Xã hội 09:15, 21/04/2016 GMT+7

Theo thống kê của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bù Đăng là huyện có diện tích đất sản xuất bị ảnh hưởng hạn hán lớn nhất tỉnh, với 6.256,6 ha cây trồng, chủ yếu là tiêu, cà phê, ca cao và cây ăn trái. Thôn Đắk Liên, xã Đắk Nhau (Bù Đăng) có 272 hộ dân thì 271 hộ khoan giếng với độ sâu hàng trăm mét để lấy nước sinh hoạt và tưới cho cây trồng nhưng chỉ 1 hộ may mắn giếng có nước. Bà Thị Ngân làm Chi hội trưởng nông dân thôn Đắk Liên từ năm 2004, được tham gia các lớp tập huấn do Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức. Bà cũng là người đi đầu về ứng dụng khoa học - kỹ thuật, thay đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số ở Bù Đăng. Để có nước tưới cho 1.400 cây cà phê xen trong vườn điều, bà Ngân đã mua đất bưng hết 60 triệu đồng và múc ao 15 triệu đồng nhưng vẫn không đủ nước tưới vào mùa khô năm nay. Suối Đắk Quyên chảy qua diện tích đất sản xuất nhà bà Ngân cũng cạn. Bà Ngân dùng bạt và những thanh gỗ đắp đập tạm ở đoạn suối Đắk Quyên vẫn còn nước, rồi đào rãnh dẫn nước về ao tưới cây. Nói về việc tìm nguồn nước ở thôn Đắk Liên, bà Thị Ngân cho biết: “Khoan 5 cái giếng vẫn không có nước, hộ Điểu Hướng định đi nơi khác sinh sống, phải khoan đến cái giếng thứ 6 mới có nước sử dụng”. 

Anh Điểu Quê ngụ thôn Đắk Liên cũng khoan giếng sâu 100m nhưng vẫn không có nước. Được tham gia các lớp tập huấn, anh Quê trồng tiêu leo trên thân cây điều xen cà phê với hy vọng tăng thu nhập. Để tưới 400 cây cà phê trồng xen trong 2 ha điều, anh Quê phải mượn ống dẫn nước của 4 nhà trong thôn để kéo về bơm nước từ hồ chứa thủy lợi Đắk Liên cách vườn 3km. Mỗi lần, gia đình anh Quê tưới trong 2 ngày vì nước ít và điện yếu. Đường ống dẫn quá xa, 1 người tưới nhưng cần 2 người đi xe máy chạy suốt tuyến đường tìm những chỗ nối ống bị đứt hoặc xe chạy ngang vô tình làm vỡ ống để khắc phục.

Hồ chứa nước thủy lợi Đắk Liên chỉ còn ít nước giữa lòng hồ. Đập tràn và kênh mương dẫn nước được xây kiên cố nhưng không còn nước, khiến hàng trăm hộ dân trồng tiêu, cây ăn trái, cà phê xen điều dọc hệ thống thủy lợi héo quắt trong nắng hạn. Anh Điểu Quê là một trong số 28 hộ may mắn sống gần đập và dẫn được nước về cứu vườn nhưng nếu nắng hạn còn tiếp diễn đến tháng 6 như dự báo thì đập sẽ hết nước.

Giếng khoan sâu hơn 100m, mỗi ngày chỉ bơm được 1 phuy để dùng, không tìm đâu ra nước tưới, anh Điểu Cường ở thôn Đăng Lang, xã Đắk Nhau bất lực nhìn 1 ha cà phê và 100 nọc tiêu khô héo dần trong cơn hạn hán. Cỏ không mọc nổi, bò ốm trơ xương, sợ chúng không đủ sức để sống và dễ bị bệnh, nhiều gia đình trong xã đã phải bán bò. Hằng ngày, anh Cường đi dọc dòng suối Đắk Quyên đã cạn trơ đáy để cắt những cây cỏ còn sót lại về nuôi 3 con bò. Dòng nước suối cuồn cuộn ngày nào, giờ nhiều chỗ nước chỉ còn đến mắt cá chân.

Bà Thị Ngân chia sẻ: Nhiều hộ đồng bào dân tộc thiểu số do ít vốn và không chủ động được nước tưới trong mùa khô nên lâu nay chỉ trồng điều hoặc cao su. Họ rất muốn trồng theo những mô hình 3 tầng hoặc 2 tầng dưới tán điều để nâng cao thu nhập. Dù đã trồng giống cà phê chịu hạn do Sở Khoa học và Công nghệ cung cấp nhưng ngọn cà phê vẫn quắt queo, bông khô đen, trái không đậu nổi. Chúng tôi mong ngành chức năng sớm nạo vét lòng hồ thủy lợi Đắk Liên trước khi mùa mưa đến để chủ động nước tưới vào mùa khô năm sau.

Thế Quân