2015 GMT+7

Ô nhiễm môi trường ở Bình Phước: Không lo xa, nguy hại rất gần

Thứ 4, 16/12/2015 | 08:59:00

BP - Bình Phước hiện có 8 khu công nghiệp (KCN), 8 nhà máy chế biến mủ cao su, 30 ngàn cơ sở dịch vụ và gần 3.000 cơ sở sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp. Tuy nhiên, hiện chỉ có 3 KCN có nhà máy xử lý nước thải tập trung. Doanh nghiệp không có khu xử lý nước thải, chất thải thì lợi dụng trời mưa, đêm tối để xả nước thải, rác ra môi trường!

DOANH NGHIỆP, KHU DÂN CƯ LÀ “THỦ PHẠM”

Nếu so với thành phố Hồ Chí Minh, Đồng Nai, Bình Dương thì ô nhiễm môi trường ở Bình Phước chưa phải là vấn đề bức xúc. Nhưng trong 8 KCN đang hoạt động với tổng diện tích 5.202 ha thì lĩnh vực sản xuất đa dạng, nhiều ngành nghề ảnh hưởng đến môi trường như: luyện kim, hóa chất, dệt, nhuộm, sản xuất các sản phẩm từ kim loại, chế biến gỗ, thức ăn gia súc. Nếu không kiểm soát nghiêm ngặt hệ thống xử lý nước - khí - rác thải, nhất là chất thải nguy hại thì nguy cơ gây ô nhiễm nguồn nước, đất, không khí... là rất cao. Với những gì đang diễn ra thì Bình Phước không thể chủ quan, để “mất bò mới lo làm chuồng”.

Công ty cổ phần đầu tư và phát triển công nghệ môi trường Bình Phước chôn lấp, đổ thải không đúng quy định

Ngoài KCN, các cơ sở sản xuất công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp nhỏ lẻ hoạt động chủ yếu ở lĩnh vực chế biến mủ cao su, tinh bột mì; trang trại chăn nuôi heo, gà tập trung; kinh doanh dịch vụ ăn uống và giết mổ gia súc, gia cầm... cũng trực tiếp gây ô nhiễm môi trường. Hầu hết hệ thống xử lý nước thải không có hoặc có nhưng công nghệ lạc hậu, không đạt chuẩn. Tình trạng xả thẳng nước thải bẩn ra sông, suối phổ biến ở các xã có cơ sở chế biến, sản xuất công nghiệp.

“Vì không muốn gây phiền hà cho doanh nghiệp và chú trọng đẩy mạnh tuyên truyền, nhắc nhở trước khi xử phạt nên Phòng PC49, Công an tỉnh thường theo dõi, nắm tình hình và cảnh báo trước để doanh nghiệp xử lý. Đơn vị chỉ trực tiếp kiểm tra và xử phạt khi nắm chắc doanh nghiệp vi phạm nhiều lần mà thiếu hợp tác khắc phục hậu quả” - Đại tá Lê Trường Sơn cho biết.

MỨC XỬ PHẠT VI PHẠM MÔI TRƯỜNG TĂNG HẰNG NĂM

5 năm từ 2008-2013, Phòng cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường tham mưu xử phạt hành chính 77 vụ với mức phạt hơn 4,86 tỷ đồng. Năm 2014, phòng phối hợp với ngành chức năng kiểm tra, phát hiện 18 vụ/16 đối tượng vi phạm pháp luật về môi trường, tham mưu xử phạt 13 vụ/13 đối tượng với số tiền 2,833 tỷ đồng. Năm 2015, có 21 vụ vi phạm, xử phạt 3,1 tỷ đồng.

Tuy ở khu dân cư, chủ yếu rác thải sinh hoạt nhưng việc xử lý thiếu chuyên nghiệp và nhiều huyện chưa có công ty xử lý rác thải nên nhiều “núi rác” lộ thiên đang gây hậu quả rất nghiêm trọng đến môi trường, sức khỏe con người.

Đơn cử như ở khu vực giáp ranh giữa 2 xã Phú Riềng, huyện Phú Riềng và xã Thuận Lợi, huyện Đồng Phú, người dân phải sống chung với mùi hôi thối từ nước - rác thải đã rất nhiều năm. Bãi rác chất cao như núi, ô nhiễm nặng nề lại nằm ở địa thế cao nên chỉ cần vài đợt mưa to, nước bẩn lại chảy xuống theo dòng suối, ngấm xuống đất gây ô nhiễm mạch nước ngầm lẫn sông, suối. Và dù đứng trước mối đe dọa bệnh tật từ hiểm họa này nhưng người dân vẫn phải sử dụng giếng đào, nước sông, suối để ăn uống, sinh hoạt hằng ngày. Chính quyền 2 huyện Bù Gia Mập (cũ), Đồng Phú đã nhận được phản ánh của cử tri các xã qua nhiều lần tiếp xúc nhưng đến giờ vẫn chưa có phản hồi bằng văn bản, hay có bất kỳ động thái nào nhằm dẹp bỏ bãi rác khổng lồ này. Theo ghi nhận của phóng viên thì đống rác ở thôn Thuận Bình, xã Thuận Lợi cứ ngày một phình to hơn, tràn ra nửa con đường liên thôn đi xã Phú Riềng.

CÔNG TY XỬ LÝ MÔI TRƯỜNG CŨNG VI PHẠM

Với chức năng thu gom, xử lý rác thải công nghiệp thông thường, nước - rác thải sinh hoạt nhưng thời gian qua, Công ty cổ phần đầu tư và phát triển công nghệ môi trường Bình Phước đã vi phạm nghiêm trọng việc bảo vệ môi trường. 2015 là năm đáng buồn nhất với công ty khi phải nộp phạt 802,5 triệu đồng do vi phạm bảo vệ môi trường.

Năm 2014, khi Phòng PC49 phối hợp với các ngành chức năng của tỉnh, chính quyền xã và Viện Môi trường và Tài nguyên thuộc Đại học Quốc gia thành phố Hồ Chí Minh kiểm tra thực tế và khai quật các điểm chôn lấp chất thải rắn của công ty. Theo đó, trong khuôn viên công ty (ấp 1, xã Tiến Hưng, thị xã Đồng Xoài) đã chôn lấp 204 tấn và đổ ngoài khuôn viên 187,7 tấn. Do không xây dựng hệ thống thu gom nước thải nên khi trời mưa, đống rác rỉ nước chảy tràn lan ra khuôn viên công ty bốc mùi hôi thối và gây ô nhiễm môi trường.

Rác ở thôn Thuận Bình chất thành núi và đang gây ô nhiễm nghiêm trọng đến môi trường và sinh hoạt của người dân

Sau khi đoàn lấy 20 mẫu chất thải rắn, 2 mẫu nước thải để phân tích, giám định, điều đáng lo là 187,7 tấn rác chưa chôn lấp có 100% chất thải nguy hại và 204 tấn được chôn lấp có hơn 70% chất thải nguy hại có hàm lượng benzen vượt 1,34-6,22 lần (tính theo nồng độ ngâm chiết) và từ 1,05-4,5 lần (tính theo hàm lượng tuyệt đối giá trị quy định của ngưỡng chất thải nguy hại theo QCVN 07/2009-BTNMT ngày 16-11-2009 của Bộ Tài nguyên và Môi trường).

Đối với rác thải sinh hoạt, công ty từng cam kết trong báo cáo đánh giá tác động môi trường đã được phê duyệt là sau khi xử lý xong sẽ được công ty sử dụng làm phân bón, đóng gạch nhưng trên thực tế, công ty chỉ đem chôn lấp. Khối lượng chôn lấp mà ngành chức năng đo đạc được tại hố chôn lấp là 900 tấn.

Xét tính chất, mức độ vi phạm của công ty, ngày 1-8-2014, Sở Tài nguyên và Môi trường đã có tờ trình đề nghị UBND tỉnh ban hành Quyết định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường với tổng số tiền 802,5 triệu đồng. Tuy nhiên, ngày 5-12-2014, Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Trăm ký ban hành Công văn số 4189/UBND-NC chấp thuận cho công ty được nộp phạt nhiều lần. Cụ thể, nộp lần đầu 321 triệu đồng, lần hai 240,75 triệu đồng và lần ba 240,75 triệu đồng trong thời hạn 6 tháng.

BỘN BỀ KHÓ KHĂN

Khó khăn lớn nhất với lực lượng cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường hiện nay là chưa có đội ngũ cán bộ đủ năng lực và thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ hiện đại để đo, xử lý hành vi vi phạm về khí thải, tiếng ồn. Song song đó, hệ thống văn bản quy phạm pháp luật chưa đầy đủ, nhất là văn bản hướng dẫn xác định hậu quả của hành vi gây ô nhiễm như thế nào là nghiêm trọng, rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng... để xử lý theo Luật Hình sự!

Hệ thống xử lý nước - khí thải của doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh hầu hết lạc hậu, không đúng tiêu chuẩn. Một số đơn vị đầu tư được hệ thống xử lý nước - chất thải nhưng vì lợi nhuận kinh tế nên không vận hành. Hành vi vi phạm chủ yếu là không xây lắp hoặc xây lắp không đúng quy trình xử lý môi trường; xả nước thải vượt chuẩn, chất thải nguy hại trực tiếp ra môi trường.

Đại tá Lê Trường Sơn, Trưởng phòng Cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường Công an tỉnh

Đại tá Lê Trường Sơn cho rằng: Luật Môi trường quy định mỗi doanh nghiệp và các đơn vị liên quan đến vấn đề bảo vệ môi trường phải dành ít nhất 10% ngân sách hoạt động để xử lý môi trường. Tuy nhiên, hầu hết doanh nghiệp đã phớt lờ, không thực hiện. Vì thế, các cấp, ngành hữu quan cần phải bắt buộc doanh nghiệp đầu tư hạ tầng hệ thống thu gom, xử lý nước - rác thải tập trung hoàn chỉnh mới được cấp phép hoạt động. Đặc biệt, ngay từ khâu thẩm định, đánh giá tác động môi trường, tỉnh và các ngành liên quan phải cân nhắc kỹ giữa lợi ích trước mắt với ảnh hưởng đến môi trường lâu dài. Song song đó là đẩy mạnh tuyên truyền, giáo dục nhằm tạo sự chuyển biến và nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật bảo vệ môi trường.

Bảo vệ môi trường là trách nhiệm chung mà mọi cấp, ngành và cá nhân đều phải chung tay. Nhưng trên địa bàn tỉnh hiện nay, mối lo về nước - rác thải tại các nhà máy, cơ sở chế biến cao su, gần 20 bệnh viện, trung tâm, phòng khám y tế và khu dân cư ở nông thôn do tự chôn lấp... đang là mối lo thường trực nhất và rất cần được thực hiện rốt ráo, triệt để nhằm tránh hệ lụy về sau.

Ngọc Tú