Xã hội 08:09, 10/05/2015 GMT+7

BÀI 1: Nguồn lực không tương xứng với mục tiêu

Đó là nhận định chung của các thành viên Ban Dân tộc, Ban Văn hóa - xã hội HĐND tỉnh khi phối hợp thực hiện đợt giám sát công tác giảm nghèo tại một số huyện và Sở Lao động - thương binh và xã hội (LĐ-TB&XH).

Vốn về chậm, nhỏ giọt

Mục tiêu cụ thể đề ra trong Đề án chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững tỉnh Bình Phước giai đoạn 2011-2015, toàn tỉnh sẽ giảm 67% tổng số hộ nghèo. Bình quân mỗi năm giảm 1/3 số hộ nghèo, đưa tỷ lệ hộ nghèo từ 9,29% đầu năm 2011 xuống còn 2,79% vào cuối năm 2015. Và để đạt được mục tiêu đó, tổng vốn thực hiện chương trình dự kiến là 536,032 tỷ đồng, trong đó ngân sách trung ương 362,025 tỷ đồng, địa phương đối ứng 33,271 tỷ đồng và vay ngân hàng chính sách 140,736 tỷ đồng. Còn mục tiêu đề ra trong chương trình giảm nghèo bền vững cho đồng bào DTTS (theo Nghị quyết số 17 của HĐND tỉnh) sẽ giảm tỷ lệ hộ nghèo là người DTTS từ 14,5% cuối năm 2012 xuống còn 7% cuối năm 2015, bình quân mỗi năm giảm 2,5%. Tổng nhu cầu vốn thực hiện trong giai đoạn 1 (2014-2015) là 319,934 tỷ đồng, trong đó vốn trung ương hỗ trợ 249 tỷ 177,5 triệu đồng, vốn địa phương 70 tỷ 756,5 triệu đồng.

Mục tiêu và dự kiến nguồn kinh phí thực hiện các chương trình, đề án giảm nghèo là vậy, nhưng trong thực tế, nguồn lực đầu tư cho công tác giảm nghèo chủ yếu dựa vào nguồn vốn trung ương, mà nguồn này về rất chậm, nhỏ giọt, thường cuối năm mới được cấp nên các đơn vị được giao nhiệm vụ phải “chạy đua” để giải ngân cho hết, nếu không sẽ bị cắt. Vì thế mà nhiều chương trình chỉ làm cho có chứ không đạt hiệu quả. Một số địa phương phản ánh tình trạng thiếu vốn cho các dự án giảm nghèo. Vốn đối ứng của tỉnh rất ít, lồng ghép là chính nên một số chương trình không có điều kiện thực hiện.

Phân tán và quá nhiều chính sách

Có đến 16 chương trình, dự án giảm nghèo với rất nhiều sở, ngành, tổ chức, đoàn thể thực hiện nhiệm vụ giảm nghèo ở mỗi tỉnh. Chỉ riêng chính sách hỗ trợ dạy nghề, tạo việc làm đã có các hội nông dân, phụ nữ, thanh niên, Sở LĐ-TB&XH, Sở NN&PTNT chịu trách nhiệm. Chính sách hỗ trợ đất sản xuất thì có các chương trình 33, 134, 135 nhưng chương trình, dự án nào cũng thiếu đất để giải quyết. Một số địa phương giao đất cho đồng bào DTTS nghèo thì quá dốc, quá xấu hoặc tranh chấp nên không sản xuất được. Ở xã Lộc Thành (Lộc Ninh) có tới 40 hộ nghèo chê đất, không sản xuất do đất được cấp cách xa nơi ở tới 40km, lại bị tranh chấp. Hộ nghèo DTTS ở xã Lộc Quang lại được cấp đất sản xuất ở xã Lộc Hiệp, cách hơn 10km nên bỏ không làm... Chính sách hỗ trợ y tế cũng có nhiều trùng lắp dẫn đến có đối tượng được cấp thẻ BHYT tới 3 lần. Rồi một số chương trình hỗ trợ hộ nghèo không mang lại hiệu quả như hỗ trợ cây - con giống; hỗ trợ phân bón, thuốc bảo vệ thực vật... bởi nhiều khi con giống được cấp không phù hợp với tập quán và điều kiện sản xuất của người dân địa phương; cây giống mang về thì đã đến mùa khô nên trồng là chết. Lại có hộ không có đất sản xuất nhưng được hỗ trợ cây giống và phân bón. Còn ở xã Phước Minh, tháng 11-2014 có tới 705 hộ nghèo khi nhận thẻ BHYT thì hạn sử dụng chỉ còn 41 ngày, ảnh hưởng lớn đến quyền lợi của hộ nghèo... Đây là những bất cập trong quá trình triển khai chính sách giảm nghèo trên địa bàn tỉnh.

Nhân lực chưa được quan tâm đúng mức

Theo quy định, ở cấp tỉnh phải có từ 5-6 cán bộ chuyên trách làm công tác giảm nghèo. Thế nhưng, hiện Sở LĐ-TB&XH - cơ quan thường trực Ban chỉ đạo giảm nghèo của tỉnh chỉ có 3 người làm công tác này. Cấp huyện quy định phải có từ 2-3 người, nhưng hiện chỉ có 1 người, lại phải kiêm nhiệm nhiều việc. Còn ở cấp xã, cán bộ làm công tác giảm nghèo thay đổi liên tục. Nguyên nhân là do chế độ, chính sách đối với cán bộ giảm nghèo rất thấp, chỉ hơn 1 triệu đồng/tháng mà công việc rất nặng, trách nhiệm cao và hằng tháng đều phải làm các biểu mẫu theo quy định. Thế nên khi đoàn giám sát công tác giảm nghèo của HĐND tỉnh đến các xã Phước Minh (Bù Gia Mập); Lộc Thành, Lộc Quang (Lộc Ninh), cán bộ giảm nghèo ở đây đều là người mới nên nhiều câu hỏi của đoàn không trả lời được. Họ chỉ làm tạm một thời gian, khi kiếm được việc làm tốt hơn thì bỏ. Nhiều người vừa đi tập huấn về đã chuyển sang làm việc khác, người mới vào làm không nắm được các quy định nên làm sai (ở xã Phước Minh, cán bộ giảm nghèo còn đưa các đối tượng từ Campuchia về vào danh sách hộ nghèo, dù họ chẳng có bất cứ giấy tờ nào chứng minh là người Việt Nam). Hiện ở nhiều tỉnh, ban chỉ đạo giảm nghèo của tỉnh có văn phòng đại diện riêng và trực thuộc UBND tỉnh nên phát huy hiệu quả hoạt động. Còn ở Bình Phước, Ban chỉ đạo giảm nghèo của tỉnh đang ghép chung với Phòng Bảo trợ xã hội thuộc Sở LĐ-TB&XH và hoạt động chủ yếu là cơ quan thường trực.   

Bảo Khanh