Xã hội 06:49, 21/06/2016 GMT+7

Từ việc kịp thời thông tin sự thật...

Những ngày qua, trên địa bàn huyện Phú Riềng xảy ra một vụ việc khá nhạy cảm đối với giới báo chí. Đó là việc Công an huyện tổ chức bắt tội phạm, phải nổ súng chỉ thiên để cảnh cáo những người cản trở, chống người thi hành công vụ. Sau đó, cha của đối tượng bị chết chưa rõ nguyên nhân. Chỉ vài giờ sau khi vụ việc xảy ra, trên mạng xã hội đã tràn ngập thông tin “Công an bắn chết người rồi chạy khỏi hiện trường”, “Công an bắn chết cụ ông”, “Cản trở công an bắt con trai, cụ ông bị bắn chết”... kèm theo một vài  đoạn clip quay lại vụ việc xô xát giữa hai công an mặc thường phục với một số người dân.

Các phóng viên của báo và đài tỉnh đã có mặt ngay tại hiện trường. Nhưng do nguyên tắc cung cấp thông tin của cơ quan có thẩm quyền nên thông tin về vụ việc trên Báo Bình Phước online và Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh chậm hơn vài giờ so với thông tin trên mạng xã hội và sau đó báo viết mới phát hành. Dù đã nỗ lực có thông tin nhanh nhưng do nguyên tắc phát ngôn và do tính nhạy cảm của vấn đề nên thông tin trên được Ban biên tập cẩn trọng xem xét trước khi đăng. Và trong khoảng thời gian báo, đài tỉnh chưa có thông tin về vụ việc thì những thông tin sai sự thật đã tràn ngập các trang báo mạng. Trong buổi tổng kết công tác phối hợp tuyên truyền giữa Công an tỉnh với Đài Phát thanh - Truyền hình Bình Phước vào chiều 14-6 (5 ngày sau khi xảy ra vụ việc), Phó giám đốc Công an tỉnh Huỳnh Văn Sách nói: “Dù đã cố gắng nhưng thông tin về vụ việc của báo chí trong tỉnh chậm hơn báo mạng nên tỉnh và ngành công an phải chịu thiệt vì thông tin sai sự thật phát tán trên mạng”.

Một năm trước, vụ thảm sát 6 người ở xã Minh Hưng (Chơn Thành) đã tốn không ít giấy mực của báo chí. Do mức độ đặc biệt nghiêm trọng của vụ án nên Bộ Công an phải thành lập ban chuyên án. Thông tin chính thống về vụ việc cũng chỉ được ban chuyên án thận trọng công khai từng bước theo tiến trình điều tra của vụ án. Vì thế, dẫu thông tin về vụ việc đã đầy ngộn trên các trang báo mạng, nhưng báo và đài tỉnh vẫn rất cẩn trọng và chỉ cung cấp những thông tin từ nguồn tin chính thống. Thực tế là có một số tờ báo, trang mạng đã coi vụ việc này là thời cơ, nguồn thông tin quý giá để thu hút bạn đọc. Thậm chí một số tờ còn khai thác những tình tiết rất thiếu tính nhân văn như ỡm ờ đặt câu hỏi liệu bé Na là con của nạn nhân hay con của tên sát thủ Nguyễn Hải Dương? Có báo còn khai thác mối bất hòa giữa những người từng sống trong gia đình nạn nhân - dẫu họ đã cùng chịu cái chết đau đớn.

Đến bảo đảm tính chân thật của thông tin

Hai vụ việc cụ thể xảy ra trên địa bàn tỉnh là có thật và nhu cầu chính đáng của người dân, của bạn đọc báo, xem đài là được cung cấp thông tin kịp thời. Nhiệm vụ của báo chí là phải cung cấp thông tin cho bạn đọc một cách nhanh chóng, khách quan, chân thật. Đây chính là nguyên tắc để tạo dựng thương hiệu của tờ báo và niềm tin cho công chúng - cũng là nguyên tắc sống còn của mỗi tờ báo. Trong hai vụ việc cụ thể nói trên, Báo Bình Phước đã hoàn thành tốt nhiệm vụ khi không chỉ kịp thời cập nhật thông tin một cách chân thật, khách quan, khoa học mà còn thể hiện rõ quan điểm của tờ báo, giúp bạn đọc hiểu đúng bản chất sự việc, không để cho ai bưng bít, xuyên tạc làm cho sự thật bị che giấu, bóp méo.

Thế nhưng ở góc độ của người làm truyền thông dưới sự lãnh đạo của Đảng, trong một số trường hợp, sự đòi hỏi về tính chân thật của thông tin không chỉ là mô tả lại tuần tự sự việc như nó diễn ra. Tính chân thật của thông tin báo chí cách mạng đòi hỏi phải trung thực, khách quan, song lại phải phù hợp với lợi ích của đất nước, của nhân dân. Ví như khi phát hiện một ngân hàng có nguy cơ mất khả năng thanh khoản, nếu nhà báo nôn nóng tung tin lên báo sẽ tạo làn sóng rút tiền ồ ạt, gây nên sự mất ổn định xã hội. Tương tự, một doanh nghiệp trên bờ vực phá sản, nhưng nếu đưa tin thiếu cẩn trọng thì báo chí không chỉ “khai tử” một doanh nghiệp mà có thể làm ảnh hưởng đến môi trường kinh doanh, khả năng thu hút đầu tư của địa phương, của đất nước.

Vì thế, “tính chân thật của báo chí” cách mạng cần được hiểu một cách biện chứng. Trong đó, các nhà báo cần xác định lợi ích của đất nước, của nhân dân là tối thượng và tính chân thật của báo chí cũng phải lấy đó làm định hướng, làm chuẩn mực. Điều đó không có nghĩa là uốn cong sự thật cho phù hợp với lợi ích của sự phát triển đất nước, với lợi ích của nhân dân mà cần phải xem xét, xác định thời điểm nói lên sự thật trên các phương tiện truyền thông đại chúng và nói ở mức độ nào. Trong một số trường hợp cụ thể, không thể vì tính chân thật mà báo chí có thể công bố những thông tin, số liệu làm ảnh hưởng đến các vụ án lớn đang trong quá trình điều tra, làm lộ bí mật quốc gia, gây mâu thuẫn trong quan hệ quốc tế, gây phân ly xã hội hay về những hoạt động tâm linh, ngoại cảm chưa được các cơ quan có thẩm quyền kết luận...

Từ việc xác định lợi ích của sự phát triển đất nước, lợi ích chính đáng của nhân dân là trên hết, người làm báo cần xác định, tính chân thật của báo chí cách mạng không chỉ là nói cái có thật, cái đã hoặc sẽ xảy ra mà phải là “nói rõ sự thật”, qua đó giúp bạn đọc, bạn xem đài tiếp cận, đánh giá sự việc, hiện tượng một cách khách quan. Trách nhiệm vinh quang và nặng nề ấy thuộc về những nhà báo cách mạng.

Thảo Linh