2016 GMT+7

Bất cập trong đào tạo nghề cho lao động DTTS

Thứ 4, 20/01/2016 | 06:15:00

BP - Với gần 20% số dân là đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS), những năm qua Bình Phước đã quan tâm triển khai các chính sách hỗ trợ của Nhà nước nhằm từng bước thu hẹp khoảng cách về chất lượng cuộc sống giữa đồng bào DTTS với đồng bào Kinh, trong đó có việc dạy nghề. Để khuyến khích lao động người DTTS học nghề, mỗi học viên được hỗ trợ chi phí tối đa 3 triệu đồng/người/khóa đào tạo và được hỗ trợ tiền ăn 15 ngàn đồng/người/ngày, tiền xăng xe 200 ngàn đồng/người/khóa. Thế nhưng, hiệu quả công tác dạy nghề cho đồng bào chưa được như mong muốn.

Từ nhiệm kỳ trước, HĐND tỉnh đã ban hành Nghị quyết số 15/2010/NQ-HĐND ngày 14-12-2010 về Đề án giải quyết việc làm giai đoạn 2011-2015 trên địa bàn tỉnh. Theo đó, UBND tỉnh đã chỉ đạo ngành lao động - thương binh - xã hội và các địa phương xây dựng kế hoạch dạy nghề từng năm cho lao động nông thôn nói chung, đồng bào DTTS nói riêng.

THIẾU NHÂN LỰC, THIẾU KINH PHÍ, TRANG THIẾT BỊ LẠC HẬU

Thời điểm này, toàn tỉnh có 8 trung tâm dạy nghề cấp huyện, thị và Trường cao đẳng nghề Bình Phước. Tuy nhiên, biên chế cán bộ, giáo viên tại các trung tâm quá ít, chỉ khoảng 4 người/trung tâm. Do đó, đa số trung tâm dạy nghề không có giáo viên cơ hữu, chủ yếu là giáo viên thỉnh giảng. Do quy mô nhỏ hẹp, máy móc thiết bị phục vụ dạy nghề ở các trung tâm và ngay cả trường cao đẳng nghề đều lạc hậu nên các trung tâm chỉ dạy nghề ngắn hạn trong lĩnh vực nông nghiệp như: cạo mủ cao su, nuôi cá, nuôi gà, trồng nấm... Nguồn kinh phí đào tạo nghề chủ yếu dựa vào ngân sách trung ương và kinh phí thường về chậm, ảnh hưởng không nhỏ đến việc thực hiện kế hoạch hoạt động. Theo kế hoạch đào tạo, các trung tâm thường mở lớp dạy cạo mủ cao su trong tháng 2, 3 để đón mùa cạo mới. Thế nhưng, thường khoảng giữa năm, có năm đến tháng 7 kinh phí trung ương mới chuyển về. Thời điểm này có mở lớp thì các công ty cao su hoặc trang trại lớn cũng không còn tuyển lao động nữa. Về nguồn vốn, theo Nghị quyết số 15/2010/NQ-HĐND ngày 14-12-2010 của HĐND tỉnh, vốn địa phương bổ sung cho chương trình giải quyết việc làm giai đoạn 2011-2015 là 44,850 tỷ đồng, thế nhưng nguồn vốn này đã không được bố trí.

Những thiết bị dạy nghề lạc hậu đắp chiếu, phủ bụi tại Trung tâm Dạy nghề thị xã Bình Long

Từ những hạn chế nêu trên, hằng năm các trung tâm dạy nghề thường chiêu sinh không đủ số học viên nên gặp khó khăn trong việc mở lớp. Cô Bùi Thị Bích Liên, Giám đốc Trung tâm dạy nghề thị xã Bình Long cho biết: Từ năm 2004 đến nay, trung tâm không mở được lớp đào tạo nghề phi nông nghiệp nào, vì số học viên đăng ký không bao giờ đạt 25 người. Từ năm 2014 đến nay, do giá mủ cao su xuống thấp nên nhu cầu học nghề cạo mủ cũng giảm hẳn. Năm 2015, trung tâm phải tuyển sinh “lấn” sang địa bàn huyện Hớn Quản mới mở được 2 lớp. Và dù có tuyển sinh thêm cũng không có kinh phí để mở lớp.

ĐỒNG BÀO DTTS KHÔNG THIẾT HỌC NGHỀ

Cô Bùi Thị Bích Liên cho biết năm 2015, các xã, phường của thị xã Bình Long thông báo với trung tâm là không có lao động có nhu cầu học nghề theo Đề án đào tạo nghề cho lao động nông thôn. Một trong các nguyên nhân dẫn đến việc đồng bào không thiết học nghề là đa số trung tâm dạy nghề đóng trên địa bàn thị xã, thị trấn, đồng bào DTTS thường có tâm lý ngại đi xa nên rất ít người đăng ký học, dù học miễn phí và được hỗ trợ tiền ăn, tiền xăng xe. Trung tâm Dạy nghề huyện Chơn Thành từ năm 2011-2015 đã đào tạo nghề cho 3.338 lao động nhưng chỉ có 280 lao động là người DTTS. Còn tại Đồng Phú, ngoài chế độ chung của chương trình mục tiêu quốc gia về dạy nghề nông thôn, năm 2014 huyện đã có chính sách riêng là hỗ trợ 60 lao động DTTS học nghề, mỗi học viên 50.000 đồng/người/ngày. Thế nhưng cũng chỉ có vài học viên theo học hết chương trình. Tại trường cao đẳng nghề, học viên người DTTS được tuyển vào học nghề được hưởng chế độ như học sinh trường dân tộc nội trú nhưng mỗi năm chỉ có vài chục em theo học mà tỷ lệ rơi rớt lại nhiều.

Ông Điểu Thiệt, đại biểu HĐND tỉnh khu vực thị xã Bình Long cho biết: Tại xã Thanh Lương, mỗi đêm có một xe khách 52 chỗ ngồi thường chở những lao động người DTTS trong xã qua tỉnh Tây Ninh để làm việc. Họ phải đi từ 2 giờ sáng và đến 21 giờ mới về đến nhà, vừa vất vả cho người lao động vừa tốn thời gian và chi phí đi lại, vừa tiềm ẩn nguy cơ tai nạn giao thông, tai nạn lao động. Nghịch lý là có rất nhiều doanh nghiệp trên địa bàn đang “khát” lao động thì bà con vẫn phải đi rất xa tìm kiếm việc làm.

Ông Phan Xuân Vĩnh, Phó chủ tịch UBND thị xã Bình Long cho rằng: Ngoài việc ngại đi xa, còn có thêm 2 nguyên nhân khiến đồng bào không thiết học nghề. Một là tâm lý muốn có tiền ngay nên lao động DTTS thường chọn những công việc giản đơn và có thu nhập ngay trong giai đoạn học nghề như làm tại các trang trại, vựa cây cảnh, điểm rửa xe, bóc hạt điều... Hai là chất lượng dạy nghề tại các trung tâm thường không đáp ứng được yêu cầu của doanh nghiệp. Nhiều doanh nghiệp chỉ tuyển dụng lao động có bằng cấp, đã qua đào tạo trong khi lao động người DTTS không đáp ứng được các yêu cầu đó. Nhiều người bỏ thời gian học nghề nhưng sau đó không tìm được việc làm.

GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ DẠY NGHỀ CHO ĐỒNG BÀO DTTS

Trong đợt giám sát công tác dạy nghề, giải quyết việc làm cho đồng bào DTTS hồi cuối tháng 8-2015 tại các huyện Chơn Thành, Lộc Ninh, thị xã Bình Long, Ban Dân tộc và Ban Văn hóa - Xã hội HĐND tỉnh đã nghe rất nhiều ý kiến phân tích của đại diện lãnh đạo các địa phương cũng như các trung tâm dạy nghề về nguyên nhân khiến công tác dạy nghề không đạt hiệu quả. Nhiều giải pháp đã được đưa ra như: đẩy mạnh tuyên truyền các chính sách về lao động, việc làm, thông tin thị trường lao động; khảo sát nhu cầu việc làm và đẩy mạnh xã hội hóa công tác dạy nghề, giải quyết việc làm tại chỗ, khuyến khích các tổ chức, cá nhân tham gia vào hoạt động dạy nghề, trong đó có cơ chế ưu tiên cho lao động người DTTS; khi triển khai thực hiện đề án đào tạo nghề cho lao động nông thôn phải lồng ghép với các hoạt động của Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới. Điều quan trọng là phải nâng cao chất lượng hoạt động của trường cao đẳng nghề và các trung tâm dạy nghề cấp huyện, thị; đồng thời tạo mối liên hệ tốt với các doanh nghiệp để có thể đào tạo và cung cấp lao động theo địa chỉ đăng ký.