Xã hội 14:39, 19/06/2015 GMT+7

BP - Theo số liệu báo cáo của Liên minh hợp tác xã (HTX), Bình Phước hiện có 101 HTX, trong đó 86 HTX nông - lâm nghiệp với 2.468 thành viên. Thế nhưng, số HTX nông - lâm nghiệp hoạt động có hiệu quả chỉ đếm trên đầu ngón tay. Hàng loạt HTX xin giải thể cả 5 năm nay nhưng vẫn chưa hoàn thành thủ tục. Trong khi đó, tổ hợp tác, HTX hay gọi ngắn gọn hơn là hình thức tổ chức sản xuất là 1 trong 19 tiêu chí trong chương trình xây dựng nông thôn mới. 20 xã điểm xây dựng nông thôn mới của tỉnh giai đoạn 2011-2015 hiện chỉ 5 xã có HTX hoạt động.

HẦU HẾT KÉM HIỆU QUẢ

Sau 3 lần gọi điện hẹn làm việc với ông Mai Ngọc Luận, Giám đốc HTX nông nghiệp - dịch vụ - thương mại Thành Công nhưng không thành. Lần theo địa chỉ trên hồ sơ ở Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Đồng Phú, tôi tìm đến trụ sở của HTX này trên quốc lộ 14, đoạn qua xã Đồng Tâm (Đồng Phú). Bên ngoài trưng một bảng hiệu HTX khá rõ ràng, bên trong lại là một bãi đất đầy cỏ dại. Những người dân sống gần cổng chào của HTX Thành Công bấy lâu nay không biết ông chủ nhiệm hay giám đốc HTX Thành Công là ai. Vậy mà theo báo cáo của Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Đồng Phú, HTX Thành Công là 1 trong 4 HTX nông - lâm nghiệp đang hoạt động. Huyện Đồng Phú hiện có 16 HTX, trong đó 10 HTX đang làm thủ tục giải thể tự nguyện nhưng chưa đúng trình tự, 2 HTX đã ngưng hoạt động.

Đến đầu năm 2015, tỉnh có 86 HTX nông - lâm nghiệp nhưng tới 56 HTX không hoạt động hoặc hoạt động kém hiệu quả thuộc diện giải thể. Điều đáng quan tâm hơn là đa số HTX nông - lâm nghiệp hiện muốn giải thể, xin giải thể nhưng lại vướng các thủ tục pháp lý nên không giải thể được. Trên thực tế, không ít HTX đã tự giải thể, không họp hội đồng quản trị, không đại hội, không góp vốn nhưng trong báo cáo thống kê của huyện, của tỉnh vẫn còn tên. Ông Trần Văn Phụng, Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh cho biết: Số HTX hoạt động hiệu quả hiện chỉ chiếm khoảng 25%. Lợi nhuận của mỗi HTX đạt 30 triệu đồng/năm. Thu nhập bình quân của người lao động thường xuyên trong HTX ước đạt 12 triệu đồng/năm.

Một trong những lý do khiến các HTX nông nghiệp hoạt động kém hiệu quả là do năng lực của ban giám đốc còn hạn chế. Trong số 30 HTX đang hoạt động chỉ có 38% thành viên trong ban giám đốc học hết cấp III, số thành viên còn lại 62% mới học hết cấp I hoặc cấp II. Điều này lý giải một phần vì sao tình trạng hoạt động của các HTX kém hiệu quả.

CẦN GIẢI PHÁP ĐỒNG BỘ

HTX Dương Phụng Bình thành lập năm 2004 với số vốn pháp định ban đầu là 108 triệu đồng. Năm 2007, UBND tỉnh thuận chủ trương giao 30 ha đất lâm nghiệp tại Lâm trường Đắk Ơ (Bù Gia Mập) để trồng rừng. Năm 2009, HTX phải bỏ ra 1,2 tỷ đồng để đầu tư thực hiện dự án. Hiện HTX Dương Phụng Bình đã nâng vốn pháp định lên 600 triệu đồng, vốn kinh doanh 7,2 tỷ đồng. Ngoài lĩnh vực trồng rừng, HTX đã đầu tư trang trại nuôi heo với quy mô lên tới 11.200 con, trong đó có 10.000 con heo thịt và 1.200 con heo nái. Đã 3 năm qua, HTX Dương Phụng Bình có lợi nhuận và chia lợi tức 10 triệu đồng/thành viên/năm. Thế nhưng từ năm 2011-2013, HTX phải đi tới đi lui làm hồ sơ vay 40 triệu đồng để thành lập tổ chăn nuôi gà nhưng không được. Sáng lập viên HTX Dương Phụng Bình, bà Vương Thị Lân cho rằng, tình trạng HTX nông - lâm nghiệp từ trước đến nay rất khó tiếp cận vốn vay ưu đãi lãi suất để đầu tư phát triển. Nhiều người coi HTX chỉ là phong trào chứ không phải là doanh nghiệp nên HTX rất khó phát triển. Muốn HTX phát triển trong điều kiện hiện nay thì trước hết phải tin vào 3 chữ HTX. Những HTX nào làm được thì tạo điều kiện tiếp cận vốn vay ưu đãi lãi suất để mở rộng quy mô kinh doanh. Đành rằng trình độ của các HTX hiện còn thấp nhưng xin đừng vơ đũa cả nắm, còn nhiều HTX làm được, làm khá tốt nhưng lại không vay được vốn. Nhiều HTX đang đầu tư chăn nuôi heo, trồng cây công nghiệp dài ngày như điều, cao su, cà phê hay hồ tiêu nhưng lại được mời đi tham quan, tập huấn về quy trình chăm sóc cây lúa. Như vậy thì làm sao HTX phát triển được? - bà Lân đặt câu hỏi.

Trong số 56 HTX đang hoạt động kém hiệu quả hiện có tới 40 HTX cần phải làm thủ tục giải thể vì đã ngưng hoạt động trong nhiều năm. Thế nhưng trong nhiều năm qua, số HTX xin giải thể lại không được. Lý do hết sức đơn giản và cũng thật tế nhị là sợ ảnh hưởng đến tiêu chí thứ 13 trong lộ trình xây dựng nông thôn mới. Theo Chủ tịch Liên minh HTX tỉnh, muốn nâng cao hiệu quả hoạt động của các HTX, trước hết phải giải thể cho bằng được những HTX chỉ còn trên giấy. Thứ hai là phải sắp xếp, bố trí lại để tuyển chọn những mô hình HTX trong từng lĩnh vực hỗ trợ vốn đầu tư phát triển.

 Trên thực tế, nhiều HTX rất cần vốn vay để đầu tư chăn nuôi, trồng trọt nhưng lại không thể tiếp cận được vốn vay ngân hàng do không có tài sản riêng thế chấp. Phần lớn tài sản của HTX nông - lâm nghiệp hiện chủ yếu là đất sản xuất. Thế nhưng, đất lại chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng nên việc tiếp cận vốn vay càng khó hơn. Nhiều HTX nông - lâm nghiệp muốn đầu tư mô hình nuôi chim yến, trồng cây thuốc nam hay chăn nuôi bò mang lại hiệu quả kinh tế khá cao nhưng lại không có vốn đành phải ngậm ngùi đứng nhìn cơ hội kinh doanh trôi đi.

Đông Kiểm