Thế giới 08:59, 03/04/2019 GMT+7

BP - Đầu thế kỷ XIX, nước Anh lùng bắt những thủy thủ các tàu bu ôn của Mỹ có gốc gác nước mình để bổ sung vào hạm đội hoàng gia nhằm chống lại cuộc chiến của Napoléon. Sự kiện này đã gây ra làn sóng chống đối của dư luận Mỹ. Ngày 1-6-1812, Tổng thống Mỹ gửi một thông điệp đến Quốc hội thể hiện sự bất bình đối với người Anh. 4 ngày sau, Quốc hội bỏ phiếu thông qua việc tuyên bố chiến tranh với người Anh, lịch sử gọi là “Cuộc chiến tranh năm 1812”.

Giữa tháng 7-1812, hơn 3.000 quân Mỹ tiến vào Canada nhưng sau đó đã đầu hàng người Anh tại Detroit. Tháng 10 cùng năm, quân Mỹ tiếp tục bại trận tại Queenston Heights. Đầu năm 1813, hơn 10 ngàn quân Mỹ đánh chiếm Montréal nhưng không thành công do quân Anh có kinh nghiệm chiến đấu và ưu thế về hải quân. Nhờ đẩy nhanh tốc độ đóng tàu chiến, người Mỹ đã giành chiến thắng trong trận hồ Erie và cắt đứt đường tiếp tế của người da đỏ cho quân Anh. Cuối tháng 5-1813, quân Mỹ đổ bộ từ hồ Ontario đánh chiếm thành công đồn George tại phía Bắc sông Niagara. Tháng 11-1813, Anh phong tỏa phần lớn bờ biển của Mỹ và ngăn chặn các hoạt động xuất khẩu nông sản của đối phương. Mỹ dùng tàu chiến nhỏ chống lại hải quân Anh nhưng bị thất bại. Anh đột kích hàng loạt hải cảng và tấn công thủ đô Washington đốt cháy Nhà Trắng, điện Capitol... Đầu năm 1814, Anh tăng viện tới Bắc Mỹ nhưng bị quân Mỹ đánh bại tại bang New York.

Tháng 1-1815, quân Mỹ đánh tan đạo quân 8.000 lính Anh tại mặt trận New Orleans. Cùng thời điểm này, Napoléon bị Liên minh thứ 6 của châu Âu đánh bại, Anh - Pháp trở thành đồng minh, chấm dứt những hạn chế thương mại và cưỡng bức tòng quân đối với các thủy thủ Mỹ nên hai bên tham chiến đã đề nghị một giải pháp hòa bình. Ngày 12-2-1815, quân Anh tấn công đánh chiếm đồn Bowyer thì 2 nước đã ký xong hiệp định hòa bình nên cuộc chiến Anh - Mỹ chấm dứt. Tuy vậy, một bộ phận nhỏ người Sauk, đồng minh của Anh tại Mỹ vẫn tổ chức tập kích vào các trại lính tại Missouri cho đến năm 1817 mới kết thúc.

Cuộc chiến đã làm cho nước Anh bị tổn thất 1.600 binh sĩ cùng 3.679 người bị thương, còn phía Mỹ có 2.260 người tử trận và 4.505 người bị thương. Đặc biệt, cuộc chiến đã giúp nước Mỹ phát triển mạnh về hải quân và lãnh thổ được mở rộng sang vùng Tây Bắc. Nhiều tư liệu đánh giá, cuộc chiến này tương tự cuộc chiến tranh giành độc lập lần thứ 2 của Hợp chủng quốc Hoa Kỳ bởi ngoài việc vẽ lại bản đồ địa lý, vị thế chính trị trên trường quốc tế còn thủ tiêu được hàng chục đảng phái đối lập trong Quốc hội Mỹ.

T.P

(Trích các sự kiện nổi bật trong lịch sử)