Xã hội 10:19, 17/04/2015 GMT+7

BP - L.T.S: Luật bảo hiểm xã hội (BHXH) số 58/2014/QH13 được Quốc hội khóa XIII, kỳ họp thứ 8 thông qua ngày 20-11-2014; mặc dù đến 1-1-2016 mới có hiệu lực, nhưng hiện có rất nhiều quy định mới trong luật này được đông đảo người lao động quan tâm. Để giúp bạn đọc giải đáp những băn khoăn này, phóng viên Báo Bình Phước đã gặp và trao đổi  với ông Võ Ngọc Thiện, Giám đốc BHXH tỉnh về vấn đề trên. Dưới đây là nội dung cuộc trao đổi:

P.V: Ngoài việc bổ sung một số điểm mới về chế độ thai sản của người lao động nữ mang thai hộ và lao động nữ nhờ mang thai. Luật BHXH năm 2014 đã mở rộng đối tượng, thay đổi thời gian đóng, hưởng và cách chi trả tiền lương hưu trí… Hiện nay, rất nhiều người lao động, đặc biệt trong khu vực nhà nước lo lắng về mức lương hưu sẽ giảm khi áp dụng Luật BHXH mới. Ý kiến của ông về vấn đề này như thế nào?

Ông Võ Ngọc Thiện: Người lao động hoàn toàn yên tâm, vì mức lương bình quân tháng trước khi nghỉ hưu được tính bình quân của toàn bộ thời gian tham gia BHXH và áp dụng cho người lao động tham gia BHXH từ 1-1-2025, còn trước thời điểm này Luật BHXH sửa đổi 2014 đưa ra lộ trình cụ thể:

Thứ nhất: Người lao động có toàn bộ thời gian đóng BHXH theo chế độ tiền lương do Nhà nước quy định thì cách tính tiền lương bình quân tháng của số năm đóng BHXH trước khi nghỉ hưu như sau: Tham gia BHXH trước 1-1-1995 thì tính bình quân của tiền lương tháng đóng BHXH của 5 năm cuối trước khi nghỉ hưu; tham gia BHXH trong khoảng thời gian từ ngày 1-1-1995 đến 31-12-2000 thì tính bình quân của tiền lương tháng đóng BHXH của 6 năm cuối trước khi nghỉ hưu; tham gia BHXH trong khoảng thời gian từ 1-1-2001 đến 31-12-2006 thì tính bình quân của tiền lương tháng đóng BHXH của 8 năm cuối trước khi nghỉ hưu; tham gia BHXH trong khoảng thời gian từ 1-1-2007 đến 31-12-2015 thì tính bình quân của tiền lương tháng đóng BHXH của 10 năm cuối trước khi nghỉ hưu; tham gia BHXH từ 1-1-2016 đến 31-12-2019 thì tính bình quân của tiền lương tháng đóng BHXH của 15 năm cuối trước khi nghỉ hưu; tham gia BHXH từ 1-1-2020 đến 31-12-2024 thì tính bình quân của tiền lương tháng đóng BHXH của 20 năm cuối trước khi nghỉ hưu; tham gia BHXH từ 1-1-2025 trở đi thì tính bình quân của tiền lương tháng đóng BHXH trong toàn bộ thời gian.

Thứ hai: Người lao động có toàn bộ thời gian đóng BHXH theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định thì tính bình quân tiền lương tháng đóng BHXH của toàn bộ thời gian.

Thứ ba: Người lao động vừa có thời gian đóng BHXH thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định vừa có thời gian đóng BHXH theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định thì tính bình quân tiền lương tháng đóng BHXH chung của các thời gian.

P.V: Vậy tỷ lệ hưởng lương hưu của người lao động sau khi nghỉ hưu sẽ thực hiện như thế nào, thưa ông?

Ông Võ Ngọc Thiện: Luật BHXH 2014 sửa đổi cách tính tỷ lệ hưởng lương hưu theo lộ trình tăng dần số năm đóng BHXH; cụ thể mức lương hưu hằng tháng được Luật BHXH 2014 quy định như sau:

Từ ngày luật này có hiệu lực thi hành cho đến trước 1-1-2018 mức lương hưu hằng tháng của người lao động được tính bằng 45% mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH tương ứng với 15 năm đóng BHXH; sau đó cứ thêm mỗi năm thì tính thêm 2% đối với nam và 3% đối với nữ; mức tối đa bằng 75%.

Từ 1-1-2018, mức lương hưu hằng tháng của người lao động được tính bằng 45% mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH và tương ứng với số năm đóng BHXH như sau: Lao động nam nghỉ hưu vào năm 2018 là 16 năm đóng BHXH, 2019 là 17 năm đóng, năm 2020 là 18 năm, 2021 là 19 năm, từ năm 2022 trở đi là 20 năm đóng BHXH; lao động nữ nghỉ hưu từ năm 2018 trở đi là 15 năm đóng BHXH. Sau đó cứ thêm mỗi năm đóng BHXH, người lao động (cả nam và nữ) được tính thêm 2%; mức tối đa bằng 75%. Như vậy để hưởng mức lương hưu tối đa là 75% thì nam phải có 35 năm đóng BHXH và nữ phải có 30 năm đóng BHXH.

P.V: Về chế độ hưởng BHXH một lần, Luật BHXH năm 2014 quy định như thế nào, thưa ông?

Ông Võ Ngọc Thiện: Đây là điểm mới trong Luật BHXH sửa đổi 2014, cụ thể là sửa đổi về quy định, điều kiện hưởng chế độ BHXH một lần để hạn chế tối đa việc hưởng BHXH một lần nhằm bảo đảm an sinh xã hội. Theo quy định của Luật BHXH sửa đổi 2014 thì chỉ giải quyết cho người lao động nghỉ hưởng BHXH một lần trong các trường hợp: đủ tuổi hưởng lương hưu mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH; ra nước ngoài để định cư; người đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế. Riêng lực lượng vũ trang khi phục viên, xuất ngũ, thôi việc mà không đủ điều kiện để hưởng lương hưu thì giải quyết chế độ BHXH một lần.

Như vậy, Luật BHXH mới đã bãi bỏ quy định đối tượng được nhận trợ cấp BHXH một lần là “Người lao động sau 1 năm nghỉ việc nếu không tiếp tục đóng BHXH và có yêu cầu nhận BHXH một lần mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH”.

Sở dĩ trước đây có quy định này là vì khi thôi việc, người lao động không có nguồn thu nhập nào khác trong thời gian tìm việc làm mới nên việc thanh toán BHXH một lần sẽ giải quyết một phần khó khăn cho họ. Nhưng từ năm 2009, khi mất việc, người lao động đã có trợ cấp thất nghiệp nên việc bãi bỏ quy định nêu trên là phù hợp và hướng người lao động đến sự thụ hưởng quyền lợi lâu dài khi hết tuổi lao động, đó là chế độ hưu trí. Nghĩa là khi hết tuổi lao động, người lao động sẽ có một nguồn thu nhập ổn định là lương hưu để bảo đảm cuộc sống, được bảo hiểm y tế chăm sóc sức khỏe và nhiều khoản chăm lo khác từ Nhà nước. Điều này sẽ góp phần ổn định an sinh xã hội và phù hợp với thực tế của đất nước trong giai đoạn hiện nay.

Mặt khác, Luật BHXH mới cũng điều chỉnh  mức hưởng trợ cấp BHXH một lần từ 1,5 tháng lên 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho mỗi năm đóng BHXH từ năm 2014 trở đi.

P.V: Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi này.

 H. Minh