Xã hội 10:51, 16/01/2016 GMT+7

Theo Điều 89 của luật này, tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc được quy định như sau: Người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định thì tiền lương tháng đóng BHXH là tiền lương theo ngạch, bậc, cấp bậc quân hàm và các khoản phụ cấp chức vụ, phụ cấp thâm niên vượt khung, phụ cấp thâm niên nghề (nếu có)... Đối với người lao động đóng BHXH theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định thì tiền lương tháng đóng BHXH là mức lương và phụ cấp lương theo quy định của pháp luật về lao động. Từ ngày 1-1-2018 trở đi, tiền lương tháng đóng BHXH là mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác theo quy định của pháp luật về lao động.

Theo Điều 17 trong Nghị định số 115/2015/NĐ-CP thì tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc được quy định như sau: Tiền lương tháng đóng BHXH đối với người lao động đóng BHXH theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định được quy định như sau: Từ ngày 1-1-2016 đến ngày 31-12-2017, tiền lương tháng đóng BHXH là mức lương và phụ cấp lương theo quy định của pháp luật về lao động ghi trong hợp đồng lao động. Từ ngày 1-1-2018 trở đi, tiền lương tháng đóng BHXH là mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác theo quy định của pháp luật về lao động ghi trong hợp đồng lao động. Tiền lương tháng đóng BHXH đối với người quản lý doanh nghiệp có hưởng tiền lương là tiền lương do doanh nghiệp quyết định, trừ viên chức quản lý chuyên trách trong công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do nhà nước làm chủ sở hữu. Tiền lương tháng đóng BHXH đối với người quản lý điều hành hợp tác xã là tiền lương do đại hội thành viên quyết định.

Tại Khoản 1, Điều 4 của Thông tư số 47/2015/TT-BLĐTBXH có quy định như sau: Mức lương, ghi mức lương tính theo thời gian của công việc hoặc chức danh theo thang lương, bảng lương do người sử dụng lao động xây dựng theo quy định của pháp luật lao động mà hai bên đã thỏa thuận. Đối với người lao động hưởng lương theo sản phẩm hoặc lương khoán thì ghi mức lương tính theo thời gian để xác định đơn giá sản phẩm hoặc lương khoán. Như vậy, theo quy định tại Luật BHXH 2014 và các văn bản hướng dẫn thi hành, kể từ ngày 1-1-2016 đến 31-12-2017, tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc là mức lương và phụ cấp lương. Tức là từ thời điểm nêu trong thời gian nêu trên, tiền lương tháng đóng BHXH bắt buộc đã được bổ sung thêm “phụ cấp lương”. Do đó, tất cả người lao động sẽ phải tăng thêm tiền đóng BHXH vì họ có phụ cấp lương.

Và quy định nói trên đã làm tăng động lực cho doanh nghiệp và thậm chí cả người lao động tìm cách trốn đóng BHXH. Nguyên nhân do phần lớn người lao động hiện có thu nhập từ 5-7 triệu đồng/tháng. Và tình hình sản xuất khó khăn như hiện nay, nhiều doanh nghiệp đã tìm cách trốn hoặc cố tình chây ỳ đóng BHXH cho người lao động. BHXH Việt Nam vừa cho biết, tổng số nợ BHXH cả nước hiện khoảng 5.500 tỷ đồng, trong đó có khoảng 700 tỷ đồng rơi vào tình trạng không đòi được do doanh nghiệp đã giải thể, phá sản, người lao động đã nghỉ việc hoặc chuyển nơi công tác... Đối với Bình Phước, ông Nguyễn Công Sơn, Trưởng phòng thu (BHXH Bình Phước) cho biết: Đến hết tháng 10-2015, tổng số nợ BHXH, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp trên địa bàn Bình Phước gần 94 tỷ đồng. Trong đó, nợ BHXH trên 38 tỷ đồng, nợ bảo hiểm y tế hơn 52 tỷ đồng, nợ bảo hiểm thất nghiệp gần 2 tỷ đồng. Theo thống kê, trong toàn tỉnh có 212 doanh nghiệp nợ BHXH từ 3 tháng trở lên, điển hình như: Công ty CP Hà Mỵ (35 tháng, hơn 1,1 tỷ đồng); Công ty CP đầu tư và phát triển công nghệ môi trường Bình Phước (44 tháng, 900 triệu đồng); Công ty TNHH Sang Hun (4 tháng, gần 870 triệu đồng); Công ty TNHH thương mại XNK tổng hợp và dịch vụ Hùng Nhơn (41 tháng, 611 triệu đồng)...

Chưa hết, tại Khoản 1, Điểm c, Điều 21 Nghị định số 05/2015/NĐ-CP của Chính phủ có quy định như sau: Các khoản bổ sung khác là khoản tiền bổ sung ngoài mức lương, phụ cấp lương và có liên quan đến thực hiện công việc hoặc chức danh trong hợp đồng lao động, trừ tiền thưởng, tiền ăn giữa ca, các khoản hỗ trợ, trợ cấp của người sử dụng lao động không liên quan đến thực hiện công việc hoặc chức danh trong hợp đồng lao động. Cụ thể hơn, tại Thông tư số 47/2015/TT-BLĐTBXH có quy định như sau: Tiền lương... không bao gồm tiền lương làm thêm giờ, tiền lương trả thêm khi làm việc vào ban đêm, tiền lương của ngày nghỉ lễ, tết, ngày nghỉ có hưởng lương theo quy định của Bộ luật Lao động; tiền thưởng, tiền thưởng sáng kiến; tiền ăn giữa ca; các khoản hỗ trợ xăng xe, điện thoại, đi lại, tiền nhà ở, tiền giữ trẻ, nuôi con nhỏ; hỗ trợ khi người lao động có thân nhân bị chết, người lao động có người thân kết hôn, sinh nhật của người lao động, trợ cấp cho người lao động gặp hoàn cảnh khó khăn khi bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp và các khoản hỗ trợ, trợ cấp khác không liên quan đến thực hiện công việc hoặc chức danh trong hợp đồng lao động. Như vậy, những khoản tiền trên không thuộc đối tượng đóng BHXH. Vì thế, một chuyên gia có kinh nghiệm lâu năm trong ngành BHXH cho biết, quy định trên đã và đang tạo ra kẽ hở để doanh nghiệp và cả người lao động cùng đồng tình né luật.

Cụ thể là doanh nghiệp bắt tay với người lao động về việc hai bên thỏa thuận tiền lương chỉ bằng hoặc cao hơn lương cơ bản một chút. Và đây là căn cứ để đóng BHXH. Và phần thu nhập còn lại được chuyển thành tiền ăn trưa, tiền thưởng, tiền hỗ trợ xăng xe, tiền điện thoại... Do đó, để ngăn chặn kịp thời hành vi trốn đóng BHXH thì cần có chế tài đủ mạnh và những quy định của pháp luật phải chặt chẽ. Bên cạnh đó, các cơ quan chức năng cần có giải pháp tuyên truyền để người lao động thấy rõ quyền lợi lâu dài của mình trong việc tích cực tham gia BHXH.

N.N