Xã hội 08:17, 28/01/2016 GMT+7

Rau, gạo, muối là ba thứ không thể thiếu trong bữa ăn hằng ngày. Thế nhưng để có những bó RAT đảm bảo sức khỏe cho gia đình là thách thức không nhỏ đối với người nội trợ hiện nay.

“VÀNG THAU LẪN LỘN”

Người tiêu dùng không biết đâu là RAT và rau “bẩn” vì không có nhãn mác để phân biệt. Nếu chọn RAT, chưa chắc đã thực sự sạch nhưng chọn rau “bẩn” ít ra cũng tiết kiệm được vài ngàn đồng, đó là cách nghĩ của số đông người nội trợ.

Một người bán rau tại chợ Đồng Xoài cho biết: “Gia đình tôi có thâm niên bán rau, củ, quả đã hơn 20 năm. Hầu hết nguồn hàng đều lấy từ Đà Lạt vì rau sản xuất trong tỉnh đa số là rau ăn lá và không phong phú”.

Đó là lý do những hộ, cơ sở sản xuất RAT không có chỗ đứng tại Bình Phước.

RAT KHÔNG CẠNH TRANH ĐƯỢC VỚI RAU “TỰ DO”

Với mong muốn mang sản phẩm RAT đến cho người tiêu dùng, ông Ngô Duy Hợp, cán bộ kỹ thuật Trạm bảo vệ thực vật huyện Đồng Phú đã thành lập cơ sở sản xuất RAT Bầu Trúc tại khu phố Bình Thiện, phường Tân Thiện, thị xã Đồng Xoài. Việc cung cấp dưỡng chất, xử lý sâu bệnh của cơ sở đa số đều sử dụng chế phẩm sinh học EM (Effective microorganisms) lên men từ trái cây, tàn dư thực vật nhằm cung cấp dinh dưỡng và phòng trừ sinh vật gây hại trên cây trồng. Nếu bổ sung chất dinh dưỡng cho cây thì ủ với tỷ lệ nhiều rau, củ, quả; xịt kiến thì ủ nhiều tỏi, ớt và các loại rau gia vị, như sả, riềng... vì có chất kháng sinh cao và tùy từng loại sâu cho tỷ lệ các loại rau, củ khác nhau. Nếu xịt sâu thì ủ trên vỏ cam, bưởi, quýt...

Năm 2014, với hệ thống nhà màn và sử dụng chế phẩm sinh học vào quy trình sản xuất RAT, ông Hợp đã giảm được 60-70% thuốc bảo vệ thực vật, giảm 80-90% lượng phân hóa học và thay thế 100% phân bón lá không gây hại cho người sản xuất, tiêu dùng, an toàn sức khỏe, bảo đảm vệ sinh môi trường. Tuy nhiên, sản phẩm của ông không cạnh tranh được với các loại rau “tự do” vì không được đẹp nên khó bán. Mỗi tháng, thu nhập từ cơ sở của ông được 30-35 triệu đồng. Trong đó, chi phí thuê nhân công 15 triệu đồng; phân bón, thuốc bảo vệ thực vật 5 triệu đồng; giống 5 triệu đồng và mỗi năm chỉ sản xuất 9 tháng vì 3 đợt xử lý đất hết 3 tháng. Trong khi RAT cũng chỉ bán với giá tương đương rau “tự do”. “Nếu tính toán kỹ, người trồng RAT chỉ lỗ chứ không có lời vì rau tự do” không qua kiểm tra định kỳ, giám sát của cơ quan chức năng, lại sử dụng chất kích thích nên thời gian thu hoạch ngắn, sản phẩm đẹp, năng suất cao... RAT khi bày bán giữa chợ có đóng bao bì, nhãn mác thì giá mắc hơn nên người tiêu dùng sẽ không mua” - ông Hợp chia sẻ.

Thành công với trồng rau thủy canh nhưng khi gia đình chị Nguyễn Thị Lài ở thôn Bình Điền, xã Bình Sơn (Phú Riềng) bán ra thị trường lại không được người tiêu dùng lựa chọn vì giá cao. Chị Lài nói: “Thời gian đầu, tôi mang ra chợ Phước Bình (Phước Long) bán lỗ với giá 15 ngàn đồng/kg nhưng vẫn không có người mua. Sau đó, kết nối với Siêu thị Co.op Mart Đồng Xoài nhưng sức mua rất kém vì giá thành sản phẩm quá cao, trong khi rau phải thu hoạch hằng ngày, buộc tôi phải tìm thị trường lớn hơn”. 

SẼ QUYẾT LIỆT PHÂN LOẠI THỊ TRƯỜNG

Ông Đỗ Doãn Thanh, Tổ trưởng Tổ marketing của Siêu thị Co.op Mart Đồng Xoài cho biết: Hằng tháng, tổng lượng hàng rau, củ, quả siêu thị nhập vào 64,316 tấn. Trong đó, phần lớn nhập từ trung tâm phân phối của hệ thống Co.op Mart (SGC), lượng hàng khai thác tại địa phương còn ít do nguồn hàng không đáp ứng điều kiện về hồ sơ, cơ sở vật chất, trang thiết bị, kỹ thuật...

Trong khi thị trường trong tỉnh chưa ưu ái cho sản phẩm RAT, rau sạch thì những cơ sở sản xuất - kinh doanh như của ông Hợp, chị Lài phải tìm thị trường ngoài tỉnh. Ông Hợp chia sẻ: “Thị trường Bình Phước vẫn chưa nhìn nhận đúng giá trị của RAT, vì thế người tiêu dùng chưa tiếp cận được thực phẩm sạch. Chỉ khi sản phẩm sạch tìm được chỗ đứng đúng với giá trị của nó, lúc đó cả người sản xuất và người tiêu dùng đều có lợi”.

Ông Doãn Văn Chiến, Phó chi cục trưởng Chi cục trồng trọt - Bảo vệ thực vật cho biết: Để người trồng rau hiểu rõ giá trị của trồng RAT, đơn vị phải thường xuyên tập huấn, hỗ trợ người dân; cấp phát nhật ký công việc cho các hộ, cơ sở sản xuất để tiện theo dõi việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật, phân bón trong quá trình sản xuất... Để sản phẩm RAT, rau sạch nói riêng và thực phẩm sạch nói chung đến với người tiêu dùng, trong năm 2016, chi cục sẽ xây dựng chuỗi liên kết tạo nguồn hàng phong phú về chủng loại nhằm cung cấp sản phẩm có chất lượng cho thị trường. Đồng thời phối hợp với Ban quản lý chợ Đồng Xoài tập huấn cho hộ kinh doanh đăng ký bán sản phẩm sạch quy tụ một điểm để quản lý. Đơn vị cũng sẽ kiểm tra, giám sát định kỳ và kiểm tra đột xuất sản phẩm sạch tạo sự tin tưởng cho người tiêu dùng. Trong chương trình xây dựng nông thôn mới năm 2016, chuyển dịch cơ cấu ngành nông nghiệp là nâng cao chuỗi giá trị sản phẩm phục vụ người tiêu dùng nên đơn vị sẽ vào cuộc quyết liệt.

Thực tế cho thấy, người tiêu dùng trên địa bàn tỉnh mong muốn được sử dụng thực phẩm sạch, còn người sản xuất ra thực phẩm sạch đang “khát” một thị trường nội tỉnh đúng nghĩa. Nhưng để hai niềm khao khát ấy “gặp nhau” vẫn là câu hỏi lớn đang chờ sự vào cuộc của ngành chức năng.

Ngọc Bích