Góc nhìn thẳng 14:57, 05/07/2022 GMT+7

Trước vụ việc của Công ty Mây Lang Thang, một trường hợp vi phạm khác trong lĩnh vực văn hóa là vụ việc phát hành ca khúc “There’s No One At All” của ca sĩ Sơn Tùng M-TP. Thanh tra Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính 70 triệu đồng kèm theo đó là yêu cầu Công ty TNHH M-TP Entertainment tiêu hủy bản ghi hình “There’s No One At All”, nộp lại số lợi thu được từ MV, tháo gỡ bản ghi hình dưới hình thức điện tử trên môi trường mạng và kỹ thuật số. Ngoài ra, còn rất nhiều trường hợp khác liên quan đến các hoạt động văn hóa, nghệ thuật và giới nghệ sĩ, dù chưa đến mức xử lý hành chính nhưng cũng gây bức xúc dư luận. 

Văn hóa là món ăn tinh thần không thể thiếu trong đời sống xã hội. Trong tác phẩm “Chống Đuyrinh”, Ph. Ăngghen đã chỉ ra: “mỗi bước tiến lên trên con đường văn hóa là một bước tiến tới tự do”. Tại Kết luận số 76-KL/TW ngày 4-6-2020 về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 33-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước, Đảng ta đã khẳng định rõ: “Văn hóa là hồn cốt của dân tộc, là nền tảng tinh thần vững chắc của xã hội, là sức mạnh nội sinh quan trọng bảo đảm sự phát triển bền vững và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”.

Nếu văn hóa phát triển đúng hướng sẽ “soi đường cho quốc dân đi”; góp phần bồi dưỡng, hình thành nhận thức đúng đắn và tình cảm cao đẹp cho cộng đồng; thúc đẩy tinh thần yêu nước, ý thức tự lập, tự tôn dân tộc. Đồng thời, văn hóa tích cực sẽ nâng cao dân trí; tạo dựng những phẩm chất tốt đẹp, lối sống lành mạnh, hướng con người tới các giá trị chân, thiện, mỹ; trở thành sức mạnh tinh thần thúc đẩy sự phát triển của đất nước. Ngược lại, nếu văn hóa bị lệch lạc, phát triển không đúng hướng sẽ trở thành “chất độc tinh thần”, khiến con người phát triển không toàn diện, hình thành thế giới quan lệch lạc.

Tuy nhiên, đời sống văn hóa ở nước ta có những mặt còn hạn chế. Những hành vi lệch chuẩn, sai chuẩn còn tồn tại. Nghệ sĩ là những người có tầm ảnh hưởng, có khả năng dẫn dắt, định hướng dư luận. Bên cạnh những nghệ sĩ chân chính vẫn tồn tại không ít văn nghệ sĩ và những người làm trong lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật nhưng thiếu chuẩn mực, thậm chí là tai tiếng. Tình trạng nghiệp dư hóa các hoạt động văn hóa, nghệ thuật có xu hướng gia tăng. Với sự phát triển nhanh chóng và mạnh mẽ của mạng xã hội, đã xuất hiện không ít “facebooker”, “tiktoker”, “streammer”, KOLs lấn sân vào các hoạt động văn hóa, giải trí. Tuy nhiên, nhiều người trong số này mang danh nghĩa làm nghệ thuật nhưng không được đào tạo bài bản, không có tư duy thẩm mỹ, không có tài năng, hành xử thiếu văn hóa, nổi tiếng thông qua các vụ bê bối (scandal), gắn liền với tai tiếng. Hệ quả kéo theo là nhiều trào lưu văn hóa không phù hợp có cơ hội xuất hiện và lan truyền. 

Hiện nay, một số tác phẩm văn hóa đang chạy theo thị hiếu tầm thường, chất lượng thấp, ngoại lai, trái với thuần phong mỹ tục. Nghiêm trọng hơn, núp dưới danh nghĩa nghệ thuật, một số sản phẩm có nội dung sai lệch, xuyên tạc sự thật, có hại đã được đưa ra thị trường. Theo một kiểu “mưa dầm thấm lâu”, những thông tin sai lệch này khi tiếp cận đến người thụ hưởng đã hình thành nên nhận thức sai lệch. Đây là một điều vô cùng đáng báo động.

Xét dưới góc độ an ninh, việc chống phá của các thế lực thù địch trên lĩnh vực văn hóa tư tưởng vẫn diễn ra hết sức quyết liệt. Mưu đồ của những kẻ này là sử dụng con đường văn hóa để tác động hướng lái nhằm làm lung lay, phai nhạt hệ tư tưởng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam, dần dần tiến tới xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản đối với Nhà nước và xã hội. Khi điều kiện chín muồi sẽ tiến hành các hoạt động bạo loạn, lật đổ chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta. Hoạt động chống phá được thực hiện vừa công khai vừa lén lút, bí mật. Trong đó, những cách thức đang được thực hiện là lan truyền sách, báo, tài liệu, phim ảnh, âm nhạc… có nội dung phản động, xuyên tạc, trái với thuần phong mỹ tục, xuyên tạc lịch sử dân tộc, truyền thống đạo lý của đất nước; thông qua các hoạt động giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng đối với đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ, những người làm công tác tham mưu, hoạch định chính sách văn hóa để tạo ra các mầm mống “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”; lợi dụng việc phản biện xã hội, đóng góp ý kiến, hội thảo khoa học để công khai, hợp thức hóa các quan điểm sai trái, thù địch…

Thực tế cho thấy, một số văn nghệ sĩ đã “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, bị các thế lực thù địch lôi kéo, sử dụng vào các hoạt động chống phá đất nước. Thông qua vỏ bọc sáng tác, biểu diễn văn học, nghệ thuật, những người này đã lan truyền các thông tin, quan điểm, nhận thức sai trái, thù địch, cố tình tô đậm, thổi phồng những “góc tối”, tiêu cực trong xã hội, thậm chí xuyên tạc, bóp méo lịch sử, tạo ra tác phẩm độc hại, đi ngược lại lợi ích của nhân dân và đất nước... Đi liền với đó, không ít người hâm mộ có dấu hiệu mù quáng, bất chấp đúng, sai, chỉ tin vào thần tượng, thậm chí sẵn sàng quay lưng với lịch sử đất nước, với truyền thống đạo lý của dân tộc để chạy theo thần tượng.

Nghệ thuật chân chính chắc chắn không chỉ dừng lại ở hai chữ nghệ thuật đơn thuần, cảm tính, mang nặng quan điểm cá nhân một cách vô tổ chức. Nghệ thuật chân chính là nghệ thuật vị nhân sinh, nghệ thuật gắn liền với an ninh quốc gia, phục vụ việc phát triển con người. Những sai phạm trên lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật cần phải được phát hiện kịp thời và xử lý nghiêm khắc, đảm bảo tính răn đe. Đồng thời, mỗi khán giả cũng phải nâng cao tư duy thẩm mỹ, kiên quyết lên án, phê phán, loại bỏ sản phẩm văn hóa độc hại, thô tục, sai trái.