Góc nhìn thẳng 09:16, 19/07/2023 GMT+7

Được biết, nhóm nhạc nữ đình đám của Hàn Quốc - BlackPink - sẽ có 2 đêm diễn ở sân vận động Mỹ Đình (TP. Hà Nội) vào cuối tháng 7 trong khuôn khổ chuyến lưu diễn “Born Pink” vòng quanh thế giới. Tuy nhiên, việc đăng tải và phát tán bản đồ có “đường chín đoạn” hay còn gọi là “đường lưỡi bò”, vốn là cơ sở để Trung Quốc đòi chủ quyền đối với hầu hết biển Đông, đã làm dậy sóng mạng xã hội Việt Nam và không ít cư dân mạng kêu gọi tẩy chay sô diễn của BlackPink. Tại buổi họp báo thường kỳ ngày 6-7-2023, bà Phạm Thu Hằng, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam đã khẳng định: Việc quảng bá, sử dụng các ấn phẩm, sản phẩm có “đường chín đoạn” là vi phạm và không được chấp nhận tại Việt Nam. Ngay sau đó, đại diện của Công ty iMe Entertainment đã lên tiếng “bày tỏ lời xin lỗi chân thành nhất” đến khán giả Việt Nam. Tuy nhiên, vị đại diện lãnh đạo của công ty này đã giải thích cho sự cố này là không thể chấp nhận vì họ cho rằng, đây chỉ là “sự hiểu lầm đáng tiếc”.

Không những thế, trong thông cáo gửi các cơ quan báo chí trong nước vào chiều 6-7-2023, người đại diện công ty này là ông Brian Chow cho biết: “Hình ảnh bản đồ trên trang web của iMe không đại diện cho lãnh thổ của quốc gia nào và chúng tôi ý thức được việc tôn trọng chủ quyền và văn hóa của tất cả các quốc gia có mặt”. Cùng với việc thanh minh trước công luận, iMe Entertainment cũng đã gửi công văn giải trình đến Sở Văn hóa - Thể thao Hà Nội - đơn vị cấp phép cho 2 đêm diễn của BlackPink ở Hà Nội. Trong công văn nêu trên, iMe Entertainment khẳng định: “Công ty sẽ nhanh chóng rà soát và cam kết thay thế những hình ảnh không phù hợp”. Tuy nhiên, hiện trang web của iMe Entertainment đã không còn truy cập được và người hâm mộ cũng không nhận được liên kết đến trang web của iMe Entertainment trên fanpage của BlackPink. Như vậy, đến bây giờ không ai có thể biết rõ iMe Entertainment đã thực hiện đúng như những lời hứa cũng như các cam kết về việc khắc phục sự cố hay chưa?

Xin nhắc lại, đây không phải là lần đầu, mà đã quá nhiều lần các ấn phẩm cùng với một số phim, tranh, ảnh từ Trung Quốc và nước ngoài vào Việt Nam bị phát hiện sự cố tương tự. Ngay trước sự việc của BlackPink, Cục Điện ảnh thuộc Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã có quyết định cấm chiếu phim Barbie của Mỹ vốn có lịch ra mắt vào ngày 21-7-2023. Lý do, vì trong bộ phim này có lồng ghép hình ảnh “đường chín đoạn” do Trung Quốc tự vạch ra với mưu đồ độc chiếm biển Đông. Trước đó, bộ phim hoạt hình có tựa đề “Người tuyết bé nhỏ” - Abominable, được công chiếu tại rạp ở Việt Nam từ ngày 4-10-2019. Sau đó, nhiều khán giả đã phát hiện hình ảnh trên tấm bản đồ của nhân vật chính là Yi đánh dấu các danh thắng nổi tiếng mà cô vẫn hằng mong một ngày sẽ được tới du lịch, có những đường đứt đoạn giống hình ảnh “đường lưỡi bò” phi pháp. Và ngay sau đó, phim đã bị rút khỏi các rạp chiếu tại Việt Nam. Bộ phim này do Hãng DreamWorks của Mỹ hợp tác sản xuất với Công ty Pearl của Trung Quốc.

Việc lồng ghép một số cảnh có hình ảnh về “đường lưỡi bò” trong những bộ phim nêu trên hoàn toàn không phải là “sự hiểu lầm đáng tiếc”, mà có chủ đích với thủ đoạn hết sức tinh vi. Âm mưu của họ là tìm mọi cách, mọi lúc, mọi nơi để tuyên truyền về “đường chín đoạn” đến dư luận thế giới. Sự thâm độc của họ là ở chỗ, mặc dù “đường chín đoạn” dẫu có sai trái đến đâu thì nói đi nói lại nhiều lần rồi mọi người cũng sẽ tin. Mục tiêu của họ từng bước làm thay đổi quan điểm của cộng đồng quốc tế trong vấn đề này. Và cuối cùng, họ sẽ vin vào đó để tuyên bố rằng “đường chín đoạn” của họ “được thế giới chấp nhận”. Tuy nhiên, mọi âm mưu, thủ đoạn của họ về “đường lưỡi bò” hoàn toàn trái ngược với Công ước của Liên hợp quốc về Luật Biển (UNCLOS). Hơn nữa, ngày 12-7-2016, Tòa Trọng tài quốc tế đã ra phán quyết khẳng định yêu sách của Trung Quốc về “các quyền lịch sử” đối với các vùng biển nằm trong “đường chín đoạn” là trái với UNCLOS. Trung Quốc không có “tư cách lịch sử” đối với biển Đông và không có cơ sở pháp lý để đưa ra những tuyên bố về “các quyền lịch sử” đối với nguồn tài nguyên trong “đường chín đoạn”.

Trên cơ sở đó, các quốc gia trên thế giới nhiều lần bác bỏ yêu sách hàng hải và tài nguyên do Trung Quốc đưa ra với “đường chín đoạn” và khẳng định điều này là “vô căn cứ, bất hợp pháp và vô lý”. Thế nhưng ngày 4-7-2023, khi trả lời câu hỏi của phóng viên về sự kiện Việt Nam cấm chiếu phim Barbie vì lý do có “đường lưỡi bò”, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc là bà Mao Ninh đã ngụy biện một cách sống sượng, một cách vô lối rằng: “Chúng tôi cho rằng các nước liên quan không nên gắn vấn đề biển Đông với các hoạt động trao đổi văn hóa và giao lưu nhân dân bình thường”. Tuy nhiên, đây là sự dàn dựng có chủ ý, là một thủ đoạn tuyên truyền xuyên tạc về chủ quyền lãnh thổ của Việt Nam. Điện ảnh là loại hình nghệ thuật thu hút nhiều người xem. Khi tác phẩm điện ảnh được công chiếu, hiệu quả lan truyền sẽ vừa rộng vừa sâu, lại được chiếu nhiều năm, thậm chí nhiều thế hệ. Với thủ đoạn “mưa dầm thấm lâu”, nếu chúng ta không cảnh giác, phát hiện và xử lý kịp thời những hình ảnh xâm phạm các quyền hợp pháp của Việt Nam trên biển, chắc chắn sẽ để lại hậu quả không hề nhỏ.  

Như vậy, những bộ phim nước ngoài có cài cắm, lồng ghép là thủ đoạn biến không thành có. Hành vi này không chỉ xâm phạm chủ quyền lãnh thổ Việt Nam, đồng thời không tôn trọng dân tộc và văn hóa Việt Nam mà còn có thể gây tổn hại đến chủ quyền quốc gia và an ninh văn hóa. Chính vì thế, bảo vệ chủ quyền trong lĩnh vực văn hóa hiện nay là một trong những việc làm cấp bách của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội đối với nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa. Tuy nhiên, để ngăn chặn kịp thời và hữu hiệu đối với những âm mưu, thủ đoạn nêu trên thì trước hết, lòng tự tôn dân tộc trong mỗi người dân đất Việt phải được phát huy cao độ. Đồng thời, các cơ quan chức năng cần xử lý nghiêm và quyết liệt, vì với chủ quyền quốc gia không thể cứ sai phạm rồi xin lỗi là xong.