Góc nhìn thẳng 10:51, 22/06/2022 GMT+7

MV There is no one at all của ca sĩ Sơn Tùng kể lại câu chuyện một cậu bé mồ côi người Việt bị bỏ rơi bên ngoài một nhà thờ, lớn lên trở thành kẻ lang thang, ngổ ngáo, bất cần và coi việc vô cớ tấn công người khác là cách để khẳng định mình. Cứ thế, kẻ bị tổn thương lại luôn tìm cách gây tổn thương cho người khác. Khi không tìm thấy lối ra trên con đường tăm tối và với một tâm hồn bị tổn thương nặng nề, nhân vật đã chọn cái chết để tự giải thoát. Dù MV được dàn dựng công phu, song cảnh quay cuối với hình ảnh nhân vật đứng trên một tòa nhà cao tầng, vẻ mặt vô hồn, đẫm nước mắt và gieo mình xuống, không chỉ gây cảm xúc tiêu cực mà còn là nỗi ám ảnh với người xem. Đó là lý do khiến MV bị thu hồi và tạo nên sự ồn ào của dư luận thời gian qua.

Những góc nhìn méo mó

Sau động thái của Thanh tra Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, các “nhà dân chủ”, các trang chống cộng lập tức lên tiếng ầm ĩ. Ngày 29-4-2022, trang BBC Tiếng Việt đăng bài: MV mới của Sơn Tùng M-TP xôn xao Việt Nam, có mang tính đầu độc? của tác giả Nhật Lam và ngày 30-4, trang này tiếp tục đăng bài: Video của Sơn Tùng M-TP: Đa dạng góc nhìn, dẫn tới tranh cãi? Nhìn chung, cả hai bài viết đều phân tích mặt tích cực và tiêu cực về nghệ thuật cũng như thông điệp của hình tượng nhân vật trong MV; đồng thời trích ý kiến của các nhà báo, nhạc sĩ, ca sĩ và người hâm mộ Sơn Tùng. Dù đây là những lần hiếm hoi các bài viết trên BBC ít sử dụng những luận điểm mang tính quy kết, xuyên tạc, song vẫn “thòng” những câu chữ mang tính chỉ trích. Trong bài “Video của Sơn Tùng M-TP: Đa dạng góc nhìn, dẫn tới tranh cãi”, tác giả trích đăng ý kiến của một blogger mà theo tác giả giới thiệu là chuyên về truyền thông xã hội ở Việt Nam, rằng: hình ảnh nhân vật chính tự tử không phải lần đầu xuất hiện trong nghệ thuật, nhưng lần này video của Sơn Tùng lại rần rần lên là do… nó không theo mô-tuýp “có hậu” thường thấy!

Ngày 6-5, trang Việt Tân cũng đề cập nội dung này nhưng bằng giọng điệu xuyên tạc, hằn học: “Cùng một hành động, nhưng cơ quan kiểm duyệt tại Việt Nam hành xử khác nhau. Phải chăng ca sĩ Sơn Tùng không phải “người nhà nước” nên bị phân biệt đối xử? Bạn nghĩ sao về nhận định này?”. Trong bài viết trên trang Việt Tân, tác giả đã so sánh MV There is no one at all với bộ phim truyền hình nhiều tập “Thương ngày nắng về” mà VTV3 đang phát sóng. Và đó chính là lý do để tác giả này đặt câu hỏi phải chăng ca sĩ Sơn Tùng không phải “người nhà nước” nên bị phân biệt đối xử? Ai đã xem MV của Sơn Tùng sẽ thấy cú nhảy lầu tự tử bi thương của nhân vật trong There is no one at all tác động vào cảm xúc người xem hoàn toàn khác với niềm tin vào tình mẹ, tin vào sự trở về của những tia nắng ấm áp trong “Thương ngày nắng về” đang thu hút khán giả trên sóng VTV3. Nếu “người nhà nước” có ngoại lệ thì sẽ lý giải thế nào về việc hàng loạt quan chức cấp cao của Nhà nước như Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Trung ương, Bộ trưởng… đã “vào lò” chống tham nhũng mà Đảng Cộng sản Việt Nam đang quyết tâm, nỗ lực thực hiện. 

Với tên gọi đầy đủ là “Việt Nam Canh tân cách mạng đảng”, nghĩa là thực hiện cuộc cách mạng đổi mới toàn diện ở Việt Nam, nhưng cương lĩnh, điều lệ của Việt Tân lại ghi rõ mục đích là “chấm dứt chế độ độc tài đảng trị Việt Cộng; Tiến hành các hoạt động vũ trang chống phá chế độ XHCN Việt Nam…”. Đây thực sự là hành động “treo đầu dê, bán thịt chó”, bởi tất cả việc làm của Việt Tân chỉ là để gây tổn hại mọi mặt cho Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam mà thôi. 

Thu hồi danh hiệu, văn hóa phẩm không chuẩn mực là bình thường

Việc thu hồi các danh hiệu do có gian lận hay cấm lưu hành các sản phẩm độc hại, thiếu chuẩn mực là việc làm hết sức bình thường mà bất cứ ngành nào cũng phải làm chứ không riêng ngành văn hóa. 

Trong lĩnh vực văn học, Hội Nhà văn Việt Nam đã thu hồi giải thưởng Tác giả trẻ năm 2021 đối với tác phẩm “Phê bình phân tâm học - phía của những ám ảnh nghệ thuật” của tác giả Vũ Thị Trang do có những dấu hiệu vi phạm bản quyền. Trước đó, vào năm 2015, Hội Nhà văn thành phố Hà Nội đã thu hồi giải thưởng đối với tập thơ “Sẹo độc lập” của nhà thơ Phan Huyền Thư do có nhiều câu và từ giống hệt bài thơ Bạch lộ của nhà thơ Phan Ngọc Thường Đoan. Vụ việc này còn gây ồn ào hơn cả MV There is no one at all của Sơn Tùng.

Trong lĩnh vực văn hóa - nghệ thuật, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã thu hồi giải nhì cuộc thi Tài năng biểu diễn múa 2020 do tác phẩm này sao chép tác phẩm “S/HE” của một công ty nước ngoài ra mắt từ năm 2017. Năm 2020, một tác phẩm tranh lụa đoạt giải nhất cuộc thi mỹ thuật năm 2019 do Hội Mỹ thuật thành phố Cần Thơ tổ chức bị thu hồi do vay mượn ý tưởng và cả sao chép từ bức ảnh chụp của tác giả khác. Ngày 7-5 vừa qua, Sở Văn hóa và Thể thao thành phố Hà Nội đã dừng triển lãm “Điện Biên Phủ” của họa sĩ Mai Duy Minh do độ phản cảm của hình tượng nghệ thuật cũng như sự bất hợp lý về giải phẫu học trong bức tranh Chiến sĩ Điện Biên. Nhiều người xem tranh bất bình bởi những người làm nên chiến thắng mang tầm vóc “lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu” lại được tái hiện bằng một hình ảnh méo mó, dị hợm và vô cùng phản cảm.  

Trở lại câu chuyện MV của Sơn Tùng cùng những lập luận ngớ ngẩn của các trang chống cộng mà điển hình là trang Việt Tân, có người cho đây là chiêu truyền thông thông minh của nam ca sĩ, nhưng cho dù bất cứ lý do gì, việc một người nổi tiếng truyền tải một thông điệp tiêu cực, mang tính chất đầu độc tâm lý giới trẻ mà mình chính là thần tượng là điều không nên và không thể.