Thời luận 20:07, 31/08/2021 GMT+7

Phần nhiều học viên đã từng tham gia các cuộc họp, buổi làm việc, thậm chí cũng đã từng tham gia một số lớp học, khóa học trực tuyến. Thế nhưng cũng có người bỡ ngỡ, phải qua buổi học thứ 2, thậm chí có người đến buổi thứ 3 mới rành cách thức thực hiện quy định của lớp học. Vì một số vấn đề không phải là công việc của các học viên thường xuyên va chạm. Đặc biệt, chỉ riêng việc nghe qua loa điện thoại, máy tính thậm chí loa rời đã là cả một vấn đề. Bởi micro thu âm và loa phát có tốt đến đâu đi nữa, cũng không thể nào nghe được như trực tiếp. Vì thế, nhiều nội dung mặc dù quen thuộc, là những vấn đề va chạm hằng ngày, mà nghe không rõ, nên không hiểu được, giảm hứng thú… Với trường hợp chưa từng nghe, giao tiếp trực tiếp bao giờ, lần đầu nghe mà lại nghe qua loa, mức độ khó khăn tăng thêm một bậc, tỷ lệ nội dung bị “rớt mất” lại nhiều hơn.

Đó là với người lớn. Còn với con trẻ thì như thế nào, đặc biệt là với trẻ mầm non, trẻ em vùng nông thôn, trẻ em vùng dân tộc thiểu số, học sinh bậc tiểu học… hầu hết đều lần đầu gặp thầy cô mới trong năm học mới, sẽ như thế nào?

Trong số báo phát hành thứ 4 tuần trước, ngày 25-8-2021, tác giả bài viết từng đặt vấn đề dạy và học online không chỉ có những khó khăn, mà còn mở ra một lối đi mới, cách dạy - học mới và rất có thể đây sẽ là phương pháp giáo dục chính của tương lai, cũng như phụ huynh có thể tham gia với vai trò đồng kiến tạo chương trình học của con em mình - như mô hình đào tạo của Đại học Fulbright triển khai lần đầu tiên xuất hiện ở Việt Nam trong năm học 2018-2019.

Dạy và học online không phải là cách giáo dục mới, bởi nó đã được triển khai xuyên quốc gia từ nhiều năm trước và ngày một nhiều hơn. Khi khoa học phát triển, big data cho tốc độ đường truyền và khả năng thu thập, quản lý, xử lý dữ liệu vượt bậc, cũng là lúc hình thức họp, làm việc, quản lý trực tuyến ngày một phổ biến hơn. Và từ đó, học trực tuyến cũng ngày một nhiều hơn và rất có thể đây sẽ là phương pháp giáo dục chính của tương lai.

Thế nhưng, thực tế cho thấy, ở thời điểm hiện tại, đó vẫn là câu chuyện của tương lai và là cách thức của những cấp học, bậc học phù hợp chứ không phải là tất cả cấp học, bậc học. Ví dụ với các bậc đào tạo, như đào tạo sau đại học, đào tạo đại học hay thấp hơn là giáo dục, nhưng chỉ với giáo dục trung học phổ thông, trực tuyến sẽ phát huy hiệu quả cực lớn. Còn với giáo dục bậc trung học cơ sở, thấp hơn là bậc tiểu học, đặc biệt là với bậc mầm non, thì giáo dục trực tuyến là cả một vấn đề, cần có nghiên cứu, thực nghiệm, đánh giá và triển khai từng bước, không thể vội vàng “ép bằng chín” trong mọi tình huống.

Với một địa bàn mặt bằng trình độ dân trí, trình độ văn hóa còn khiêm tốn và tỷ lệ đồng bào dân tộc thiểu số chiếm tới 20%, điều kiện kinh tế nhiều khó khăn, tỷ lệ nông thôn còn chiếm phần lớn… như Bình Phước, những vấn đề đặt ra với dạy - học trực tuyến càng nhiều hơn.

Đề bài đặt ra với ngành giáo dục lúc này, hẳn không dễ và cũng khó có đáp án là một công thức áp dụng cho tất cả các địa phương trong cả nước, thậm chí áp dụng chung với tất cả các huyện thị trong một tỉnh. Hy vọng rằng, nhà giáo dục và nhà quản lý xã hội sẽ có đáp án chính xác cho thời điểm khó khăn và thử thách này.