Xã hội 09:39, 02/07/2016 GMT+7

Các cơ quan, đơn vị “vắng” khói thuốc

Tại Bệnh viện đa khoa tỉnh, hầu hết khoa, phòng chờ, khu vực điều trị bệnh nhân chúng tôi thấy đều treo biển cấm hút thuốc lá. Bệnh nhân hay người nhà dù nghiện thuốc lá nhưng do ý thức được việc cấm hút thuốc lá nên tự giác không hút ở nơi cấm.

Là người hút thuốc lá đã 48 năm, ông Lương Văn Khoái (65 tuổi), ngụ thôn 3, xã Thiện Hưng (Bù Đốp) đi chăm người nhà ở Bệnh viện đa khoa tỉnh chia sẻ: “Vẫn biết hút thuốc lá có hại cho sức khỏe, ảnh hưởng đến người xung quanh và môi trường sống nên tôi đã từng 3 lần bỏ nhưng không thành, vì bỏ thuốc lá là tăng cân, tăng huyết áp. Từ hút 1 gói/ngày, nay giảm còn 4 điếu/ngày và tôi luôn ý thức nơi nào được hút nơi nào cấm, nhất là khu vực đông người như bệnh viện”. Anh Điểu Hải (31 tuổi), ngụ ấp 6, xã Nha Bích (Chơn Thành) nghiện thuốc lá 6 năm nay cho biết: Dù không biết chữ nhưng khi vào bệnh viện hay ở nơi công sở thấy treo biển cấm hút thuốc lá là tôi không hút.

Bà Hà Thị Huệ, Phó phòng Tổ chức - Lao động tiền lương, Bệnh viện đa khoa tỉnh cho biết: Ngoài treo các áp phích, biển cấm hút thuốc lá ở các phòng, ban, khu điều trị, bệnh viện đã có văn bản yêu cầu cán bộ, công chức, viên chức, người lao động ký cam kết thực hiện và đưa vào nội dung thi đua, khen thưởng hằng năm. Nhiều năm qua, những khu vực treo biển cấm không còn tình trạng hút thuốc.

Hầu hết cơ quan, đơn vị cũng đã triển khai các hoạt động tuyên truyền về phòng, chống tác hại (PCTH) của thuốc lá. Bác sĩ Vũ Thanh Tam, Giám đốc Trung tâm truyền thông giáo dục sức khỏe tỉnh cho biết: Qua 4 đợt khảo sát ở một số cơ quan hành chính cấp tỉnh và 4 huyện, thị, các đơn vị đều thực thi Luật PCTH của thuốc lá và gắn biển cấm hút thuốc lá nơi công sở, qua đó tình trạng hút thuốc lá đã giảm hẳn.

Chế tài chưa đủ mạnh

Theo Nghị định số 176/NĐ-CP về quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực y tế, trong đó cá nhân hút thuốc lá ở nơi công cộng, như: Trong rạp hát, rạp chiếu phim, bệnh viện, thư viện, phòng đợi của nhà ga, bến xe, sân bay, bến cảng, trên các phương tiện giao thông công cộng và những nơi công cộng khác có quy định cấm hút thuốc vi phạm sẽ bị xử phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100-300 ngàn đồng... Quy định là vậy nhưng trên thực tế, nhiều người vẫn vô tư hút thuốc lá ở những nơi cấm mà không gặp bất kỳ động thái nào từ những người có trách nhiệm. Ông Lương Văn Khoái kể: “Năm 2013, tôi đưa cháu ngoại xuống Bệnh viện Nhi Đồng 2, TP. Hồ Chí Minh khám bệnh, do không để ý biển cấm nên đã hút thuốc tại hành lang bệnh viện và bị xử phạt 100 ngàn đồng. Còn ở tỉnh Bình Phước, dù bệnh viện hay các khu vực khác có biển cấm nhưng tôi chỉ thấy nhắc nhở mà chưa bị phạt bao giờ”.

Huyện Đồng Phú được Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội đánh giá là đơn vị dẫn đầu cả nước về thực hiện nghiêm Luật PCTH của thuốc lá. Từ năm 2013 đến tháng 5-2016, đoàn kiểm tra liên ngành và các lực lượng chức năng huyện Đồng Phú đã phát hiện và xử phạt 107 trường hợp, trong đó khởi tố 1 vụ - 2 bị can về tội buôn bán thuốc lá điếu nhập lậu; xử phạt vi phạm hành chính 106 trường hợp với tổng 243,6 triệu đồng, tịch thu và tiêu hủy 5.904 bao thuốc lá nhập lậu các loại. Tuy vậy, đơn vị cũng chỉ dừng lại ở việc phát hiện, xử phạt các trường hợp buôn bán, kinh doanh thuốc lá lậu mà chưa xử phạt người hút thuốc ở nơi cấm.

Ông Lê Anh Tuấn, Phó giám đốc Sở Y tế cho rằng: Do số người vi phạm nhiều, địa bàn rộng, hút thuốc chỉ diễn ra bất chợt, các cửa hàng bán thuốc lá có ở khắp nơi. Trong khi đó, tỉnh ta hiện vẫn chưa khảo sát được có bao nhiêu người hút thuốc lá, đối tượng hút thuốc lá là ai, ở đâu để xây dựng kế hoạch, mô hình phòng, chống. Việc thực hiện luật chưa đồng bộ, ngoài huyện Đồng Phú thì các huyện, thị xã hiện vẫn chỉ dừng lại ở việc tuyên truyền. Mặt khác, chế tài chưa đủ mạnh, chưa quy định rõ ai là người đứng ra xử phạt.

Những giải pháp

Tại hội thảo “Đại biểu dân cử với việc triển khai thực hiện Luật PCTH của thuốc lá” do Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội tổ chức ngày 22-6 tại khách sạn Mỹ Lệ (Phước Long), bà Nguyễn Thị Hoài Thu, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Các vấn đề xã hội của Quốc hội cho rằng, để Luật PCTH của thuốc lá đi vào cuộc sống người dân, vừa tiết kiệm kinh phí vừa ngăn ngừa được các bệnh thì cần phải có công cụ giám sát, đa dạng các hình thức tuyên truyền và tuyên truyền lâu dài, bền bỉ, sâu rộng để người dân nhận thức rõ về tác hại của thuốc lá. Đồng thời nghiêm cấm triệt để và toàn diện quảng cáo, khuyến mãi, tài trợ các sản phẩm thuốc lá dưới mọi hình thức.

Ông Y Khút Niê, Phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Đắk Lắk đưa ra giải pháp: Không đề bạt những cán bộ hay hợp đồng lao động với người hút thuốc lá; các tổ chức, đoàn thể, địa phương cần cam kết thực hiện nghiêm theo luật định, đồng thời quy rõ trách nhiệm người đứng đầu nếu cơ quan, đơn vị mình xảy ra sai phạm. Phó chủ tịch UBND tỉnh Bình Phước Huỳnh Thị Hằng, Trưởng ban chỉ đạo PCTH của thuốc lá tỉnh cho rằng, Luật PCTH của thuốc lá khó đi vào cuộc sống do chế tài chưa đủ mạnh, ít có sự lên án của xã hội. Do vậy, cần tăng cường tuyên truyền thường xuyên, liên tục, mạnh mẽ để khuyến cáo người dân biết về tác hại của thuốc lá. Mặt khác, cần thực thi nghiêm luật, trước hết là ở mỗi cơ quan, đơn vị cần xây dựng những cách làm hay, sáng tạo trong thực hiện luật, từ đó nhân rộng mô hình.

Vũ Thuyên