Xã hội 14:01, 15/10/2015 GMT+7

BP - Qua 10 năm thực hiện Nghị quyết số 47-NQ/TW ngày 22-3-2005 của Ban Chấp hành Trung ương về “Tiếp tục đẩy mạnh thực hiện chính sách dân số và kế hoạch hóa gia đình (DS-KHHGĐ), Bình Phước đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận. Tỷ suất sinh và tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên giảm. Quy mô gia đình từ 1-2 con được đông đảo nhân dân chấp nhận. Chất lượng dân số được cải thiện. Tuy nhiên, hiện công tác DS-KHHGĐ đang gặp một số khó khăn như: số người sinh con thứ 3 trở lên đang có xu hướng gia tăng trong một bộ phận gia đình kinh tế khá giả. Đặc biệt là vấn đề mất cân bằng giới tính khi sinh.

Mất cân bằng giới tính ngày càng tăng

Trên phạm vi toàn quốc, tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh bắt đầu diễn ra từ năm 1997 với tỷ lệ 107 bé trai/100 bé gái. Từ năm 2005 đến nay, tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh ngày càng tăng. Ở Bình Phước,  năm 2010, tỷ số giới tính khi sinh là 104 bé trai/100 bé gái. Năm 2011 là 109 bé trai/100 bé gái; năm 2012 con số này tăng lên 111 bé trai/100 bé gái và năm 2014 theo số liệu thống kê chuyên ngành DS-KHHGĐ là 112 bé trai/100 bé gái. Theo ông Bạch Sỹ Long, Chi cục trưởng Chi cục DS-KHHGĐ tỉnh, có 3 nhóm nguyên nhân dẫn đến tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh là lạm dụng tiến bộ khoa học để lựa chọn giới tính; cán bộ y tế chưa tuân thủ pháp luật về nghiêm cấm hành vi tham gia lựa chọn giới tính thai nhi và bất bình đẳng giới; một bộ phận người dân chưa hiểu rõ hậu quả của việc lựa chọn giới tính thai nhi; hệ thống an sinh xã hội cho người cao tuổi chưa phát triển và tâm lý trọng nam khinh nữ vẫn ăn sâu trong tâm thức nhiều người.

Hệ lụy của mất cân bằng giới tính và giải pháp

Theo Quỹ Dân số Liên hiệp quốc (UNFPA) tại Việt Nam, nguyên nhân chính dẫn đến mất cân bằng giới tính khi sinh là do tư tưởng phong kiến trong văn hóa Việt. Điều này ảnh hưởng tiêu cực tới cấu trúc dân số Việt Nam và gây ra thực trạng dư thừa nam giới trong xã hội. UNFPA dự báo trong vòng 15 năm tới, thực trạng này có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng đối với phát triển kinh tế - xã hội và ảnh hưởng đến cuộc sống của gia đình, cộng đồng. Việc thiếu hụt phụ nữ sẽ làm cho nhiều nam giới khó khăn trong việc tìm bạn đời để kết hôn. “Sức ép kết hôn” sẽ tạo ra những hậu quả về mặt xã hội và nhân khẩu học như gia tăng áp lực buộc các em gái phải kết hôn sớm, gia tăng đường dây buôn bán phụ nữ và các hình thức bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em gái. Di cư trong nước và quốc tế nhằm mục đích kết hôn cũng có thể gia tăng, dẫn đến bất ổn xã hội. Nếu khuynh hướng này không thay đổi thì vào năm 2035, Việt Nam sẽ dư thừa khoảng 10% nam giới.

Muốn giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh và từng bước đưa tỷ số giới tính khi sinh về mức bình thường, ông Bạch Sỹ Long cho rằng, tiếp tục xây dựng, hoàn thiện chính sách, pháp luật về dân số. Đặc biệt là các quy định liên quan đến mất cân bằng giới tính khi sinh. Cần bổ sung tội danh cấm lựa chọn giới tính trong Bộ luật Hình sự và nâng hình phạt với hành vi lựa chọn giới tính khi sinh. Nhà nước ban hành thí điểm biện pháp thúc đẩy bình đẳng giới như chính sách an sinh, trợ cấp xã hội đối với bé gái khi đi học và gia đình chỉ sinh con gái; hỗ trợ BHYT, trợ cấp cha mẹ sinh con gái khi về già, bé gái được cấp thẻ BHYT, được hưởng trợ cấp, ưu tiên khi các cháu đi học, đi thi. Các đoàn thể xã hội đẩy mạnh thực hiện Luật Bình đẳng giới trong cả lĩnh vực kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội và gia đình; thanh - kiểm tra và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về bình đẳng giới và lựa chọn giới tính thai nhi. Nhất là đối với cán bộ, nhân viên y tế. Tập huấn, giáo dục nâng cao trách nhiệm y đức của cán bộ y tế. Các cơ quan truyền thông tăng cường tuyên truyền đến mọi tầng lớp nhân dân về thực trạng và các hệ lụy của mất cân bằng giới tính khi sinh.        

 P.Dung