Xã hội 06:39, 31/07/2018 GMT+7

Từ trước nay, tôi không mấy quan tâm các thông tin bảo hiểm, bởi từng nghe nói nhiều người bị lừa mua bảo hiểm mất tiền tỷ. Vì thế, tôi ậm ừ nói để “nghiên cứu” vì chồng tôi đã hứa “không cần mua bảo hiểm, anh sẽ bảo hiểm trọn đời cho em!”. Thế nhưng tôi vẫn bị quấy rầy vì những cuộc điện thoại.

Ai cũng có thể làm tư vấn bảo hiểm

Không chỉ cô bạn cũ, khi biết tôi làm ở một cơ quan cấp tỉnh, có nhiều mối quan hệ thì một số người tôi không hề quen cũng gọi điện mời tôi tham gia hội thảo của Dai ichi - một trong những tập đoàn bảo hiểm lớn của Nhật Bản tại Việt Nam để tìm hiểu về nghề tư vấn bảo hiểm (TVBH). Để tăng tính thuyết phục, cô bạn chụp màn hình tin nhắn của Dai ichi về việc trả lương tháng 6 vừa qua vào tài khoản của mình là 18 triệu đồng - một mức thu nhập nằm ngoài giấc mơ của tôi. Sự nhiệt tình quá mức của cô bạn cùng những người làm TVBH của Dai ichi đã kích thích trí tò mò của tôi. Vì thế, tôi quyết định đến hội thảo để xem thiên hạ “làm giàu” thế nào bằng cái nghề TVBH.

Nhân viên Bảo hiểm xã hội Bình Phước phục vụ khách hàng (ảnh minh họa) - K.B

Cô bạn đón tôi tại cổng một khách sạn hạng sang tại quận 1, TP. Hồ Chí Minh. Đập vào mắt tôi là một dàn xe ôtô sang trọng đậu san sát trong sân khách sạn, trong đó có rất nhiều “siêu xe” như BMW, Rolls Royce, Mercedes, Ferrari... nghe nói có những chiếc trên nửa triệu USD. Khuôn viên diễn ra hội thảo được trang trí hào nhoáng với các màn hình, máy chiếu hiện đại cùng rất nhiều hoa, bóng bay. Từng nhóm tư vấn viên ngồi trao đổi với nhau. Tất cả đều toát lên vẻ tự tin, thoải mái và họ đều thể hiện mình là người giàu có. Cô bạn giới thiệu tôi với một vài người. Và tôi nhận ra rằng, lực lượng tham gia vào đội ngũ TVBH thật đa dạng. Doanh nhân có, cán bộ quản lý trong cơ quan nhà nước có, nhân viên văn phòng, kỹ sư, kiến trúc sư, giáo viên, sinh viên và cả những bà nội trợ... ai ai cũng ăn mặc rất lịch sự và có một đặc điểm chung ở những người này là họ luôn thể hiện giao tiếp cởi mở, sẵn sàng chia sẻ thông tin.

Qua tìm hiểu, tôi đã biết vì sao những đối tượng hành nghề này lại đa dạng đến vậy. Bởi đây là công việc không bị ràng buộc thời gian, chỉ cần có nhiều mối quan hệ và hằng tháng hoàn thành các chỉ tiêu doanh số do trưởng nhóm giao thì sẽ kiếm được một khoản thu nhập khá từ chiết khấu phần trăm các hợp đồng bảo hiểm mang lại, càng ký được nhiều hợp đồng thì thu nhập càng cao. Cô bạn cho biết, thu nhập bình quân của người mới vào nghề này khoảng từ 8-12 triệu đồng, gấp từ 1,5-2 lần mức lương 30 năm công tác trong cơ quan nhà nước của tôi. Tôi cũng biết ngoài việc thuyết phục tôi mua bảo hiểm cho bản thân, cô bạn còn muốn tôi làm nhân viên cấp dưới cho mình, bởi càng tuyển thêm được nhiều nhân viên dưới quyền, thu nhập và vị trí của tư vấn viên càng được tăng lên. Chính vì thế mà nhiều người đi đến đâu cũng thuyết phục người này, người kia tham gia làm TVBH hoặc mua bảo hiểm, khiến nhiều người mất thiện cảm và trở nên “cảnh giác” khi tiếp xúc với những người làm TVBH. Vài năm trước, chị họ bên chồng cũng năn nỉ tôi mua bảo hiểm. Chị ấy mới vào làm cho công ty bảo hiểm nước ngoài, phải xoay đủ 5 hợp đồng/tháng nhưng chưa có nhiều mối nên đành “làm khó” đến cả những người thân.

Và những góc nhìn thiếu thiện cảm với nhân viên tư vấn bảo hiểm

Nghề TVBH rất “hot” ở các quốc gia phát triển, nhưng ở Việt Nam, kinh doanh bảo hiểm mới chỉ rộ khoảng 10 năm trở lại đây. Trong giới kinh doanh bảo hiểm, những người “bán” bảo hiểm được gọi là nhân viên TVBH. Do nhân sự thiếu, kinh nghiệm yếu nên mảng thị trường này vẫn chưa được khai thác tốt. Thêm vào đó, do lực lượng tư vấn viên - những người đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển thị trường bảo hiểm không nghĩ đến lợi ích chung, lâu dài mà chỉ nhìn thấy cái lợi trước mắt của bản thân đã khiến nghề này bị mang tiếng xấu.

Thực tế là tiềm năng của thị trường bảo hiểm ở Việt Nam rất lớn, bởi tỷ lệ người có bảo hiểm nhân thọ chỉ chiếm khoảng 8-10% số dân, trong khi ở các nước phát triển, tỷ lệ này có thể lên tới 90%. Bởi thế, những năm gần đây, rất nhiều hãng bảo hiểm của nước ngoài như Dai ichi, AIA, Prudential, CHUBB, Life, Cathay... đã tràn vào Việt Nam. Và cuộc đua tranh thị phần trở nên nóng hơn bao giờ hết. Nhiều doanh nghiệp bảo hiểm tuyển đại lý ồ ạt mà buông lỏng đào tạo, quản lý dẫn đến những tranh chấp phát sinh giữa khách hàng và công ty bảo hiểm, khiến hình ảnh bảo hiểm nhân thọ trở nên méo mó. Trong thực tế, đội ngũ đại lý bảo hiểm là lực lượng kinh doanh chủ yếu của ngành bảo hiểm nhân thọ, mang lại doanh số gần 95% doanh số của toàn ngành. Đại lý hoạt động theo ủy quyền của doanh nghiệp, trên cơ sở hợp đồng đại lý để được hưởng hoa hồng bảo hiểm và các khoản thưởng có liên quan. Thông thường, đội ngũ đại lý tại một doanh nghiệp có từ 4-6 cấp, trong đó cấp cơ bản nhất là các đại lý. Việc xây dựng, phát triển, sử dụng và khai thác tốt lợi thế của đội ngũ đại lý bảo hiểm sẽ tạo ra thế mạnh của doanh nghiệp.

Những năm gần đây, ngoài bảo hiểm nhân thọ, các công ty còn thực hiện nhiều loại hình bảo hiểm khác và do cạnh tranh nên giá các loại hình bảo hiểm rất rẻ. Không chỉ bán bảo hiểm tại các đại lý, từ tiệm tạp hóa, cây xăng, quán nhậu, thậm chí điểm giữ xe máy... cũng quảng cáo bán bảo hiểm. Nếu đi trên đường phố Sài Gòn hay Hà Nội sẽ thấy hàng loạt điểm rao bán bảo hiểm xe máy giá rẻ di động với biển quảng cáo rất hút khách như: “Giảm giá sốc”, “Mua 2 năm chỉ còn 75.000 đồng”... Giá bán của mỗi đại lý di động cũng khác nhau, tùy từng hãng và có hãng giá rẻ đến không ngờ, bảo hiểm bắt buộc xe máy chỉ... 35.000 đồng trong khi mệnh giá ghi trên bảo hiểm là 66.000 đồng, số còn lại dao động từ 40.000-50.000 đồng, nếu mua 2 năm chỉ còn 75.000 đồng/bảo hiểm. Người bán bảo hiểm là những thanh niên rất trẻ, đeo khẩu trang kín mít với xấp bảo hiểm trên tay và rao bán rất nhiệt tình. Khi làm thủ tục mua bảo hiểm cho khách qua đường, “nhân viên” bán bảo hiểm chỉ hướng dẫn người mua tự điền vào chỗ trống các mục: ngày mua, thông tin số xe!?

Có thể nói, việc tuyển dụng dễ dãi, buông lỏng đào tạo cho các đại lý và chất lượng tư vấn viên kém là nguyên nhân chính khiến khách hàng mất niềm tin vào các loại hình bảo hiểm, nhất là bảo hiểm nhân thọ. Bên cạnh tình trạng nhân viên tư vấn thiếu kiến thức và vô trách nhiệm thì cũng không loại trừ trường hợp nhân danh đại lý bảo hiểm để lừa đảo. Từng xảy ra nhiều trường hợp kẻ gian đóng giả nhân viên TVBH, sau khi thu tiền của khách hàng rồi “lặn mất tăm”. Khách hàng chờ lâu không thấy hợp đồng, liên hệ lại thì... “thuê bao không liên lạc được”.

Từ những lộn xộn trong kinh doanh bảo hiểm thời gian qua, Bộ Tài chính đang hoàn thiện dự thảo Thông tư quy định việc cấp chứng chỉ đại lý bảo hiểm, gồm: Điều kiện cấp chứng chỉ, thu hồi chứng chỉ, tổ chức thi cấp chứng chỉ, trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân và xử lý vi phạm trong việc cấp chứng chỉ đại lý bảo hiểm. Theo đó, cơ sở đào tạo cấp chứng chỉ đại lý bảo hiểm phải đáp ứng đủ các điều kiện: Đã được đào tạo theo chương trình đào tạo đại lý bảo hiểm quy định tại Điều 88 Nghị định số 73/2016/NĐ-CP của Chính phủ; đạt yêu cầu kỳ thi chứng chỉ đại lý bảo hiểm do Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính) tổ chức; từ đủ 18 tuổi trở lên, đủ năng lực hành vi dân sự... Dự thảo thông tư cũng quy định chứng chỉ đại lý bảo hiểm bị thu hồi khi cơ sở đào tạo cấp chứng chỉ đại lý bảo hiểm không đúng quy định; thí sinh đã được cơ sở đào tạo cấp chứng chỉ đại lý bảo hiểm nhưng kết quả phúc tra bài thi không đủ điểm đậu kỳ thi chứng chỉ đại lý bảo hiểm...

Hy vọng việc ban hành thông tư quy định việc cấp chứng chỉ đại lý bảo hiểm trong thời gian tới sẽ góp phần lập lại trật tự trong kinh doanh bảo hiểm, để những người hành nghề bảo hiểm không còn bị mang tiếng xấu!

Thảo Linh