Xã hội 11:38, 30/05/2015 GMT+7

Cũng theo BHXH Việt Nam, năm 2013, doanh nghiệp ngoài quốc doanh nợ 3.824 tỷ đồng, chiếm 15,98% số nợ phải thu. Đến 2014, số nợ của khối này là 1.896 tỷ đồng chiếm 6,42%, giảm trên 50%. Với khối doanh nghiệp FDI, số nợ của năm 2013 là 731 tỷ đồng còn năm 2014 là 2.138 tỷ đồng, tăng 192,48%. Và điều đáng lo ngại là tình trạng gian lận BHXH, bảo hiểm y tế, trốn đóng BHXH, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động diễn ra phổ biến ở tất cả các tỉnh, thành phố trong cả nước. Chưa hết, ở nhiều nơi việc giải quyết chế độ, chính sách về BHXH, bảo hiểm thất nghiệp vẫn còn sai sót, chưa kịp thời. Người dân còn phàn nàn về cách làm việc, thái độ phục vụ của một bộ phận không nhỏ cán bộ, viên chức ngành BHXH...

Nguyên nhân của tình trạng trên thì có nhiều, song nguyên nhân chính và chủ yếu vẫn là do các chế tài chưa đủ “liều”. Cụ thể là theo quy định hiện hành, nếu chậm đóng BHXH từ 30 ngày trở lên sẽ phải trả lãi bằng với lãi suất đầu tư của BHXH Việt Nam, hiện là 0,988%/tháng, tương ứng khoảng 11,8%/năm. So với vay ngân hàng, thì mức lãi này vẫn còn “dễ chịu”, chính vì vậy, nhiều doanh nghiệp cứ ỳ ra, vì chậm  đóng BHXH sẽ có lợi hơn đi vay. Hơn nữa, việc chiếm dụng quỹ BHXH dễ hơn nhiều so với việc làm các thủ tục để vay ngân hàng (không cần giấy tờ, không cần thế chấp, không cần thẩm định...), nên doanh nghiệp tận dụng nguồn này để sản xuất - kinh doanh! Nguyên nhân thứ hai là từ phía người lao động chưa hiểu rõ quyền lợi, trách nhiệm và phương thức tham gia BHXH.

Để ngăn chặn tình trạng trên và lập lại trật tự, kỷ cương trong lĩnh vực này, ông Bùi Sỹ Lợi, Phó chủ nhiệm Ủy ban về các vấn đề xã hội của Quốc hội khẳng định với giới báo chí rằng, sẽ bổ sung những quy định nhằm ngăn chặn sai phạm trong BHXH. Đặc biệt, hành vi trốn đóng, chiếm dụng tiền đóng BHXH gây hậu quả nghiêm trọng đang được xem xét, đề nghị đưa vào dự thảo Bộ luật Hình sự. Ông Lợi cho biết, hành vi vi phạm pháp luật về BHXH sẽ bị xử lý theo nhiều cấp độ khác nhau tùy theo tính chất, mức độ vi phạm. Hiện nay, các cơ quan chức năng đang kiến nghị xem xét xử lý hình sự việc trốn đóng, chiếm dụng quỹ BHXH gây hậu quả nghiêm trọng theo 2 hướng như sau:

Thứ nhất, không đóng đủ từ 3 tháng trở lên với số tiền từ 100 triệu đồng thì bị phạt gấp 3 lần; vi phạm một trong các trường hợp (không đóng từ 300 đến dưới 600 triệu đồng; không đóng từ 50-100 lao động; đã thu phần đóng nhưng không nộp), bị phạt tiền gấp 5 lần số tiền trốn đóng; gấp 7 lần với các trường hợp như trốn đóng từ 600 triệu đồng trở lên; từ 100 lao động trở lên; đã bị kết án về tội này mà chưa được xóa án tích...

Thứ hai, phạt tiền từ 3-5 lần số tiền trốn đóng, phải cải tạo không giam giữ đến 2 năm hoặc bị phạt tù từ 6 tháng đến 2 năm với tội trốn đóng từ 100 đến dưới 300 triệu đồng; trốn đóng từ 30-100 lao động gây hậu quả nghiêm trọng hoặc đã bị xử phạt hành chính về hành vi này nhưng chưa hết thời hạn được coi là xóa vi phạm mà tiếp tục vi phạm. Phạt tiền từ 5-7 lần số tiền trốn đóng hoặc phạt tù từ 2-7 năm với hành vi có tổ chức, phạm tội nhiều lần, trốn đóng từ 300 triệu đến dưới 1 tỷ đồng, không đóng từ 100- 300 lao động và gây hậu quả nghiêm trọng. Phạt tiền gấp 10 lần hoặc bị phạt tù từ 5-10 năm với số tiền trốn đóng trên 1 tỷ đồng; trên 300 lao động không được đóng; gây hậu quả nghiêm trọng...

Và nếu đề xuất trên đây của các cơ quan chức năng được chấp thuận và bổ sung vào Bộ luật hình sự thì đây quả là “liều thuốc đặc trị” đối với “đại dịch” gian lận BHXH, bảo hiểm y tế, trốn đóng BHXH, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động.

D.V