồ tiêu. Tuy nhiên, sau khi được phân lô, tách thửa bán lại cho các nhà đầu tư với giá cao thì bị bỏ hoang để cỏ dại mọc um tùm; nhiều dự án có diện tích lớn được người dân tận dụng trồng mì để cải thiện thu nhập.

Những bãi đất nông nghiệp rộng mênh mông bỏ không gây lãng phí (ảnh lớn). Do không đủ điều kiện để phân lô, tách thửa nên nhiều dự án vẫn là đất nông nghiệp nhưng lại cấm trồng trọt rất xót xa (ảnh nhỏ)

“Không hiểu sao ở nơi “khỉ ho, cò gáy” như thế này mà người ta cũng phân lô, bán nền được. Khu này đất rộng, người thưa, lại cách xa trung tâm, không có công ty, xí nghiệp thì làm gì có ai đến đây ở. Nếu có người đến ở thì mỗi lô đất rộng 5m, dài 30m cũng chỉ đủ để làm nhà, không có đất sản xuất, không có việc làm thì sống sao được. Người dân ở đây chắc chắn không ai mua đất của mấy dự án này rồi, toàn những người nơi khác đến mua rồi để đó chờ lên giá thì bán thôi” - ông Lê Văn Hưng ở ấp 5, xã Đồng Tâm, huyện Đồng Phú cho biết.

Ma trận dự án rởm

Trước đó, nhiều người dân đã mất tiền oan vì dự án rởm tại khu vực khu phố 4, phường Tân Đồng, TP. Đồng Xoài. Theo như lời của những người bị hại, họ được các cò đất giới thiệu dự án phân lô, bán nền của một người đàn ông tên H. Theo sơ đồ, khu đất nằm trên trục đường nhựa thuộc khu phố 4, phường Tân Đồng với diện tích 2.729,7m² và đã được phân thành 25 lô lớn nhỏ, mỗi lô có 50m² thổ cư. 

Chị Nguyễn Thị Thảo Nguyên, người dân phường Tân Phú, TP. Đồng Xoài cho biết: Thấy lô đất nằm trên mặt tiền đường nhựa, giá cả hợp lý, lại còn được dẫn ra thực địa để chỉ ranh giới trước sự chứng kiến của nhiều người, tôi đã vay tiền đặt cọc 70 triệu đồng để mua lô đất trị giá 630 triệu đồng. Sau khi nhận tiền đặt cọc của nhiều người, anh H hẹn 3 tháng sau sẽ ra công chứng và chồng hết số tiền còn lại. 

Tuy nhiên, khi đến hẹn anh H đã không thực hiện như cam kết và viện lý do là chưa làm xong sổ, xin hẹn hết lần này đến lần khác. Hết kiên nhẫn, chị Nguyên đòi lại tiền cọc thì người đàn ông tên H đã tắt điện thoại. Qua tìm hiểu, chị Nguyên được biết, dự án mà chị mua nằm trong quy hoạch công viên cây xanh nên không thể ra sổ.

Hình ảnh cắt từ clip công ty bất động sản bán đất như bán rau tại xã Lộc Khánh, huyện Lộc Ninh đầu năm 2022 - Ảnh: TL

Hay như cuối tháng 2 vừa qua, trên mạng xã hội xuất hiện clip dài hơn 4 phút về cảnh cả trăm người thực hiện giao dịch đất đai như “mua rau ở chợ”. Đáng chú ý, trong clip này có nhóm người ăn mặc lịch sự, dựng khung rạp trên bãi đất trống để thực hiện các hành động như giao dịch bất động sản. Việc "mua bán, chốt đơn" diễn ra chớp nhoáng, thậm chí xảy ra tình huống tranh giành. Khu đất xuất hiện trong clip thuộc tổ 5, ấp Đồi Đá, xã Lộc Khánh, huyện Lộc Ninh. 

Tuy nhiên, phía chính quyền địa phương khẳng định tại xã Lộc Khánh chưa có bất kỳ dự án khu dân cư nào được cấp phép mở bán. Việc nhóm người của công ty bất động sản giới thiệu là “Dự án Lộc Khánh” để bán đất cho người dân là chưa đúng với thực tế. Ngay sau khi clip xuất hiện, UBND huyện Lộc Ninh phối hợp với cơ quan chức năng đã nhanh chóng điều tra, xác minh nhóm người xuất hiện trong clip thuộc Công ty TNHH Địa ốc Nam Khương có trụ sở tại tỉnh Bình Dương. Sau đó, công ty này cũng đã bị cơ quan chức năng xử phạt 100 triệu đồng do vi phạm Nghị định số 16/2022/NĐ-CP của Chính phủ ngày 28-1-2022 quy định xử phạt vi phạm hành chính về xây dựng.

Trăm dâu đổ đầu… người thu nhập thấp

Sau một thời gian sốt giá, nhiều dự án đất nền trở nên đìu hiu, vắng vẻ. Tuy nhiên, có một thực tế là sau mỗi cơn sốt đất, mặt bằng giá đất lại được thiết lập mới. Dù không còn cảnh cò đất tấp nập như trước, các giao dịch đất đai vì thế cũng ít đi nhưng hiện giá đất nền vẫn ở mức cao. Tại khu vực thị trấn Tân Phú, huyện Đồng Phú, một lô đất rộng 5m, dài 25m, 50m² thổ cư, thấp nhất giá cũng khoảng 750 triệu đồng.

Nếu lương bình quân của công nhân làm việc trong khu công nghiệp khoảng 8 triệu đồng/tháng, tính ra để mua được một lô đất trị giá 750 triệu đồng thì họ phải làm việc liên tục trong gần 8 năm và không chi tiêu các khoản ăn uống, sinh hoạt hằng ngày mới có thể mua được.

Anh Nguyễn Thành Vinh, công nhân Công ty TNHH Freewell, Khu công nghiệp Bắc Đồng Phú, huyện Đồng Phú cho biết: Tôi quê ở tỉnh Quảng Bình, vào làm công nhân trong này đã được 3 năm. Hiện nay, mỗi tháng thu nhập của tôi khoảng 10 triệu đồng. Tuy nhiên, do thời gian qua chi phí sinh hoạt đắt đỏ, rồi tiền thuê trọ, tiền cưới hỏi nên mỗi tháng chỉ để dành được khoảng 4 triệu đồng. Một năm tiết kiệm lắm cũng chỉ dư được khoảng 50 triệu đồng. Giá đất như hiện nay chắc phải tiết kiệm khoảng 15 năm mới mua được mảnh đất để ở. Đó là tôi chưa có con, hằng năm lễ, tết chưa phải chi khoản tiền về quê thăm gia đình, người thân.