Xã hội 13:33, 01/07/2016 GMT+7

Nghề đan lát những vật dụng trong gia đình như: Gùi, nia, nơm bắt cá... là công việc rất công phu, tốn thời gian và đòi hỏi đôi bàn tay khéo léo, tỉ mỉ của người thợ. “Hơn 30 năm làm nghề, dù hằng ngày già cặm cụi trau chuốt từng sợi mây, thanh tre để cho ra sản phẩm đẹp mắt, chất lượng nhưng mặt hàng này hiện không còn được ưa chuộng nên già làm chỉ để đỡ nhớ nghề. Muốn có sản phẩm tốt, bền, người đan không những khéo tay mà còn cần cù, kiên nhẫn mới làm được. Sau khi đan xong phải gác lên giàn bếp một thời gian để làm nổi bật các đường nét hoa văn” - già Lâm Ngôn, ấp Sóc Lớn, xã Lộc Khánh cho biết. Già Lâm Vơn, ấp Ba Ven, xã Lộc Khánh là nghệ nhân đan lát một thời nhưng đáng buồn hiện nay không ai trong số con cháu của già theo nghề. Ông Lâm Bắc, Chủ tịch Hội đồng già làng xã Lộc Khánh kiến nghị: “Tôi mong các cấp chính quyền có biện pháp hỗ trợ để đồng bào khôi phục nghề đan gùi, nhất là với lớp trẻ để chúng biết và duy trì nghề truyền thống, bản sắc văn hóa dân tộc”.

Nghề dệt thổ cẩm truyền thống của đồng bào S’tiêng ở xã Lộc Quang tồn tại từ rất lâu đời. Dệt thổ cẩm không những đem lại thu nhập cho gia đình mà còn kết tinh nét hoa văn tinh tế tạo nên bản sắc riêng cho mỗi dân tộc. Bà Thị Phem ở ấp Bù Tam, xã Lộc Quang cho biết: Trước đây ngoài thời gian làm rẫy, phụ nữ S’tiêng ngồi dệt sản phẩm phục vụ gia đình, nhiều thì đem ra chợ bán để có thêm thu nhập. Thế nhưng vài năm gần đây, trong ấp chỉ còn một số phụ nữ biết dệt, sản phẩm làm ra là tấm chăn phục vụ gia đình và quà tặng cho người thân. Do sản phẩm làm ra không có thị trường tiêu thụ, không mang lại hiệu quả kinh tế. Bên cạnh đó, đa số nghệ nhân ở tuổi “xưa nay hiếm”, thợ có tay nghề lại đếm trên đầu ngón tay, lớp thanh niên phần lớn không mặn mà nên nghề truyền thống ngày càng ít người biết đến, khó duy trì.

Để bảo tồn và phát triển nghề truyền thống, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 1270/QĐ-TTg phê duyệt Đề án “Bảo tồn, phát triển văn hóa các DTTS Việt Nam đến năm 2020”. Là đơn vị thực hiện công tác bảo tồn, Bảo tàng tỉnh Bình Phước đã đẩy mạnh tuyên truyền, vận động nhân dân bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống. Ông Phạm Hữu Hiến, Phó giám đốc Bảo tàng tỉnh cho biết: Nghề truyền thống của các cộng đồng dân tộc sinh sống lâu đời ở huyện Lộc Ninh nói riêng, Bình Phước nói chung chứa đựng nhiều giá trị. Họ sản xuất ra những sản phẩm để đáp ứng nhu cầu sinh hoạt và lao động trong đời sống hằng ngày của chính họ. Ở một góc độ khác, sản phẩm thủ công truyền thống chứa đựng những giá trị văn hóa thẩm mỹ, thể hiện đặc trưng tiêu biểu của cộng đồng cư dân sinh sống lâu đời ở vùng đất này. Tuy nhiên trong xu thế hiện nay, do xuất hiện nhiều sản phẩm công nghiệp nên nghề truyền thống có nguy cơ mai một rất cao. Ngành văn hóa trong thời gian qua đã tổ chức tuyên truyền, vận động để người dân nâng cao nhận thức trong việc bảo tồn di sản văn hóa. Việc bảo tồn và phát triển văn hóa các cộng đồng của cư dân chủ yếu do chủ thể các cộng đồng cư dân đó nâng cao nhận thức và tự bảo tồn, phát huy mới bền vững.

Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa nghề thủ công truyền thống không chỉ góp phần gìn giữ văn hóa của đồng bào DTTS mà còn có ý nghĩa quan trọng trong chiến lược phát triển du lịch tại địa phương; giúp giải quyết việc làm, tăng thu nhập, nâng cao đời sống, xóa đói giảm nghèo cho người dân trên địa bàn huyện.

Văn Hùng - Thanh Tuyền