2016 GMT+7

Chính sách BHXH tự nguyện: “Cầu thang có tay vịn” cho người lao động

Thứ 5, 24/11/2016 | 07:05:00

BP - Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) được Quốc hội khóa XIII thông qua ngày 20-11-2014 và có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2016 đã thể chế, hoàn thiện các quy định về chính sách BHXH theo hướng mở rộng, nâng cao quyền tham gia và thụ hưởng chế độ chính sách cho người lao động vì mục tiêu an sinh cho mọi người khi về già. Theo đó, chính sách BHXH tự nguyện đã mở rộng đối tượng tham gia và phương thức đóng, mức đóng cũng như chế độ thụ hưởng. Đây là một trong những chính sách có lợi giúp người dân được tham gia và thụ hưởng chế độ lương hưu khi hết tuổi lao động. Tuy nhiên, hiện trên địa bàn tỉnh việc triển khai chính sách còn gặp nhiều khó khăn, tỷ lệ người dân tham gia BHXH tự nguyện còn quá thấp.

ĐỂ CHÍNH SÁCH ĐẾN VỚI NGƯỜI DÂN

Ngày 18-2-2016, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã ban hành Thông tư số 01/2016/TT-BLĐTBXH về quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật BHXH về BHXH tự nguyện. Theo đó luật không giới hạn tuổi trần tham gia BHXH tự nguyện, giúp người lao động có thể tham gia khi có đủ điều kiện. Mức đóng bằng 22% mức thu nhập/tháng do người lao động lựa chọn để đóng vào quỹ hưu trí và tử tuất. Bên cạnh đó, luật còn căn cứ điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và khả năng ngân sách nhà nước trong từng thời kỳ, từ đó có quy định mức hỗ trợ, đối tượng được hỗ trợ và thời điểm thực hiện chính sách hỗ trợ tiền đóng BHXH cho người lao động tham gia BHXH tự nguyện.

BHXH tự nguyện giúp người lao động tự do tham gia sẽ được hưởng lương hưu, tử tuất về sau

Chính sách BHXH tự nguyện đã mở rộng, nâng cao quyền lợi cho người lao động nhưng vì có bổ sung nhiều điểm mới nên không ít người lao động chưa kịp thời nắm bắt. Anh Phạm Xuân Hùng, xã Đa Kia (Bù Gia Mập) nói: “Lâu nay tôi có nghe qua về BHXH tự nguyện nhưng chưa tham gia vì không biết thủ tục thế nào. Tôi muốn tích lũy một phần thu nhập để khi về già không phải phụ thuộc con cháu và bản thân cũng yên tâm hơn”.

Theo thống kê, hết tháng 10-2016, toàn tỉnh có 553 người tham gia BHXH tự nguyện, tăng 91 người so với cùng kỳ năm 2015. Trong thời gian tới, BHXH các cấp sẽ đẩy mạnh tuyên truyền đến các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là lao động tự do để họ biết và tham gia.

CÒN NHIỀU KHÓ KHĂN Ở CƠ SỞ

Theo luật BHXH, người tham gia BHXH tự nguyện là công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên và không thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc theo quy định của pháp luật về BHXH gồm: Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn dưới 1 và 3 tháng trước ngày 1-1-2018; người giúp việc gia đình; người hoạt động không chuyên trách ở thôn, ấp, bản, sóc, làng, tổ dân phố khu phố; người tham gia sản xuất - kinh doanh, dịch vụ không hưởng tiền lương; người nông dân, người lao động tự tạo việc làm bao gồm những người tự tổ chức hoạt động lao động để có thu nhập cho bản thân và gia đình; xã viên không hưởng tiền lương, tiền công làm việc trong hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã; người lao động đã đủ điều kiện về tuổi đời nhưng chưa đủ điều kiện về thời gian đóng để hưởng lương hưu theo quy định của pháp luật về BHXH; người tham gia khác.

Để tạo thuận lợi cho người lao động, Luật BHXH đã linh hoạt hơn trong phương thức đóng như đóng hằng tháng, 3 tháng, 6 tháng hoặc 12 tháng/lần hay đóng một lần cho nhiều năm (không quá 5 năm). Khi hết tuổi lao động, người đóng BHXH tự nguyện được hưởng hưu trí tính từ tháng liền kề sau khi tham gia đủ BHXH. Ông Nguyễn Xuân Quang, xã Thuận Lợi (Đồng Phú) nguyên là cán bộ UBND xã Thuận Lợi, tham gia BHXH bắt buộc nhưng chưa đủ 20 năm. Vì vậy, năm 2016 sau khi nghỉ hưu, ông Quang làm hồ sơ đóng tiếp để sau này được hưởng chế độ lương hưu và tử tuất.

Mặc dù chính sách BHXH tự nguyện theo quy định hiện hành đã mở ra cho người lao động tự do cơ hội tham gia và thụ hưởng chính sách an sinh dễ dàng, thế nhưng tỷ lệ người tham gia BHXH tự nguyện còn quá ít. Phần lớn những người tham gia đã từng đóng bảo hiểm tại cơ quan, đơn vị công tác trước đó. Đến hết tháng 10-2016, toàn huyện Đồng Phú chỉ có 63 người tham gia BHXH tự nguyện, trong đó 36 người tham gia mới, còn 27 người tham gia đóng tiếp theo. Theo lãnh đạo BHXH huyện Đồng Phú tỷ lệ tham gia BHXH tự nguyện hiện còn thấp, dù cơ chế đã thoáng hơn nhưng do đời sống người dân trong huyện chưa cao. Phần lớn là lao động nông thôn nên chưa có điều kiện tham gia BHXH tự nguyện. Hơn nữa, chế độ BHXH tự nguyện mới chỉ cho hưởng lương hưu và tử tuất mà không có các chế độ về bảo hiểm sức khỏe, thai sản hay tai nạn lao động như BHXH bắt buộc nên người dân chưa mặn mà tham gia, nhân lực của đơn vị còn mỏng nên tuyên truyền về BHXH tự nguyện cũng chưa được triển khai riêng mà chỉ tuyên truyền lồng ghép vào các buổi sinh hoạt nên người dân chưa nắm được những lợi ích do BHXH tự nguyện mang lại khi tham gia.

Thùy Hương