Xã hội 10:48, 17/12/2016 GMT+7

Khó khăn trong thực hiện Quyết định SỐ 755/QĐ-TTg

2016 là năm kết thúc việc thực hiện nhiều chính sách đầu tư của Trung ương đối với đồng bào DTTS (Quyết định số 755/QĐ-TTg ngày 20-5-2013; Quyết định số 33/2013/QĐ-TTg ngày 4-6-2013; Quyết định số 54/2012/QĐ-TTg ngày 4-12-2012 của Thủ tướng Chính phủ...). Tuy nhiên, những tồn tại của việc thực hiện các chính sách này trên địa bàn tỉnh còn khá nhiều, đặc biệt là việc thực hiện Quyết định số 755/QĐ-TTg. Nguyên nhân là do ngân sách trung ương phân bổ hạn chế và chưa kịp thời; ngân sách tỉnh đối ứng đạt rất thấp, thường tập trung vào những tháng cuối năm. Sự phối hợp giữa các sở, ngành và UBND các huyện, thị xã trong việc thực hiện các chương trình, chính sách chưa chặt chẽ, kịp thời, đồng bộ. Chính sách hỗ trợ đào tạo nghề chưa phù hợp với điều kiện thực tế của đồng bào nên đa số các đối tượng thụ hưởng không đăng ký tham gia và một số chính sách hỗ trợ chưa được thực hiện (hỗ trợ đất ở, hỗ trợ chuyển đổi ngành nghề, hỗ trợ xuất khẩu lao động theo Quyết định số 755/QĐ-TTg).

Về hỗ trợ đất sản xuất, theo Báo cáo số 180/BC-UBND ngày 6-9-2016 của UBND tỉnh, toàn tỉnh có 3.625 hộ đồng bào DTTS thiếu đất sản xuất, với tổng diện tích dự kiến 2.258 ha. Thế nhưng hiện nay, việc quy hoạch đất để hỗ trợ theo các chính sách đang gặp nhiều khó khăn. UBND các huyện báo cáo không còn quỹ đất sản xuất (đất sạch) để hỗ trợ, trong khi đó, các hộ đồng bào rất cần sự hỗ trợ đất sản xuất để ổn định cuộc sống.

Hiệu quả tuyên truyền còn thấp

Tuyên truyền và nâng cao chất lượng giáo dục, nâng cao trình độ dân trí là nền tảng cho thực hiện các chính sách dân tộc trong vùng DTTS. Bởi đầu tư ngân sách nhiều nhưng nếu không đạt được mục tiêu nâng cao trình độ dân trí, không giúp được đồng bào hiểu rõ chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước thì mọi cố gắng cũng đổ sông, đổ biển.

Theo đánh giá của cơ quan chức năng, công tác giáo dục trong vùng đồng bào DTTS năm 2016 được cấp ủy, chính quyền các cấp quan tâm và thực hiện khá tốt. Tỷ lệ học sinh các trường dân tộc nội trú lên lớp năm học 2015-2016 đạt 97%, tỷ lệ học sinh tốt nghiệp THPT đạt 100%, cơ sở vật chất tại các trường dân tộc nội trú, vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào DTTS được tỉnh quan tâm, đầu tư xây dựng. Công tác bảo tồn, phát triển văn hóa các DTTS Việt Nam đến năm 2020 trên địa bàn tỉnh được các cấp chính quyền quan tâm tổ chức, triển khai thực hiện. Tuy nhiên, cơ sở vật chất trường, lớp ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào DTTS vẫn còn nhiều khó khăn. Một số trường dân tộc nội trú được quy hoạch, xây dựng từ nhiều năm trước như Trường phổ thông Dân tộc nội trú THCS Điểu Ong (Bù Đăng), Trường phổ thông Dân tộc nội trú THCS Lộc Ninh diện tích đất còn thiếu, cơ sở vật chất hiện nay chưa đảm bảo.

Việc thực hiện chính sách cử tuyển dành cho con em các DTTS vào học tại các trường đại học, cao đẳng và trung học chuyên nghiệp chất lượng, hiệu quả chưa cao. Bố trí việc làm cho sinh viên cử tuyển sau tốt nghiệp còn bị động (theo Báo cáo số 197/BC-UBND ngày 27-9-2016 của UBND tỉnh hiện nay còn 26 sinh viên tốt nghiệp chờ bố trí việc làm). Việc triển khai, thực hiện ứng dụng đề tài phần mềm “Từ điển Việt - S’tiêng, S’tiêng - Việt” quá chậm. Tình trạng tảo hôn, hủ tục trong đời sống, sinh hoạt, cưới hỏi ở vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào DTTS vẫn còn diễn ra phổ biến. Công tác giảng dạy và học ngôn ngữ DTTS trong các trường phổ thông dân tộc nội trú được triển khai nhưng chưa đồng bộ. 

Công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật trong vùng đồng bào DTTS thời gian qua thực hiện chưa đúng như các giải pháp và hình thức tổ chức thực hiện theo Kế hoạch số 126/KH-UBND ngày 8-8-2012 của UBND tỉnh về triển khai thực hiện đề án “Tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho người dân nông thôn và đồng bào DTTS, giai đoạn 2013-2016”. Sự phối hợp của các cơ quan, đơn vị có liên quan trong công tác tuyên truyền cho đồng bào DTTS chưa chặt chẽ. Đa số đồng bào DTTS ở vùng sâu, vùng xa của tỉnh. Do trình độ dân trí của đồng bào còn thấp, nhận thức về pháp luật còn hạn chế nên việc tuyên truyền rất khó khăn, hiệu quả mang lại chưa cao.

Cần sự nỗ lực của các cấp chính quyền

Công tác quản lý lao động, tư vấn dạy nghề, giới thiệu việc làm trên địa bàn tỉnh năm 2016 đạt kết quả khả quan. Cụ thể là năm 2016, toàn tỉnh giải quyết việc làm cho 30 ngàn lao động, đạt 100% kế hoạch; đào tạo nghề cho 6.000 lao động, đạt 100% kế hoạch năm; tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 44%. Tuy nhiên, số lượng, chất lượng lao động là đồng bào DTTS được đào tạo nghề và giải quyết việc làm rất thấp. Hiện nay, các trung tâm chỉ đào tạo nghề ngắn hạn, đào tạo nghề phổ thông, vì vậy lao động người DTTS sau khi đào tạo được giải quyết việc làm chưa cao, chưa đáp ứng nhu cầu thực tế của hộ nghèo.

Đầu năm 2016, toàn tỉnh còn 7.224 hộ nghèo, chiếm 2,96% tổng số hộ dân, trong đó đồng bào DTTS chiếm tỷ lệ lớn. Thực hiện đề án “Đẩy mạnh giảm nghèo bền vững cho đồng bào DTTS tỉnh Bình Phước giai đoạn 2013-2015”, chính quyền và cơ quan chức năng các cấp đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp. Kết quả cuối năm 2016, toàn tỉnh ước còn 4.637 hộ nghèo, chiếm 1,95% (theo chuẩn cũ) và 5,65% theo chuẩn mới tiếp cận đa chiều - vượt chỉ tiêu đề ra, trong đó đồng bào DTTS chiếm 37%. Điều đáng lưu ý là theo đánh giá của cơ quan chức năng, đa số hộ đồng bào DTTS gặp rất nhiều khó khăn, số hộ tái nghèo đối với đồng bào DTTS tại chỗ có xu hướng tăng.

Triển khai hiệu quả các chính sách; nâng cao hiệu quả tuyên truyền, nâng cao trình độ dân trí; đào tạo nghề và giải quyết việc làm; giảm nghèo bền vững, tránh tái nghèo... chỉ là một trong số nhiều vấn đề nan giải hiện nay đối với đồng bào DTTS, vùng DTTS. Để khắc phục những hạn chế, khó khăn như đã nêu, đòi hỏi sự quyết tâm cao độ và tìm ra giải pháp hữu hiệu, sát thực tế của các cấp chính quyền đối với từng lĩnh vực, từng địa bàn cụ thể. 

Hải Châu